 |
Thấm thoát đã hai tháng trôi qua. Hai tháng tưởng dài như hai thế kỷ. Đêm từng đêm những giấc mộng có màu xanh hy vọng úa héo dần với sức khỏe ngày một suy thoái. Thế giới bên ngoài ra sao? Sài Gòn như thế nào? Vợ con ta, cha mẹ ta bây giờ ở đâu? Những người ra đi, đặc biệt là các chiến hữu thoát được vào bưng biền có bắt lại được liên lạc với nhau không? Và mặt trận mới đã hay sẽ bùng nổ ra ở đâu? Nếu có, nguồn yểm trợ sẽ từ đâu tới? Những nguồn tin Thủy quân lục chiến Mỹ đã chiếm một cái đảo thuộc lãnh thổ Campuchea, Phú Quốc có giao tranh... gần đây được mọi người rỉ tai nhau. Nhưng, đó cũng chỉ là những tin đồn. Thực tế, những tù nhân của chế độ mới hoàn toàn không biết một mảy may gì đến thế giới bên ngoài. Nói một cách thơ mộng, họ là những kiếp người đã thực sự bị cắt khỏi mạch đời. Kiếp sống nơi đây khác nào bị nhốt trong một cái hộp sắt tối đen.
Hai tháng với những món quà tráng miệng mà Cách mạng cho tù ăn là lao động vừa phải, nhồi sọ phớt phơ, chửi rủa nhẹ nhàng đã qua đi. Cùng với những chuyển động bên ngoài (?), tù "ngụy" bắt đầu bị đối xử nặng tay hơn.
Dọc theo những mảnh đất trống giữa hàng rào trại giam và bộ chỉ huy tiểu đoàn L4T3 đã bắt đầu mọc lên những túp lều nho nhỏ lợp tranh do tù được lệnh thực hiện. Buổi chiều lao động về, gặp nhau ngoài sân, bọn tù nhìn những túp lều nho nhỏ đó và bàn tán.
- Tao nghe nói những túp lều ấy sẽ là nơi cho tù tiếp đón thân nhân vào thăm.
- Thằng nào tiến bộ sẽ được ngủ với vợ ngoài đó một đêm.
- Tao không tin nó lại cho phép tù "hủ hóa" công khai như thế.
- Lại xét theo nguyên tắc cũ rồi! Phải nhớ Cách mạng rất thực tế. Muốn cầm chân tù lâu ngày, Cách mạng cũng phải giúp tù có phương tiện giải phóng bớt cái chất ngô khoai trong người ra chứ. Xã hội duy vật chứ có duy tâm như mình đâu!?
- Cứ để xem.
Dù sao tin thăm nuôi, tin được ngủ với vợ một đêm cũng làm lắm anh hồ hởi phấn khởi. Bọn quản giáo đánh hơi được chuyện này đã tương kế tựu kế, gọi nhiều anh loại mặt tái lên khung ỡm ờ hứa hẹn, rằng nếu tích cực báo cáo, tích cự lập thành tích dâng lên Cách mạng thì thế nào cũng được thăm nuôi trước mọi người và được hưởng nhiều hạnh phúc bất ngờ...
Khối 2 do vậy đã vô cùng vất vả với thằng Ba Tô. Chao ôi, chuyện lớn chuyện nhỏ gì xảy ra trong khối tên Cư đều biết rõ ràng... Thế nhưng một thời gian sau đó vẫn chẳng có ai được thân nhân vào thăm kể cả những thằng chó săn tự nguyện làm việc chỉ điểm cho giặc. Mà ngược lại, những cái lều ấy biến thành ác mộng cho mọi người.
Người đầu tiên của khối 2 được mời ra ngồi tại một trong những cái lều lý tưởng ấy là Nguyễn Văn Lộc, trung úy P.2/TTM và cũng là tổ viên tổ A.3. Lộc dính búa đầu tiên vì cái tiểu sử tự khai của anh ta: Nhân viên ban trận liệt. Sự thành khẩn khai báo của Lộc không giúp anh tránh được một trận đòn no nê. Đi 6 giờ chiều trở về 2 giờ sáng. Và còn được hứa hẹn "Cách mạng sẽ phải làm việc nhiều nữa với anh"!
Người thứ hai là anh chàng Thắng trẻ tuổi thiếu úy Biệt Cách, người thứ ba, rồi người thứ tư... Mỗi người một đêm.
Rồi một buổi chiều vừa ăn cơm xong, khối trưởng Trai đến nói nhỏ vào tai Vĩnh.
- Quản giáo cho gọi ông lên tiểu đoàn...
Lúc ấy Vĩnh đang đau. Đau nhiều thứ. Tấm thân không bao giờ vượt quá 45 kg của Vĩnh với đủ thứ căn bệnh trong người hiện nay đang bị bệnh tật hoành hành trở lại. Liệu ta chịu nổi một trận đòn không? Anh tự lượng sức mình. Nổi! Nhất định phải nổi. Mà không nổi cũng không được. Thôi đành phó thác cho định mệnh. Tùy cơ ứng biến.
Vĩnh bước ra khỏi phòng. Một tên vệ binh súng ống đầy đủ đã đứng chờ sẵn. Thấy Vĩnh, hắn lên tiếng.
- Phải anh là Vĩnh không?
- Vâng, chính tôi.
- Đi!
Tên vệ binh ra lệnh ngắn gọn và bước đi trước. Vĩnh lẽo đẽo theo sau. Dù không ngoái nhìn nhưng Vĩnh cũng biết rõ hàng trăm con mắt của anh em khác đang ngồi chơi ngoài sân ngó theo với tất cả ái ngại.
Tên vệ binh dẫn Vĩnh qua cổng trại, tiến về những túp lều nằm bên ngoài hàng rào. Tới trước một túp lều, hắn dừng chân và quay lại nói với Vĩnh.
- Vào đó ngồi đi.
Vĩnh bước vào trong lều một mình. Cửa ngỏ dẫn vào âm ty địa ngục? Vĩnh thầm nghĩ và hít mạnh một hơi cho tỉnh táo hơn.
Trong lều có một cái bàn ọp ẹp đóng bằng gỗ thông thùng đạn. Có một cái băng đủ cho ba người ngồi. Một góc khác có một ghế đẩu nằm lẻ loi. Mùi khói của ngọn đèn dầu ma-dút hòa với mùi bùn tanh của nền nhà mới đắp chưa khô hẳn khiến Vĩnh ngầy ngật khó chịu. Nơi bụng anh bỗng nhiên lại quặn đau. Cứ hễ có gì căng thẳng hay cần suy nghĩ một chút là y như rằng cái bệnh bao tử của Vĩnh lại nổi lên hành hạ. Chắc cái ghế đẩu kia dành cho mình. Vĩnh nghĩ bụng rồi tự động ngồi xuống đó. Đầu óc anh tan loãng.
Phải gần 10 phút sau Cách mạng mới xuất hiện!
Thằng thủ phó tiểu đoàn tên Môn, thẳng quản giáo khối tên Cư và sau cùng là một thằng mang quân hàm chuẩn úy trông còn rất trẻ. Ba tên cùng bước vào và ngồi nơi cái băng sau bàn. Mỗi thằng đều tặng cho Vĩnh một cái nhìn trắng dã. Thấy Vĩnh lặng thinh, tên thủ phó phủ đầu ngay.
- Hai tháng học tập rồi, thấy Cách mạng chỉ trố mắt nhìn!
Vĩnh hơi nhổm dậy nhích cái ghế tới một chút và vờ như không nghe thấy tên Môn nói. Tên quản giáo Cư như sợ xếp giận vội lên giọng dạy dỗ.
- Có biết chào kính cán bộ quản giáo không?
- Chào các anh!
Như để khỏi mất thì giờ, tên chuẩn úy Cộng Sản vào đề liền.
- Hôm nay tôi từ F xuống làm việc với anh. Yêu cầu trước mắt là anh ý thức cho đúng vị trí của một cải tạo viên, trả lời thành thật tất cả những câu hỏi của Cách mạng. Tôi nhấn mạnh đây là một khâu vô cùng quan trọng cho tiền đồ của anh. Về sớm hay về muộn là do chính lần khai này. Khung đã nghiên cứu kỹ bản tự khai của anh và nhận thấy còn nhiều chỗ ỡm ờ lắm. Nói chung chung là chưa đạt yêu cầu.
Tên thủ phó chợt len vào.
- Cách mạng đã biết hết, liệu mà trả lời.
- Tôi...
- Khoan! Anh chưa được nói. Tên thủ phó cướp lời và nhìn chòng chọc vào Vĩnh. Anh đừng tỏ ra ngoan cố. Hồ sơ của anh đây, bản tự khai của anh đây, chúng tôi đã nghiên cứu kỹ. Có phải anh đã khai trình độ văn hóa lớp 10 không? Rõ bố láo bố lếu! Anh tưởng Cách mạng không biết gì phỏng? Anh là sỹ quan Hải Quân, tuổi mới 30, như thế thuộc lớp sỹ quan trẻ. Nếu anh là thằng tướng già gốc khố xanh khố đỏ, lời khai ấy có thể chấp nhận. Còn lớp tuổi của anh, thế hệ anh, làm sao trở thành sỹ quan Hải quân ngụy mà trình độ văn hóa chỉ có lớp 10? Còn nhiều cái man khai quan trọng nữa, Cách mạng sẽ lần lượt cho anh thấy...
Một con tính chạy thật nhanh qua đầu Vĩnh. Mình nhảm quá, lỗ nhỏ đắm thuyền! Thế nhưng để đối phó với thực tế, Vĩnh cho xuất hiện ngay một bộ mặt thật ngây thơ. Anh làm bộ sửng sốt.
- Dạ không, tôi khai lớp 12 đấy chứ. Có thể là tôi viết nhầm...
Tên quản giáo nhếch mép cười nham hiểm.
- Anh có khai lớp 13 thì cũng chưa đúng đâu. Ngoan cố lắm! Phản động lắm!
Dù thế nào Vĩnh cũng lạnh người trước câu nói gằn của tên quản giáo. Anh im lặng tính toán. Tiếng tên chuẩn úy an ninh sư đoàn chen vào.
- Để tranh thủ thời gian, tôi lập lại mục đích yêu cầu buổi "mạn đàm" với anh chiều nay, ấy là, Cách mạng muốn một lần cuối xác nhận lời khai trong bản tự khai của anh đã đúng hay chưa? Đã đầy đủ hay chưa? Tất cả chỉ có thế thôi!
Hắn chợt quay sang nói nhỏ gì đó với tên thủ phó tiểu đoàn, rồi lại quay sang Vĩnh, tiếp. Bây giờ ta làm việc. Trước nhất, tôi hỏi anh ngoài hai chức vụ, một, phụ tá trưởng khối bổ nhậm P.TQT/BTL/HQ, hai, chỉ huy phó Trung Tâm Tiếp Vụ Hải Quân Sài Gòn, trước và sau đó anh còn nắm chức vụ nào khác nữa không?
Không thể lừng khừng được. Ta phải dứt khoát ngay. Vĩnh nghĩ bụng và cất tiếng.
- Như đã khai trong bản tự khai, tôi chỉ có hai chức vụ duy nhất từ ngày ra quân trường. Thứ nhất là sỹ quan quản trị nhân viên phòng Tổng quản trị Bộ Tư Lệnh Hải Quân. Thứ hai là chức vụ chỉ huy phó Trung Tâm Tiếp Vụ Hải Quân.
- Tốt, thế anh có theo học khóa chiến tranh chính trị nào không?
Vĩnh giật mình. Trong dĩ vãng anh có theo học 3 tháng CTCT ở trại Lê Văn Duyệt, nhưng Vĩnh đã cố ếm nó từ lúc làm bản tự khai, giờ phải ếm luôn.
- Tôi chưa bao giờ!
- Tốt, thế anh có công tác hải hành ở Cửa Việt bao giờ không?
- Thưa không. Tôi chỉ làm công tác giấy tờ hành chính, sau đó lo việc sổ sách kế toán hành quân tiếp vụ cho Hải Quân thôi.
Tên quản giáo Cư lườm Vĩnh một cái và cất giọng mỉa mai.
- Công tác nuôi lính ngụy cho béo tốt để càn quét chống phá Cách mạng đấy!
Tên sỹ quan an ninh như không lý tới lời mỉa mai của tên quản giáo, hắn hỏi tiếp.
- Này nhá, ngoài cái tên cúng cơm Phạm Vĩnh của anh ra, anh còn cái tên nào khác nữa không?
Câu hỏi thình lình của hắn làm Vĩnh chột dạ. Nhưng Vĩnh vẫn cứng.
- Thưa không. Cha sinh mẹ đẻ tôi chỉ có cái tên ấy dùng trên tất cả mọi loại giấy tờ hộ tịch.
Tên an ninh mỉm cười. Chao ôi, nụ cười mới ghê gớm làm sao, lạnh tanh và ác độc.
- Này, bảo thật nha. Đây chưa đánh đấy cái nào, mà đánh thì...
Nói tới đây hắn đứng dậy. Bây giờ Vĩnh mới nhận ra trên mặt bàn để sẵn một khúc cây cỡ 3X3 dài chừng một thước. Đây là loại cây đúc bằng nhôm dùng căng đầu giường bố của Mỹ trước kia. Tên an ninh cầm lấy khúc cây nhôm và lù lù tiến về phía Vĩnh, đổi giọng tức thì. Mày ngoan cố nữa tao đánh mày chết. Tao hỏi lại, ngoài cái tên Phạm Vĩnh mày còn dùng cái tên nào khác nữa không?
- Thưa không?
Cây đầu tiên phang vào bả vai phải làm Vĩnh tê liệt cả nửa người. Tên thủ phó ngồi nơi bàn bình thản cất tiếng.
- Bác dạy khoan hồng với những người thành khẩn ăn năn, nặng tay trừng trị những kẻ ngoan cường, ngoan cố. Cách mạng rất muốn anh thuộc loại thứ nhất, vậy anh nghĩ sao?
Vĩnh cố nén đau trả lời.
- Tôi có gì đã khai hết rồi.
Như nhịn không nổi, tên an ninh gầm lên.
- Địt mẹ thằng chó con này ngoan cố thật.
Tiếp theo câu chửi thề hắn thẳng tay nện Vĩnh. Nhưng hắn không nện vào đầu vào cổ. Hắn cứ nhè những khớp xương vai xương chân để ghè!
Tiếng thằng thủ phó Môn lại cất lên.
- Đồng chí an ninh! Để từ từ nào.
Tên an ninh ngừng tay đánh nhưng chộp lấy tóc Vĩnh. Hắn hét.
- Thế còn cái tên Hà Thúc Sinh là tên của thằng phản động nào?
Vĩnh bàng hoàng như không tin ở lỗ tai mình.
- Anh nói sao tôi nghe không rõ!
- Tiên nhân cha mày lại còn giả vờ giả vịt. Ngoài việc cầm súng chống phá Cách mạng huy chương có đến 5 cái trên ngực, mày còn viết lách phản động bôi nhọ Cách mạng, xuyên tạc chính nghĩa của Cách mạng. Tao đã bảo Cách mạng biết hết, mày nghĩ là tao nói đùa đấy phỏng?
Thế là tiêu rồi! Vĩnh than thầm trong bụng. Tại sao nó biết bút hiệu của anh? Như thế này chắc chắn có thằng chỉ điểm, mà thằng này nhất định phải là thằng thuộc loại văn nghệ văn gừng. Nhưng nó là ai? Hiện tại Vĩnh biết mình không có thì giờ để nghĩ xem kẻ chỉ điểm là ai. Vả lại điều ấy chưa cần thiết. Điều cần thiết hiện tại là anh phải cực kỳ tỉnh táo và phải xử dụng tối đa ba tấc lưỡi mới hy vọng thoát hiểm được. Ú ớ nó đánh kiểu này chắc tiêu. Nghĩ thế Vĩnh lấy giọng từ tốn nói.
- Thưa anh nếu nói ngoại hiệu thì tôi không chỉ có thêm một tên Hà Thúc Sinh, mà còn có nhiều tên khác nữa...
- Thế tại sao mày không khai trong bản tự khai?
- Thưa anh có vài điểm tôi cần thưa thực với anh như thế này. Thứ nhất, trong mẩu tự khai không có mục nào bảo khai về việc viết lách. Chỉ có những phần bảo khai về quân đội và những hoạt động đảng phái mà thôi. Thứ hai, trước kia tôi viết lách không phải là một nghề chính. Tôi chỉ tập tành viết văn làm thơ lẩm cẩm vậy thôi.
Tên an ninh chận họng Vĩnh tức thì.
- Lại bố láo bố lếu! Mày không phải tập viết và cũng không lẩm cẩm chút nào cả. Mày là một thằng cầm bút phản động chuyên nghiệp. Mày đã có ít nhất 10 quyển sách đủ loại xuất bản ở miền Nam. Mày tưởng trong chúng mày không có người hoạt động cho Cách mạng à?
Vĩnh không ngần ngại gì nữa vì đã biết chắc mình bị chỉ điểm.
- Thưa đúng, nhưng không phải loại sách chống Cách mạng. Những sách ấy chỉ thuần văn học nghệ thuật mà thôi.
Tên Môn chợt nói xía vào.
- Này, bảo cho mà biết. Văn học nghệ thuật tư sản đồi trụy nô dịch đều là thứ phản Cách mạng cả đấy!
Vĩnh không còn biết nói sao trước câu khẳng định dứt khoát của thằng Việt cộng nữa. Anh ngồi im, hít thật sâu để đè những cơn đau nhói lên từ các khớp xương. Tên an ninh nhổ một bãi nước bọt vào góc nhà.
- Mày là nòi nhà lừa, nhẹ không muốn muốn nặng. Bây giờ mày khai cho tao biết mày đã viết cái gì, tên các sách báo, nhà xuất bản, năm nào...
Vĩnh lấy hết khôn ngoan trả lời.
- Có một điều tôi mong các anh tin, ấy là trước đây ở miền Nam ai in sách cũng được. In sách là vấn đề tự do của dân chúng...
Tên quản giáo Cư chợt hét lên.
- Thằng kia! Giờ này mà mày còn dám gọi nhân dân là chúng nó nữa à?
Trời ơi! Biết làm sao tính toán được trước cái lũ ngu ngốc này!? Chữ dân chúng thì nó diễn dịch thành... gọi dân bằng chúng nó! Vĩnh cố giả vờ như không nghe thấy lời sửa sai của thằng quản giáo Cư. Anh tiếp.
- Trước đây, nhân dân miền Nam in sách một cách rất dễ dàng.
Tên thủ phó chận lại.
- Này, đừng phản tuyên truyền đấy nhá. Tôi khẳng định với anh sách báo miền Nam trước đây đều do ngụy quyền chi phối cả. Nó gật mới được in, nó lắc là xếp xó. Tuổi anh mới 30 đã có hàng chục quyển sách xuất bản. Nhất định anh phải nằm trong guồng máy tuyên truyền của CIA.
Vĩnh buồn trong bụng quá. Giải thích chưa xong vụ in sách giờ lại được đội thêm cái mũ CIA! Ta cứ bình tĩnh giải quyết từ từ, Vĩnh dặn lòng. Cứ nói chuyện sách cái đã. Vĩnh vừa dợm lên tiếng thì thằng quản giáo Cư đã chen vào.
- Miền Bắc xã hội chủ nghĩa ngay những nhà văn có Đảng tịch mà mỗi ba năm mới được in một quyển sách, mà phải là sách đạt tiêu chuẩn và được hội nhà văn nhất trí thông qua đấy nhé. Mày là gì mà mới 30 tuổi ngụy nó cho mày in nhiều sách thế?
- Thưa tôi chỉ là quân nhân. Việc in sách thì tôi đã nói rồi. Rất dễ. Nó được chính quyền cho in...
Tên an ninh gằn giọng nhắc nhở.
- Ngụy quyền!
- Vâng, nó được ngụy quyền cho in là chỉ trên vấn đề kiểm duyệt mà thôi. Còn mọi khía cạnh khác đều thuộc vấn đề thương mại. Các nhà xuất bản họ đọc bản thảo thấy có thể ăn khách là họ mua bản quyền và xuất bản. Các nhà xuất bản này cũng đều là những dịch vụ tư nhân. Với lại sách tôi đều là những dịch phẩm, dịch từ các tác giả cổ điển... Không có gì chống phá Cách mạng trong đó cả.
- Thế bây giờ số sách đó ở đâu?
- Sách ở nhà tôi Cách mạng đã cho người đến tịch thu đem về phường từ hồi tôi còn ở nhà. Nhưng nếu các anh cần kiểm chứng vẫn có thư viện quốc gia. Tôi có nộp bản, và nếu Cách mạng chưa đem ra đốt hết thì nó còn nằm trong đó.
Như tạm thỏa mãn về lời khai của Vĩnh trong vấn đề sách báo, tên an ninh nói.
- Thôi được, đồng chí Cư sẽ bắt tên này khai chi tiết về vụ sách báo của nó trên giấy trắng mực đen. Bây giờ hỏi tiếp: Thủ trưởng CIA của mày là ai và hiện ở đâu? - Tôi là một quân nhân phụ trách phân phối hàng quân tiếp vụ cho Hải quân. Tôi không dính líu gì đến CIA cả.
Tên an ninh giơ khúc cây lên tính phang, nghĩ sao lại bỏ xuống. Hắn nạt.
- Mày là thằng ngoan cố ngoan cường, hỏi cái gì cũng chối đây đẩy, đến khi gọi tận tên bắt tận tội mới chịu khai ra. Tao bảo thật, bọn vừa là sỹ quan vừa cầm bút viết lách phản động như chúng mày nếu không là CIA cũng là CIB! Mày có biết thằng Phan Nhật Nam không?
-.....!
- Lỳ như nó, chống Cộng điên cuồng như nó mà rốt cuộc cũng phải khai hết. Nó đã thú nhận nó là một thằng CIA loại gộc đấy!
- Cái đó tôi không rõ. Riêng tôi, thú thật với anh tôi chưa hề biết mặt mũi CIA nó ra làm sao cả?
Tên an ninh hét.
- Vậy mày nhận chỉ thị của ai để viết lách? Ai trực tiếp chỉ đạo?
Tự dưng đầu Vĩnh nẩy ra một kế. Nếu cứ dông dài mãi chưa biết đến bao giờ mới kết thúc vụ hỏi cung. Và còn mềm xương là đàng khác. Tính kế một chút, Vĩnh nuốt nước bọt, nói.
- Thú thật với anh tôi viết sách chỉ nhằm mục đích kiếm thêm tiền nuôi vợ con. Không có ai chỉ đạo cho tôi cả. Tuy nhiên, trước đây chúng tôi có chơi từng nhóm với nhau. Không vì chính trị mà vì quyền lợi. Trong nhóm của tôi có một anh lớn tuổi nhất tên là Bột. Anh ta ở nhà số... đường Trương Minh Ký.
Tên an ninh vội giơ tay chận Vĩnh lại. Hắn bước tới bàn cầm lấy tờ giấy và cây bút Bic. Hắn quay lại Vĩnh:
- Mày đọc lại tên tuổi tao nghe. Đọc từ từ thôi...
Vĩnh mừng thầm trong bụng. Anh rất hy vọng thằng khốn nạn sẽ mắc lỡm anh. Và rồi với bộ mặt quan trọng, anh bắt đầu khai.
- Vâng tôi xin đọc lại. Tên anh là Bột. Nguyễn Văn Bột. Nhà số... đường Trương Minh Ký... Cheo chéo nhà thờ Ba Chuông chừng mươi căn... Tôi không biết rõ anh ta là gì. Tôi chỉ biết trên danh nghĩa anh là thầu khoán nhưng trên thực tế anh là người thường lui tới và đặt sách cho tôi dịch. Có lần có một quyển tôi không thích lắm, nhưng anh nói xa xôi rằng: Nếu cậu không dịch cuốn này tôi e mai mốt cậu khó in thêm sách...
Tên an ninh đổi giọng.
- Thế anh nghĩ nó là gì?
Vĩnh ỡm ờ.
- Thì tôi đã thưa với anh rồi. Bề nổi anh ta là thầu khoán, nhưng bề chìm thì tôi không rõ. Tôi chỉ biết anh ta đặt sách cho tôi dịch và trực tiếp chi tiền cho tôi. Sách cổ điển có nội dung hay, tôi lại có thêm tí tiền nuôi vợ con, thế là tôi thích và tôi làm. Sự thật chỉ giản dị thế thôi!
Tên thủ phó Môn xoay sang nói khẽ với tên quản giáo Cư: Bằng mọi giá phải thông báo địa phương chộp cổ thằng Bột này... Vĩnh vờ như không nghe thấy. Anh tiếp. Các anh cứ nghĩ ở cấp bậc chúng tôi quyền hành giàu có lắm. Thực ra chúng tôi có là gì đâu trong miền Nam! Lương ba cọc ba đồng đâu có đủ sống. Ai có nghề phụ đều phải cố gắng làm thêm kiếm sống.
Tên an ninh như đã thu nhận được một số tin tức quan trọng, hắn đỡ bực và xoay sang vấn đề khác.
- Thôi được, lời khai của anh rồi sẽ được kiểm tra sau. Anh hoàn toàn trách nhiệm về lời khai này. Còn một vấn đề nữa. Tại sao các anh thua nhanh như thế? Tại sao không đánh mà chạy? Mỹ ngụy có ý đồ gì trong tương lai? Nghe hỏi, Vĩnh trả lời ngay. Anh lớn giọng hơn bình thường một chút, ra điều ta đây thẳng thắn và vô can trong vụ này.
- Tôi không rõ ngoài Bắc, trong quân đội nhân dân với cấp bậc như cấp bậc thượng úy của thủ phó đây, có được biết nhiều những bí mật quân sự quan trọng hay không, chứ riêng trong quân đội miền Nam, cỡ cấp bậc tôi hoàn toàn không được phép biết một cái gì ngoài những phần vụ chính của mình. Vả lại với riêng tôi, suốt ngày bù đầu với con số, với máy tính, với bao gạo bao đường; tôi làm sao biết được những chuyện lớn ấy!
Lời giải thích của Vĩnh nghe lọt tai. Tên thủ phó chợt nhìn đồng hồ tay. Qua kẽ hở trên cánh liếp, Vĩnh liếc nhìn ra ngoài sân. Trời tối đen như mực. Thốt nhiên Vĩnh nghe người mình nhẹ hẳn đi lúc tiếng nói của thằng an ninh cất lên bên tai anh.
- Bây giờ khung cho anh trở về lán. Chúng tôi sẽ còn phải làm việc với anh nhiều lần nữa. Điều cuối anh phải nhớ: Tuyệt đối không được tiết lộ với bất cứ ai nội dung và sự kiện buổi làm việc chiều nay. Tiết lộ sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm!
Một lúc sau Vĩnh khập khễnh bước ra khỏi lều. Vừa đi được vài bước bỗng nhiên Vĩnh khụy xuống y hệt một chân vừa bị lọt xuống một cái hố. Bây giờ anh mới thấy những khớp xương đau ê chề. Vĩnh chống tay vào đầu gối đứng dậy. Anh vươn vai cố hít một hơi dài. Một cơn gió đêm thổi qua làm Vĩnh tỉnh táo lại. Tên vệ binh chẳng biết đứng sẵn từ góc tối nào đã xuất hiện bên cạnh Vĩnh. Nó không nói gì nhiều hơn một cái lệnh ngắn ngủi.
- Đi!
Vĩnh lầm lũi đi theo tên vệ binh. Anh vừa đi vừa ngước nhìn những vì sao thưa thớt trên bầu trời, lòng thầm nghĩ: Cậu Bột ơi, giờ này chắc cậu đang ở Mỹ, đang hưởng tự do; cậu đừng trách cháu nếu cháu bỗng dưng đè cậu ra và đổ hết "tội lỗi" lên người cậu...
Tới cổng tên vệ binh bỗng cất tiếng hỏi khẽ: Anh hải quân hả?
- Vâng.
- Sao anh không di tản theo Mỹ ngụy?
Vĩnh liếc nhìn bộ mặt non choẹt của thằng vệ binh nhòe nhoẹt dưới ánh sao đêm. Bộ mặt nó ngây thơ quá! Nhưng ngây thơ thế nào thì mình cũng phải thủ. Nghĩ thế Vĩnh khẽ trả lời.
- Trước đây tôi có nghe nhiều về chính sách hòa hợp hòa giải của các anh.
Tên vệ binh bỗng cười khẽ, một nụ cười thật thần bí trong bóng đêm.
- Lạ nhỉ? Nó nói. Thật lạ nhỉ! Sao các anh trả lời cứ như cùng một sách vở! Cái nhà anh Trần Trọng Minh gì đấy, hôm nọ cũng trả lời quản giáo giống hệt như anh...
Hai tháng với những món quà tráng miệng mà Cách mạng cho tù ăn là lao động vừa phải, nhồi sọ phớt phơ, chửi rủa nhẹ nhàng đã qua đi. Cùng với những chuyển động bên ngoài (?), tù "ngụy" bắt đầu bị đối xử nặng tay hơn.
Dọc theo những mảnh đất trống giữa hàng rào trại giam và bộ chỉ huy tiểu đoàn L4T3 đã bắt đầu mọc lên những túp lều nho nhỏ lợp tranh do tù được lệnh thực hiện. Buổi chiều lao động về, gặp nhau ngoài sân, bọn tù nhìn những túp lều nho nhỏ đó và bàn tán.
- Tao nghe nói những túp lều ấy sẽ là nơi cho tù tiếp đón thân nhân vào thăm.
- Thằng nào tiến bộ sẽ được ngủ với vợ ngoài đó một đêm.
- Tao không tin nó lại cho phép tù "hủ hóa" công khai như thế.
- Lại xét theo nguyên tắc cũ rồi! Phải nhớ Cách mạng rất thực tế. Muốn cầm chân tù lâu ngày, Cách mạng cũng phải giúp tù có phương tiện giải phóng bớt cái chất ngô khoai trong người ra chứ. Xã hội duy vật chứ có duy tâm như mình đâu!?
- Cứ để xem.
Dù sao tin thăm nuôi, tin được ngủ với vợ một đêm cũng làm lắm anh hồ hởi phấn khởi. Bọn quản giáo đánh hơi được chuyện này đã tương kế tựu kế, gọi nhiều anh loại mặt tái lên khung ỡm ờ hứa hẹn, rằng nếu tích cực báo cáo, tích cự lập thành tích dâng lên Cách mạng thì thế nào cũng được thăm nuôi trước mọi người và được hưởng nhiều hạnh phúc bất ngờ...
Khối 2 do vậy đã vô cùng vất vả với thằng Ba Tô. Chao ôi, chuyện lớn chuyện nhỏ gì xảy ra trong khối tên Cư đều biết rõ ràng... Thế nhưng một thời gian sau đó vẫn chẳng có ai được thân nhân vào thăm kể cả những thằng chó săn tự nguyện làm việc chỉ điểm cho giặc. Mà ngược lại, những cái lều ấy biến thành ác mộng cho mọi người.
Người đầu tiên của khối 2 được mời ra ngồi tại một trong những cái lều lý tưởng ấy là Nguyễn Văn Lộc, trung úy P.2/TTM và cũng là tổ viên tổ A.3. Lộc dính búa đầu tiên vì cái tiểu sử tự khai của anh ta: Nhân viên ban trận liệt. Sự thành khẩn khai báo của Lộc không giúp anh tránh được một trận đòn no nê. Đi 6 giờ chiều trở về 2 giờ sáng. Và còn được hứa hẹn "Cách mạng sẽ phải làm việc nhiều nữa với anh"!
Người thứ hai là anh chàng Thắng trẻ tuổi thiếu úy Biệt Cách, người thứ ba, rồi người thứ tư... Mỗi người một đêm.
Rồi một buổi chiều vừa ăn cơm xong, khối trưởng Trai đến nói nhỏ vào tai Vĩnh.
- Quản giáo cho gọi ông lên tiểu đoàn...
Lúc ấy Vĩnh đang đau. Đau nhiều thứ. Tấm thân không bao giờ vượt quá 45 kg của Vĩnh với đủ thứ căn bệnh trong người hiện nay đang bị bệnh tật hoành hành trở lại. Liệu ta chịu nổi một trận đòn không? Anh tự lượng sức mình. Nổi! Nhất định phải nổi. Mà không nổi cũng không được. Thôi đành phó thác cho định mệnh. Tùy cơ ứng biến.
Vĩnh bước ra khỏi phòng. Một tên vệ binh súng ống đầy đủ đã đứng chờ sẵn. Thấy Vĩnh, hắn lên tiếng.
- Phải anh là Vĩnh không?
- Vâng, chính tôi.
- Đi!
Tên vệ binh ra lệnh ngắn gọn và bước đi trước. Vĩnh lẽo đẽo theo sau. Dù không ngoái nhìn nhưng Vĩnh cũng biết rõ hàng trăm con mắt của anh em khác đang ngồi chơi ngoài sân ngó theo với tất cả ái ngại.
Tên vệ binh dẫn Vĩnh qua cổng trại, tiến về những túp lều nằm bên ngoài hàng rào. Tới trước một túp lều, hắn dừng chân và quay lại nói với Vĩnh.
- Vào đó ngồi đi.
Vĩnh bước vào trong lều một mình. Cửa ngỏ dẫn vào âm ty địa ngục? Vĩnh thầm nghĩ và hít mạnh một hơi cho tỉnh táo hơn.
Trong lều có một cái bàn ọp ẹp đóng bằng gỗ thông thùng đạn. Có một cái băng đủ cho ba người ngồi. Một góc khác có một ghế đẩu nằm lẻ loi. Mùi khói của ngọn đèn dầu ma-dút hòa với mùi bùn tanh của nền nhà mới đắp chưa khô hẳn khiến Vĩnh ngầy ngật khó chịu. Nơi bụng anh bỗng nhiên lại quặn đau. Cứ hễ có gì căng thẳng hay cần suy nghĩ một chút là y như rằng cái bệnh bao tử của Vĩnh lại nổi lên hành hạ. Chắc cái ghế đẩu kia dành cho mình. Vĩnh nghĩ bụng rồi tự động ngồi xuống đó. Đầu óc anh tan loãng.
Phải gần 10 phút sau Cách mạng mới xuất hiện!
Thằng thủ phó tiểu đoàn tên Môn, thẳng quản giáo khối tên Cư và sau cùng là một thằng mang quân hàm chuẩn úy trông còn rất trẻ. Ba tên cùng bước vào và ngồi nơi cái băng sau bàn. Mỗi thằng đều tặng cho Vĩnh một cái nhìn trắng dã. Thấy Vĩnh lặng thinh, tên thủ phó phủ đầu ngay.
- Hai tháng học tập rồi, thấy Cách mạng chỉ trố mắt nhìn!
Vĩnh hơi nhổm dậy nhích cái ghế tới một chút và vờ như không nghe thấy tên Môn nói. Tên quản giáo Cư như sợ xếp giận vội lên giọng dạy dỗ.
- Có biết chào kính cán bộ quản giáo không?
- Chào các anh!
Như để khỏi mất thì giờ, tên chuẩn úy Cộng Sản vào đề liền.
- Hôm nay tôi từ F xuống làm việc với anh. Yêu cầu trước mắt là anh ý thức cho đúng vị trí của một cải tạo viên, trả lời thành thật tất cả những câu hỏi của Cách mạng. Tôi nhấn mạnh đây là một khâu vô cùng quan trọng cho tiền đồ của anh. Về sớm hay về muộn là do chính lần khai này. Khung đã nghiên cứu kỹ bản tự khai của anh và nhận thấy còn nhiều chỗ ỡm ờ lắm. Nói chung chung là chưa đạt yêu cầu.
Tên thủ phó chợt len vào.
- Cách mạng đã biết hết, liệu mà trả lời.
- Tôi...
- Khoan! Anh chưa được nói. Tên thủ phó cướp lời và nhìn chòng chọc vào Vĩnh. Anh đừng tỏ ra ngoan cố. Hồ sơ của anh đây, bản tự khai của anh đây, chúng tôi đã nghiên cứu kỹ. Có phải anh đã khai trình độ văn hóa lớp 10 không? Rõ bố láo bố lếu! Anh tưởng Cách mạng không biết gì phỏng? Anh là sỹ quan Hải Quân, tuổi mới 30, như thế thuộc lớp sỹ quan trẻ. Nếu anh là thằng tướng già gốc khố xanh khố đỏ, lời khai ấy có thể chấp nhận. Còn lớp tuổi của anh, thế hệ anh, làm sao trở thành sỹ quan Hải quân ngụy mà trình độ văn hóa chỉ có lớp 10? Còn nhiều cái man khai quan trọng nữa, Cách mạng sẽ lần lượt cho anh thấy...
Một con tính chạy thật nhanh qua đầu Vĩnh. Mình nhảm quá, lỗ nhỏ đắm thuyền! Thế nhưng để đối phó với thực tế, Vĩnh cho xuất hiện ngay một bộ mặt thật ngây thơ. Anh làm bộ sửng sốt.
- Dạ không, tôi khai lớp 12 đấy chứ. Có thể là tôi viết nhầm...
Tên quản giáo nhếch mép cười nham hiểm.
- Anh có khai lớp 13 thì cũng chưa đúng đâu. Ngoan cố lắm! Phản động lắm!
Dù thế nào Vĩnh cũng lạnh người trước câu nói gằn của tên quản giáo. Anh im lặng tính toán. Tiếng tên chuẩn úy an ninh sư đoàn chen vào.
- Để tranh thủ thời gian, tôi lập lại mục đích yêu cầu buổi "mạn đàm" với anh chiều nay, ấy là, Cách mạng muốn một lần cuối xác nhận lời khai trong bản tự khai của anh đã đúng hay chưa? Đã đầy đủ hay chưa? Tất cả chỉ có thế thôi!
Hắn chợt quay sang nói nhỏ gì đó với tên thủ phó tiểu đoàn, rồi lại quay sang Vĩnh, tiếp. Bây giờ ta làm việc. Trước nhất, tôi hỏi anh ngoài hai chức vụ, một, phụ tá trưởng khối bổ nhậm P.TQT/BTL/HQ, hai, chỉ huy phó Trung Tâm Tiếp Vụ Hải Quân Sài Gòn, trước và sau đó anh còn nắm chức vụ nào khác nữa không?
Không thể lừng khừng được. Ta phải dứt khoát ngay. Vĩnh nghĩ bụng và cất tiếng.
- Như đã khai trong bản tự khai, tôi chỉ có hai chức vụ duy nhất từ ngày ra quân trường. Thứ nhất là sỹ quan quản trị nhân viên phòng Tổng quản trị Bộ Tư Lệnh Hải Quân. Thứ hai là chức vụ chỉ huy phó Trung Tâm Tiếp Vụ Hải Quân.
- Tốt, thế anh có theo học khóa chiến tranh chính trị nào không?
Vĩnh giật mình. Trong dĩ vãng anh có theo học 3 tháng CTCT ở trại Lê Văn Duyệt, nhưng Vĩnh đã cố ếm nó từ lúc làm bản tự khai, giờ phải ếm luôn.
- Tôi chưa bao giờ!
- Tốt, thế anh có công tác hải hành ở Cửa Việt bao giờ không?
- Thưa không. Tôi chỉ làm công tác giấy tờ hành chính, sau đó lo việc sổ sách kế toán hành quân tiếp vụ cho Hải Quân thôi.
Tên quản giáo Cư lườm Vĩnh một cái và cất giọng mỉa mai.
- Công tác nuôi lính ngụy cho béo tốt để càn quét chống phá Cách mạng đấy!
Tên sỹ quan an ninh như không lý tới lời mỉa mai của tên quản giáo, hắn hỏi tiếp.
- Này nhá, ngoài cái tên cúng cơm Phạm Vĩnh của anh ra, anh còn cái tên nào khác nữa không?
Câu hỏi thình lình của hắn làm Vĩnh chột dạ. Nhưng Vĩnh vẫn cứng.
- Thưa không. Cha sinh mẹ đẻ tôi chỉ có cái tên ấy dùng trên tất cả mọi loại giấy tờ hộ tịch.
Tên an ninh mỉm cười. Chao ôi, nụ cười mới ghê gớm làm sao, lạnh tanh và ác độc.
- Này, bảo thật nha. Đây chưa đánh đấy cái nào, mà đánh thì...
Nói tới đây hắn đứng dậy. Bây giờ Vĩnh mới nhận ra trên mặt bàn để sẵn một khúc cây cỡ 3X3 dài chừng một thước. Đây là loại cây đúc bằng nhôm dùng căng đầu giường bố của Mỹ trước kia. Tên an ninh cầm lấy khúc cây nhôm và lù lù tiến về phía Vĩnh, đổi giọng tức thì. Mày ngoan cố nữa tao đánh mày chết. Tao hỏi lại, ngoài cái tên Phạm Vĩnh mày còn dùng cái tên nào khác nữa không?
- Thưa không?
Cây đầu tiên phang vào bả vai phải làm Vĩnh tê liệt cả nửa người. Tên thủ phó ngồi nơi bàn bình thản cất tiếng.
- Bác dạy khoan hồng với những người thành khẩn ăn năn, nặng tay trừng trị những kẻ ngoan cường, ngoan cố. Cách mạng rất muốn anh thuộc loại thứ nhất, vậy anh nghĩ sao?
Vĩnh cố nén đau trả lời.
- Tôi có gì đã khai hết rồi.
Như nhịn không nổi, tên an ninh gầm lên.
- Địt mẹ thằng chó con này ngoan cố thật.
Tiếp theo câu chửi thề hắn thẳng tay nện Vĩnh. Nhưng hắn không nện vào đầu vào cổ. Hắn cứ nhè những khớp xương vai xương chân để ghè!
Tiếng thằng thủ phó Môn lại cất lên.
- Đồng chí an ninh! Để từ từ nào.
Tên an ninh ngừng tay đánh nhưng chộp lấy tóc Vĩnh. Hắn hét.
- Thế còn cái tên Hà Thúc Sinh là tên của thằng phản động nào?
Vĩnh bàng hoàng như không tin ở lỗ tai mình.
- Anh nói sao tôi nghe không rõ!
- Tiên nhân cha mày lại còn giả vờ giả vịt. Ngoài việc cầm súng chống phá Cách mạng huy chương có đến 5 cái trên ngực, mày còn viết lách phản động bôi nhọ Cách mạng, xuyên tạc chính nghĩa của Cách mạng. Tao đã bảo Cách mạng biết hết, mày nghĩ là tao nói đùa đấy phỏng?
Thế là tiêu rồi! Vĩnh than thầm trong bụng. Tại sao nó biết bút hiệu của anh? Như thế này chắc chắn có thằng chỉ điểm, mà thằng này nhất định phải là thằng thuộc loại văn nghệ văn gừng. Nhưng nó là ai? Hiện tại Vĩnh biết mình không có thì giờ để nghĩ xem kẻ chỉ điểm là ai. Vả lại điều ấy chưa cần thiết. Điều cần thiết hiện tại là anh phải cực kỳ tỉnh táo và phải xử dụng tối đa ba tấc lưỡi mới hy vọng thoát hiểm được. Ú ớ nó đánh kiểu này chắc tiêu. Nghĩ thế Vĩnh lấy giọng từ tốn nói.
- Thưa anh nếu nói ngoại hiệu thì tôi không chỉ có thêm một tên Hà Thúc Sinh, mà còn có nhiều tên khác nữa...
- Thế tại sao mày không khai trong bản tự khai?
- Thưa anh có vài điểm tôi cần thưa thực với anh như thế này. Thứ nhất, trong mẩu tự khai không có mục nào bảo khai về việc viết lách. Chỉ có những phần bảo khai về quân đội và những hoạt động đảng phái mà thôi. Thứ hai, trước kia tôi viết lách không phải là một nghề chính. Tôi chỉ tập tành viết văn làm thơ lẩm cẩm vậy thôi.
Tên an ninh chận họng Vĩnh tức thì.
- Lại bố láo bố lếu! Mày không phải tập viết và cũng không lẩm cẩm chút nào cả. Mày là một thằng cầm bút phản động chuyên nghiệp. Mày đã có ít nhất 10 quyển sách đủ loại xuất bản ở miền Nam. Mày tưởng trong chúng mày không có người hoạt động cho Cách mạng à?
Vĩnh không ngần ngại gì nữa vì đã biết chắc mình bị chỉ điểm.
- Thưa đúng, nhưng không phải loại sách chống Cách mạng. Những sách ấy chỉ thuần văn học nghệ thuật mà thôi.
Tên Môn chợt nói xía vào.
- Này, bảo cho mà biết. Văn học nghệ thuật tư sản đồi trụy nô dịch đều là thứ phản Cách mạng cả đấy!
Vĩnh không còn biết nói sao trước câu khẳng định dứt khoát của thằng Việt cộng nữa. Anh ngồi im, hít thật sâu để đè những cơn đau nhói lên từ các khớp xương. Tên an ninh nhổ một bãi nước bọt vào góc nhà.
- Mày là nòi nhà lừa, nhẹ không muốn muốn nặng. Bây giờ mày khai cho tao biết mày đã viết cái gì, tên các sách báo, nhà xuất bản, năm nào...
Vĩnh lấy hết khôn ngoan trả lời.
- Có một điều tôi mong các anh tin, ấy là trước đây ở miền Nam ai in sách cũng được. In sách là vấn đề tự do của dân chúng...
Tên quản giáo Cư chợt hét lên.
- Thằng kia! Giờ này mà mày còn dám gọi nhân dân là chúng nó nữa à?
Trời ơi! Biết làm sao tính toán được trước cái lũ ngu ngốc này!? Chữ dân chúng thì nó diễn dịch thành... gọi dân bằng chúng nó! Vĩnh cố giả vờ như không nghe thấy lời sửa sai của thằng quản giáo Cư. Anh tiếp.
- Trước đây, nhân dân miền Nam in sách một cách rất dễ dàng.
Tên thủ phó chận lại.
- Này, đừng phản tuyên truyền đấy nhá. Tôi khẳng định với anh sách báo miền Nam trước đây đều do ngụy quyền chi phối cả. Nó gật mới được in, nó lắc là xếp xó. Tuổi anh mới 30 đã có hàng chục quyển sách xuất bản. Nhất định anh phải nằm trong guồng máy tuyên truyền của CIA.
Vĩnh buồn trong bụng quá. Giải thích chưa xong vụ in sách giờ lại được đội thêm cái mũ CIA! Ta cứ bình tĩnh giải quyết từ từ, Vĩnh dặn lòng. Cứ nói chuyện sách cái đã. Vĩnh vừa dợm lên tiếng thì thằng quản giáo Cư đã chen vào.
- Miền Bắc xã hội chủ nghĩa ngay những nhà văn có Đảng tịch mà mỗi ba năm mới được in một quyển sách, mà phải là sách đạt tiêu chuẩn và được hội nhà văn nhất trí thông qua đấy nhé. Mày là gì mà mới 30 tuổi ngụy nó cho mày in nhiều sách thế?
- Thưa tôi chỉ là quân nhân. Việc in sách thì tôi đã nói rồi. Rất dễ. Nó được chính quyền cho in...
Tên an ninh gằn giọng nhắc nhở.
- Ngụy quyền!
- Vâng, nó được ngụy quyền cho in là chỉ trên vấn đề kiểm duyệt mà thôi. Còn mọi khía cạnh khác đều thuộc vấn đề thương mại. Các nhà xuất bản họ đọc bản thảo thấy có thể ăn khách là họ mua bản quyền và xuất bản. Các nhà xuất bản này cũng đều là những dịch vụ tư nhân. Với lại sách tôi đều là những dịch phẩm, dịch từ các tác giả cổ điển... Không có gì chống phá Cách mạng trong đó cả.
- Thế bây giờ số sách đó ở đâu?
- Sách ở nhà tôi Cách mạng đã cho người đến tịch thu đem về phường từ hồi tôi còn ở nhà. Nhưng nếu các anh cần kiểm chứng vẫn có thư viện quốc gia. Tôi có nộp bản, và nếu Cách mạng chưa đem ra đốt hết thì nó còn nằm trong đó.
Như tạm thỏa mãn về lời khai của Vĩnh trong vấn đề sách báo, tên an ninh nói.
- Thôi được, đồng chí Cư sẽ bắt tên này khai chi tiết về vụ sách báo của nó trên giấy trắng mực đen. Bây giờ hỏi tiếp: Thủ trưởng CIA của mày là ai và hiện ở đâu? - Tôi là một quân nhân phụ trách phân phối hàng quân tiếp vụ cho Hải quân. Tôi không dính líu gì đến CIA cả.
Tên an ninh giơ khúc cây lên tính phang, nghĩ sao lại bỏ xuống. Hắn nạt.
- Mày là thằng ngoan cố ngoan cường, hỏi cái gì cũng chối đây đẩy, đến khi gọi tận tên bắt tận tội mới chịu khai ra. Tao bảo thật, bọn vừa là sỹ quan vừa cầm bút viết lách phản động như chúng mày nếu không là CIA cũng là CIB! Mày có biết thằng Phan Nhật Nam không?
-.....!
- Lỳ như nó, chống Cộng điên cuồng như nó mà rốt cuộc cũng phải khai hết. Nó đã thú nhận nó là một thằng CIA loại gộc đấy!
- Cái đó tôi không rõ. Riêng tôi, thú thật với anh tôi chưa hề biết mặt mũi CIA nó ra làm sao cả?
Tên an ninh hét.
- Vậy mày nhận chỉ thị của ai để viết lách? Ai trực tiếp chỉ đạo?
Tự dưng đầu Vĩnh nẩy ra một kế. Nếu cứ dông dài mãi chưa biết đến bao giờ mới kết thúc vụ hỏi cung. Và còn mềm xương là đàng khác. Tính kế một chút, Vĩnh nuốt nước bọt, nói.
- Thú thật với anh tôi viết sách chỉ nhằm mục đích kiếm thêm tiền nuôi vợ con. Không có ai chỉ đạo cho tôi cả. Tuy nhiên, trước đây chúng tôi có chơi từng nhóm với nhau. Không vì chính trị mà vì quyền lợi. Trong nhóm của tôi có một anh lớn tuổi nhất tên là Bột. Anh ta ở nhà số... đường Trương Minh Ký.
Tên an ninh vội giơ tay chận Vĩnh lại. Hắn bước tới bàn cầm lấy tờ giấy và cây bút Bic. Hắn quay lại Vĩnh:
- Mày đọc lại tên tuổi tao nghe. Đọc từ từ thôi...
Vĩnh mừng thầm trong bụng. Anh rất hy vọng thằng khốn nạn sẽ mắc lỡm anh. Và rồi với bộ mặt quan trọng, anh bắt đầu khai.
- Vâng tôi xin đọc lại. Tên anh là Bột. Nguyễn Văn Bột. Nhà số... đường Trương Minh Ký... Cheo chéo nhà thờ Ba Chuông chừng mươi căn... Tôi không biết rõ anh ta là gì. Tôi chỉ biết trên danh nghĩa anh là thầu khoán nhưng trên thực tế anh là người thường lui tới và đặt sách cho tôi dịch. Có lần có một quyển tôi không thích lắm, nhưng anh nói xa xôi rằng: Nếu cậu không dịch cuốn này tôi e mai mốt cậu khó in thêm sách...
Tên an ninh đổi giọng.
- Thế anh nghĩ nó là gì?
Vĩnh ỡm ờ.
- Thì tôi đã thưa với anh rồi. Bề nổi anh ta là thầu khoán, nhưng bề chìm thì tôi không rõ. Tôi chỉ biết anh ta đặt sách cho tôi dịch và trực tiếp chi tiền cho tôi. Sách cổ điển có nội dung hay, tôi lại có thêm tí tiền nuôi vợ con, thế là tôi thích và tôi làm. Sự thật chỉ giản dị thế thôi!
Tên thủ phó Môn xoay sang nói khẽ với tên quản giáo Cư: Bằng mọi giá phải thông báo địa phương chộp cổ thằng Bột này... Vĩnh vờ như không nghe thấy. Anh tiếp. Các anh cứ nghĩ ở cấp bậc chúng tôi quyền hành giàu có lắm. Thực ra chúng tôi có là gì đâu trong miền Nam! Lương ba cọc ba đồng đâu có đủ sống. Ai có nghề phụ đều phải cố gắng làm thêm kiếm sống.
Tên an ninh như đã thu nhận được một số tin tức quan trọng, hắn đỡ bực và xoay sang vấn đề khác.
- Thôi được, lời khai của anh rồi sẽ được kiểm tra sau. Anh hoàn toàn trách nhiệm về lời khai này. Còn một vấn đề nữa. Tại sao các anh thua nhanh như thế? Tại sao không đánh mà chạy? Mỹ ngụy có ý đồ gì trong tương lai? Nghe hỏi, Vĩnh trả lời ngay. Anh lớn giọng hơn bình thường một chút, ra điều ta đây thẳng thắn và vô can trong vụ này.
- Tôi không rõ ngoài Bắc, trong quân đội nhân dân với cấp bậc như cấp bậc thượng úy của thủ phó đây, có được biết nhiều những bí mật quân sự quan trọng hay không, chứ riêng trong quân đội miền Nam, cỡ cấp bậc tôi hoàn toàn không được phép biết một cái gì ngoài những phần vụ chính của mình. Vả lại với riêng tôi, suốt ngày bù đầu với con số, với máy tính, với bao gạo bao đường; tôi làm sao biết được những chuyện lớn ấy!
Lời giải thích của Vĩnh nghe lọt tai. Tên thủ phó chợt nhìn đồng hồ tay. Qua kẽ hở trên cánh liếp, Vĩnh liếc nhìn ra ngoài sân. Trời tối đen như mực. Thốt nhiên Vĩnh nghe người mình nhẹ hẳn đi lúc tiếng nói của thằng an ninh cất lên bên tai anh.
- Bây giờ khung cho anh trở về lán. Chúng tôi sẽ còn phải làm việc với anh nhiều lần nữa. Điều cuối anh phải nhớ: Tuyệt đối không được tiết lộ với bất cứ ai nội dung và sự kiện buổi làm việc chiều nay. Tiết lộ sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm!
Một lúc sau Vĩnh khập khễnh bước ra khỏi lều. Vừa đi được vài bước bỗng nhiên Vĩnh khụy xuống y hệt một chân vừa bị lọt xuống một cái hố. Bây giờ anh mới thấy những khớp xương đau ê chề. Vĩnh chống tay vào đầu gối đứng dậy. Anh vươn vai cố hít một hơi dài. Một cơn gió đêm thổi qua làm Vĩnh tỉnh táo lại. Tên vệ binh chẳng biết đứng sẵn từ góc tối nào đã xuất hiện bên cạnh Vĩnh. Nó không nói gì nhiều hơn một cái lệnh ngắn ngủi.
- Đi!
Vĩnh lầm lũi đi theo tên vệ binh. Anh vừa đi vừa ngước nhìn những vì sao thưa thớt trên bầu trời, lòng thầm nghĩ: Cậu Bột ơi, giờ này chắc cậu đang ở Mỹ, đang hưởng tự do; cậu đừng trách cháu nếu cháu bỗng dưng đè cậu ra và đổ hết "tội lỗi" lên người cậu...
Tới cổng tên vệ binh bỗng cất tiếng hỏi khẽ: Anh hải quân hả?
- Vâng.
- Sao anh không di tản theo Mỹ ngụy?
Vĩnh liếc nhìn bộ mặt non choẹt của thằng vệ binh nhòe nhoẹt dưới ánh sao đêm. Bộ mặt nó ngây thơ quá! Nhưng ngây thơ thế nào thì mình cũng phải thủ. Nghĩ thế Vĩnh khẽ trả lời.
- Trước đây tôi có nghe nhiều về chính sách hòa hợp hòa giải của các anh.
Tên vệ binh bỗng cười khẽ, một nụ cười thật thần bí trong bóng đêm.
- Lạ nhỉ? Nó nói. Thật lạ nhỉ! Sao các anh trả lời cứ như cùng một sách vở! Cái nhà anh Trần Trọng Minh gì đấy, hôm nọ cũng trả lời quản giáo giống hệt như anh...
CHƯƠNG MƯỜI HAI
Màn khủng bố đen quanh vụ cái gọi là bản tự khai đã qua đi. Không ai công khai nói ra nhưng hầu như mọi người đều bừng tỉnh và tin chắc trên mỗi hồ sơ cá nhân đã có một ám số đặc biệt nào đó. Ám số ấy có thể là những mẫu tự từ A đến Z, cũng có thể là những con số cụ thể 3 năm, 5 năm, 10 năm hoặc cũng có thể: Thôi rồi địa ngục trao thân, Châu về Hiệp phố họa hoằn kiếp sau!
Từ sự bừng tỉnh ấy, nhiều người không còn thắc mắc tại sao một Phạm Điểu, một Trần Trọng Minh vẫn được về ở với anh em và sinh hoạt bình thường...
Riêng Vĩnh, Vĩnh buồn như chết. Đàn đúm với anh vào mỗi chiều nơi một góc sân nào đó vẫn từng ấy khuôn mặt, nhưng những khuôn mặt có những nụ cười bắt đầu kém tươi... Vĩnh càng kém tươi hơi vì mầm mống bệnh tật khởi sự bộc phát trong cơ thể.
Mỗi chiều đứng trong hàng rào nhìn ra cánh đồng bí ngô Vĩnh không khỏi kinh hồn. Cả một vùng sỏi đá quanh lãnh vực của L4T3 đã hoàn toàn biến thành những ao rau muống và những cánh đồng bí ngô bát ngát nhờ toàn bởi sức người với hai tay không của bọn tù. Nhiều lúc Vĩnh thấy như mộng. Làm sao Vĩnh và các chiến hữu với hai tay không lại có thể "cải tạo" được những vùng đất đá ong mà đến cỏ mọc cũng không nổi, trở thành những cánh đồng như thế? Xa hơn chút nữa là một vùng đất không cứng như đất quanh căn cứ, nó mềm hơn nhưng tù lại tốn nhiều xương máu hơn khi biến nó thành những cánh đồng trồng khoai lang và sắn. Mìn râu, mìn cóc, đầu đạn M.79 và những trái nổ M.72...
Đã bao nhiêu người cụt chân cụt tay, nằm rên xiết cho đến chết vì không có phương tiện cấp cứu nơi những cái gọi là bệnh xá trong tù? Không ai có thể nhớ hết ở cái giai đoạn trừng giới ban đầu này.
Ngày tháng trôi qua, câu nói người Việt Nam là một thứ cao su tốt nhất mà Vĩnh từng nói đùa với các bạn lại được chứng nghiệm ở nơi này! Cái kiếp nửa tu nửa tù, phải giữ gìn một cách khắt khe từ lời ăn tiếng nói còn hơn trong một nhà dòng tu kín, đời sống hoàn toàn bị những tiếng kẻng chi phối; đã nhanh chóng biến mọi người thành một cái máy. Tập họp, điểm danh, báo cáo nhân số, xếp hàng đi lao động; chiều về chia chác từng miếng cơm hẩm, cãi nhau từng hạt muối. Một cọng sau muống già mà nếu có cân tiểu ly, không thiếu người sẵn sàng đem nó lên cân để khẩu phần không bị thiệt thòi! Chao ôi, lần đầu tiên nếm mùi thiên đường Cộng sản, những đứa con của Thế Giới Tự Do sa cơ thất thế mới được dịp thấy rằng ranh giới con người và con heo trong xã hội này không quá xa xôi như người ta tưởng. Chỉ cần một củ khoai người ta có thể nhìn thấy ngay cái ranh giới ấy. Biết thế, nhưng trước nhu cầu tối thiểu của con người là lao động thì phải được ăn đủ, (hoặc ít nhất cũng được cảm giác no hơn người khác!), đã biến biết bao con người trở thành những con heo mà chính những con người ấy không hề hay biết!
Chiều nay ăn cơm xong, như thường lệ, tổ A.3 họp tổ. Anh em trong tổ sẵn truyền thống "bao che", đã nhất trí tan hàng sớm vì không có gì cần... mổ xẻ. Anh em tản ra và chờ giờ họp khối. Rồi sau khi họp khối, như mọi lần, anh cầm càn bắt giọng để mọi người gân cổ lên hát một bài hát Cách mạng trước khi tan hàng nghỉ ngơi. Đây là những bài hát mới đầu bọn tù đau xót nghe thấy nó, dần dần phải hát nó, hát riết cũng đâm quen tai. Vùng lên nhân dân miền Nam anh hùng... phá tan bè lũ bán nước... Hoặc, tiến về Sài Gòn ta quét sạch giặc thù, tiến về đồng bằng giải phóng thành đô...
Xong mấy bài hát thì khối tan hàng. Vĩnh lẳng lặng vào phòng và chui vào chỗ nằm. Kéo tấm chiếu nylon đem theo từ đạo đi nộp mình, giờ đã rách bươm phủ trên sáu tấc chiều ngang hai thước chiều dài nền nhà là chỗ nằm của mình, Vĩnh nằm nghĩ vu vơ. Nơi đây không có điện. Trong phòng về đêm, chỉ lập lòe những ánh sáng nến do tù chế bằng sáp lấy trong các hộp carton đựng đạn pháo, nhào với giấy bồi đốt thay cho nến. Thế nhưng với những ánh nến le lói đó, bọn tù vẫn có thể bày cờ tướng hoặc Domino chơi với nhau, hoặc vây lấy một anh bạn có tài kể truyện chưởng, hoặc tẩm quất cho nhau, hoặc tranh luận về văn chương thi phú...
Những sinh hoạt như thế dù sao cũng giúp nhiều người nguôi đi đôi chút về cái bóng đêm đang phủ xuống cõi tù đày vô vọng. Đêm nay Vĩnh chán mọi thứ và không muốn dây với bất cứ ai. Anh đang đau. Cái bao tử của Vĩnh đang hành hạ anh quá sức mà không có thuốc gì uống. Bác sỹ Tuyên cũng chịu thua, bác sỹ Đỉnh cũng chạy làng. Vĩnh nằm cố tránh suy nghĩ, nhưng những hình ảnh thân quen vẫn hiện về trong óc anh. Anh nhớ đến người anh cả dấu yêu và người em trai kế hiện cũng đang nằm tù đâu đó trên giải đất lầm than này. Vĩnh cố lựa một thế nằm cho cái bụng được thoải mái. Thốt nhiên anh giơ tay rờ lên ngực mình. Bộ xương sườn thật là vĩ đại!
Đang lơ mơ nghĩ ngợi bỗng một người xà đến bên Vĩnh.
- Vĩnh, nghĩ ngợi lăng nhăng gì thế?
-.....!?
- Sao chiều mày không ăn cơm?
Vĩnh đã nhìn ra Đính, anh mệt mỏi trả lời bạn.
- Đau bụng quá! Đói lắm mà không sao nuốt nổi!
- Có giữ phần cơm của mày không?
- Làm gì?
- Tao tìm cách nấu lại thành cháo cho ăn.
- Không, tao để cho anh em trong tổ ăn rồi.
Đính thò tay lên đầu chỗ nằm lấy cái điếu cầy của Vĩnh ra.
- Một con ngựa đau cả tầu ăn mệt nghỉ! Điếu còn hút được không?
- Lâu nay có thuốc đếch đâu mà hút!
- Giả thử tao có thuốc thì dù đau bụng mày có hút nổi không?
Lượng thuốc lá thuốc lào trong tù đến giai đoạn này thì đã thật sự khan khiếm. Ông già Chuân - vua buôn thuốc lào - mà đã phải bỏ nghề ngồi ngáp vặt là chuyện không vừa! Anh em đã bước sang giai đoạn sáng chế. Đầu tiên một vài tay quá nghiền đã lấy trà tầu ra hút với nhau. Trà hút vào nóng cổ đến độ có anh ho ra máu. Sợ! Thế là phải tìm cách khác. Lá cà chua! Lá cà chua sẽ được xắt thành sợi, ngâm một đêm với nước điếu rồi đem phơi. Món này hút tàm tạm nhưng vẫn nóng lắm. Riêng Vĩnh vốn đã yếu phổi nên dù nghiền đến đâu cũng đành chịu, không dám hút bậy. Mấy ngày nay đau nằm tơ tưởng chỉ ước ao được hút một điếu thuốc thật say mà không sao có nổi, tự dưng ông vua thuốc lào Nguyễn Thành Đính lại ra đến hỏi có hút thuốc không.
- Tao vừa chán đời vừa đau nặng đến nơi, có thì cúng tao một điếu để tao được lên Niết Bàn sơm sớm.
- Ngồi ngay ngắn lên.
Đính trang trọng ra lệnh và thò tay lên mang tai lấy ra một bi thuốc lào.
- Đâu vậy?
Đính vừa xé bi thuốc làm hai phần bằng nhau vừa nói.
- Khi chiều tao dọn cầu tiêu trên tiểu đoàn. Thằng hậu cần tự dưng giở trò tử tế mời tao một bi. Tao ngắt một bi rất có trọng lượng. Mẹ kiếp thuốc Vĩnh Bảo thứ thật hút một cái lật gọng tại chỗ. Lật thì lật tao vẫn dấu được bi này về chia cho mày. Bây giờ ta cưa đôi.
Nói đoạn Đính nhét nửa bi thuốc vào nõ và đưa cho Vĩnh. Nó xé một tí giấy gì đó nơi đầu chỗ nằm của tổ phó Khoa. Vĩnh giật mình, phát cự.
- Mày ẩu vừa thôi. Thằng Khoa nó khó tính. Xé tầm bậy tầm bạ giấy tờ của nó chút nữa sinh chuyện!
Đính cười.
- Trong này chỉ có hai thứ giấy, một là giấy chùi đít hai là giấy tự khai. Thứ nào làm đóm cũng được. Lo chi chuyện đó!
Nói rồi ông vua thuốc lào mồi đóm. Vĩnh cầm cái điếu lên, nhận lấy cái đóm nơi tay bạn và kéo một hơi thuốc dài. Coi chừng ngã ngửa! Tiếng Đính vang lên báo động. Vĩnh chưa kịp hạ cái điếu xuống đất thì trời đất đã quay cuồng trước mặt. Đính một tay chộp lấy cái điếu, một tay chộp lấy gáy Vĩnh. Dù gì thì Vĩnh cũng đã lăn quay ra đất, hai mắt trợn dọc chỉ thiếu sùi bọt mép là đủ bộ! Anh nghe lơ mơ Đính nói gì đó bên tai. Cả mấy phút sau Vĩnh mới hoàn hồn và ngồi dậy được.
- Sướng không?
-.....
- Tao đã báo động thuốc Vĩnh Bảo thứ thiệt mà lại!
-.....
- Mày chưa kéo hết điếu thuốc thì tao kéo tiếp. Điếu của tao để dành sáng mai.
Vĩnh giơ tay xoa trán, miệng thều thào.
- Say muốn vã mồ hôi.
Đính lại mồi đóm kéo tiếp tí thuốc còn dính trên nõ điếu. Nó nhả khói rồi nhìn quanh phòng. Hôm nay có trăng, bọn tù hầu như giờ này đều đã kéo nhau ra ngồi ngoài sân hóng gió. Đính quay lại nhìn Vĩnh vừa nằm xuống gối đầu trên cái bao vải đựng chăn màn. Nó hỏi.
- Sướng không?
Vĩnh rên lên.
- Bác Đảng ơi! Sướng hơn cả... lần đầu!
Đột nhiên Đính đề nghị.
- Lâu quá không nghe mày ngâm thơ. Cao hứng ngâm một bài nghe chơi.
Vĩnh nằm nhìn qua kẽ hở trên vách ra ngoài sân. Trăng tối nay đã gần tròn. Nếu anh tính không lầm thì chẳng còn bao lâu nữa trung thu. Ánh trăng như một giòng sữa, nói theo ngôn ngữ của Phạm Duy, đang đổ vãi khắp phía bên ngoài kia. Những cặp bạn bè hợp ý nhau khoác vai đi qua đi lại bên ngoài khung cửa. Họ đang nói với nhau những gì? Ai biết được!
Giọng Đính lại nổi lên thúc hối. Mày sợ ăng ten à? Tao thấy thằng Tô và mấy thằng râu ria của nó ra ngoài sân cả rồi. Vĩnh như không nghe thấy lời bạn. Anh hỏi vu vơ.
- Ba mươi đã già chưa mày?
- Mày nói sao?
- Tao hỏi 30 đã già chưa?
- Chi vậy?
- Thì cứ trả lời tao đi.
- Nhưng tuổi 30 ở đâu mới được chứ!?
- Ở đây chứ ở đâu!
- Vậy thì già. Già lắm!
- Thế thì tao ngâm cho mày nghe một bài mới làm của tao. Bài này có nhan là Tuổi Già. Chẳng có gì phản động trong đó cả nên mày cũng chả phải nhắc nhở đến thằng Tô...
Đính ngả lưng xuống nằm song song với Vĩnh. Nó nói như reo khẽ.
- Tốt, ngâm đi. Tao đang lắng tai Chung Kỳ đây.
Vĩnh nằm ngửa nhòm lên trần nhà. Anh tằng hắng rồi cất giọng trầm trầm, đọc.
Một tối không như những tối nào Điếu ngà chưa hạ đã chiêm bao Hồng hoa lăng mật tàn trong nhụy Thi sỹ nghe mây đọng dưới đầu Người đẹp năm xưa thành mộng mị Anh hùng một thủa bỗng hư hao Ngoài song nguyệt bạch như đầu bạc Con quạ còn thêm ý bể dâu.
- Mày đọc nghe buồn quá!
Vĩnh nằm nghiêng nhìn bạn.
- Ở đây chắc vui?
- Tao không...
Chẳng đợi bạn nói hết câu, Vĩnh ngồi bật dậy và nói luôn.
- Đề nghị chơi luôn bi thuốc còn lại đi. Tao chưa đã!
- Thế không để dành sáng mai à?
- Nửa đêm nay có thể thình lình nó lôi tao đi, hoặc lôi mày đi. Sáng mai ra muốn chia nhau bi thuốc đó liệu có kịp không?
Nghe Vĩnh lý sự cùn, Đính ngồi dậy.
- Ừ hút thì hút.
Hai người lại điếu đóm chia nhau bi thuốc. Lại say. Một lúc sau Đính rủ Vĩnh ra ngoài sân. Hai người chậm rãi đi quanh vài vòng. Đính bỗng nói. Trung thu này tao nghe đồn mình được phát tiếp phẩm.
- Quần áo?
- Chắc chưa đâu. Nghe nói sẽ có tí thuốc hút và tí đồ ngọt.
Vĩnh yên lặng không bàn gì thêm với bạn. Sở dĩ Vĩnh hỏi Đính quần áo là vì quần áo bây giờ đã biến thành một nhu cầu cấp thiết. Vấn đề mỗi năm hai bộ chẳng còn làm ai sợ nữa, vì lúc ra đi, hầu như ai cũng đinh minh mười ngày nửa tháng là về, do đó chỉ đem theo đôi ba bộ tàng tàng đắp điếm qua ngày. Ai dè đâu nằm mịt mù đến nay đã quá hai tháng. Hơn hai tháng bị quần thảo trong kiếp nô lệ mới, quần áo ai cũng tả tơi; thậm chí có người đã phải đi lượm lặt các bao cát về giặt sạch may quần áo mặc đi lao động. Tuy nhiên đàn ông rách rưới không sao, đàn bà rách rưới coi thê thảm vô cùng. Có những ngày Vĩnh đi lao động, tình cờ lại gặp các nữ tù của trại 1 thấy se sắt làm sao! Những người đẹp của thành Sài Gòn xưa mỗi người một viên đạn pháo nặng nề trên vai. Họ khập khễnh bước đi dưới trời mưa nắng, mặt mày lem luốc, tóc tai rối bời, quần áo vá chằng vá đụp...
Giọng Đính vẫn đều đều. Trung thu tao nghe đồn mình còn được coi chiếu phim.
Vĩnh dừng chân trước một nền nhà xi măng giữa sân.
- Ngồi xuống đây nghỉ mệt. Đi hoài tao đau bụng quá.
Đính lột đôi đép râu tự chế trong tù ra lót đít ngồi.
- Tao nghe nói phim chưởng của Tầu cộng coi cũng khiếp đảm lắm.
Vĩnh cười.
- Ăn khoai múa võ đóng phim mà không khiếp đảm sao được! Nhưng mày tin tao đi. Cuối cùng cũng chỉ là tuyên truyền thôi. Đi xem có khác nào tự dẫn xác đến nghe nó chửi cha mình.
- Khổ nỗi không đi không được ấy chứ!
Vĩnh chợt than.
- Tao thèm gà quá Đính ạ.
Đính nhìn bạn cười.
- Mày thèm toàn những thứ chết người.
- Mày có thấy bầy gà của tụi vệ binh nuôi không?
- Chuyện gì đây cha?
- Khi chiều tao thấy nó bới ao rau của tổ tao. Tao vác một cục đá quăng đại, ai dè một con què chạy mất còn một con chết gục ngay trên ao rau. Tao sợ quá, nhìn quanh rồi vùi luôn nó xuống sình.
- Ao rau của tổ nào?
- Tổ tao.
Đính thở dài tiếc rẻ, một lúc nó nói.
- Để tao tính. Sáng mai tao trực. Tao sẽ ra vườn sớm để phân chia cuốc xẻng cho các tổ...
Vĩnh vội can ngay.
- Mày đừng liều mạng. Gà tụi nó...
- Thế mày hết thèm thịt gà rồi à?
-.....!
- Tao kể cho mày nghe. Hai hôm trước tao đi lao động trung đoàn. Tao được nghe một thằng kể lại thành tích của một tay dược sỹ và cũng là anh của nó bên L1T2, đã chơi nguyên một con heo của bọn hậu cần trại.
Vĩnh không lấy làm tin.
- Chắc nó đùa. Chơi thế đếch được nguyên một con heo!
- Được mới tài chứ.
Nói đoạn Đính bắt đầu kể: Một ngày kia hậu cần trại L1T2 la hoảng lên chúng mất một con heo sữa nặng cỡ15 cân. Chúng lồng lộn đi tìm, đi khám xét tất cả các lán của bọn tù nhưng con heo vẫn... biệt vô âm tín! Chúng đâu có biết rằng một trong đám tù ở đó có một dược sỹ kiêm diệu thủ thư sinh, đã chỉ trong vòng một tiếng biến một con heo thành một nửa bao cát đựng toàn thịt thắn kho khô với nước muối.
Vĩnh lên tiếng.
- Khó tin quá!
- Thế mà thật mới tài chứ. Mày không tin chứ tao tin. Tao tin thằng đã kể cho tao nghe là nó không phịa... Nó nói người đánh cắp chính là anh ruột nó. Vào một đêm tối trời, khu trại heo của hậu cần L1T2 chập chờn trong ánh lửa hắt ra từ những gốc cây... Mày nhớ không Vĩnh, hồi đầu bên đó cũng giống bên mình, phải đốn cây và đốt gốc ấy mà... thằng anh nó đã bò ra khỏi hàng rào và lết về trại heo. Hắn đem theo một con dao bén ngót, một bịch muối ăn cắp của nhà bếp và một cái sô gò bằng tôn... Hắn chui vào chuồng heo, hạ một con heo sữa trong tích tắc. Hắn lóc lấy toàn thịt nạc, bỏ vào sô muối, ra bờ giếng chôm miếng nước rồi bò về phía những gốc cây đang đốt dở. Hắn đặt cái sô thịt lên một gốc cây đầy than hồng... Một tiếng sau hắn bò trở về lán với thành quả như tao đã nói với mày: Một nửa bao cát toàn thịt nạc kho khô.
Vĩnh nghe câu chuyện cũng thấy hay, anh đâm tò mò.
- Kho mặn như thế phải để dành ăn lâu. Nhưng để dành bằng cách nào?
Đính nói ngay.
- Thế mới thần tình chứ! Mày có đoán được hai anh em tay dược sỹ ấy dấu thịt ăn bằng cách nào không? -......?
- Vô tiền khoáng hậu! Tụi nó đã may sẵn hai cái áo gối bằng bao cát, bên trong có rất nhiều vải vụn, bên trong nữa có thêm cả chục lớp bao nylon. Phần thịt được chia hai, mỗi đứa nhét vào gối phần thịt của mình và khâu lại. Chỉ đêm đêm mới moi ra một cục để dành cho ngày hôm sau... Thế mà chúng ăn rả rích gần một tháng trời cho đến khi thằng anh bị lôi đi đâu mất trong cái dịp biên chế vừa qua... Riêng bọn cai tù mất heo sau nhiều lần thảo luận, mổ xẻ... đưa tới nghị quyết rằng thì là mất heo chỉ vì lũ "ngụy" chứ không ai vào đấy. Nhưng tao hỏi mày dấu kiểu đó có quỷ thần tìm ra! Nghĩ mỗi bữa cơm có một cục thịt heo kho khô cũng thú vị Vĩnh hả?
Đính kết thúc câu chuyện bằng một câu hỏi vu vơ. Nó nhìn ra dãy hàng rào gần cổng trại. Bên kia dãy hàng rào ấy cũng có hai cái chuồng heo của bọn bộ đội nuôi. Chính hai cái chuồng heo này mà bọn tù khổ! Vĩnh chẳng thể nào quên được cuộc họp khối vừa rồi. Khối trưởng Trai nhận lệnh về quán triệt lại anh em, rằng thì là khung đề nghị các khối mỗi bữa phải nộp cho hậu cần trại một ít cháy nuôi heo. Trời ơi cơm tù ăn còn không đủ, lấy cháy đâu nộp cho hậu cần! Thế rồi nhiều khối, do khẩu phần cơm không đủ, đã không có cháy thừa nộp cho hậu cần, do đó bọn quản giáo mắng mỏ các khối trưởng và bắt về họp khối tìm cách "khắc phục mọi khó khăn" để "đạt chỉ tiêu nộp cháy" cho khung. Khối 2 cũng như các khối khác, bị kiểm thảo vì tội không nộp cháy cho tiểu đoàn nuôi heo. Sau khi bàn thảo, khối 2 đã rất nhiều người thẳng thắn đề nghị khối trưởng yêu cầu hậu cần khung nên bắt lũ heo... khắc phục khó khăn hơn là bắt cải tạo khắc phục bóp bụng nộp cháy!... Bây giờ lũ heo của trại L4T3 chẳng biết đói no vì tù không thể có dư cháy mà nộp, nhưng hẳn là chúng đang ngủ ngon. Nguyễn Thành Đính sau khi kể chuyện ăn cắp heo lại nhìn về phía chuồng heo của trại khiến Vĩnh hơi hoảng.
Vĩnh vội lên tiếng.
- Này, đừng thí nghiệm cái Mission Impossible ấy ở đây đấy nhé. Nó bắn tan xác chứ không chơi đâu.
Nghe Vĩnh nói Đính chỉ cười cười. Thốt nhiên Đính lại xoay sang đề tài khác.
- Chiều nay tao lao động tiểu đoàn, thấy tụi cán bộ chúng họp liên miên cả buổi chiều. Xung quanh phòng họp có vệ binh gác và cấm tù lao động trên đó béng mảng tới gần. Không hiểu có chuyện gì không!?
Vĩnh ơ hờ.
- Chuyện gì thì mình cũng ở tù rồi. Tao...
Vĩnh chưa nói hết câu thì những tiếng kẻng treo cạnh vọng gác ngoài cổng trại chợt vang lên inh ỏi. Đây là những tiếng kẻng bất thường và theo nội quy quy định, mỗi khi nghe thấy tiếng kẻng này vào ban đêm, dù đang ngồi trong nhà cầu, cải tạo đều có nhiệm vụ trở về phòng tức thì. Vĩnh đứng lên cùng với Đính và tất cả những người khác đang ngồi chơi ngoài sân để trở về phòng.
Vài tay chạy vụt qua mặt Vĩnh. Họ nói với nhau có vẻ thật nôn nóng.
- Báo động! Dám có anh em ta mò về làm ăn quanh đây lắm a!
Riêng Vĩnh anh chẳng nghĩ gì và cũng chẳng nói thêm gì trên đường trở về phòng. Khối trưởng Trai đang đứng đợi điểm danh từng người bước vào phòng. Thấy Đính và Vĩnh tà tà, anh lên tiếng thúc.
- Nhanh lên mấy cha. Báo động mà tà tà quá vậy?
Đính thấy Trai lên tiếng hỏi.
- Chuyện gì vậy ông Trai?
Trai không trả lời mà chỉ lắc đầu. Anh còn bận đếm thêm mấy người đứng sau lưng Vĩnh.
Rồi mọi người đã về đủ. Ai ngồi chỗ nấy. Anh em ngó nhau xầm xì. Một hồi kẻng thứ hai tiếp tục khua vang. Sau đó ít phút, quản giáo Cư xuất hiện trước ngưỡng cửa phòng. Hắn ra lệnh cho khối trưởng Trai chạy sang dãy thứ hai của khối, gọi tất cả mọi người cùng sang tập họp bên dãy của Vĩnh ( khối 2 có 2 dãy nhà ở). Phải non 10 phút khối mới ổn định và quản giáo Cư bắt đầu làm việc. - Giờ này cũng đã muộn, khung ra lệnh tập trung các anh đột xuất để thông báo các anh một chỉ thị quan trọng, ấy là sáng mai các anh sẽ nghỉ tại trại và không đi lao động. Tôi cũng nói trước cho các anh biết sáng mai rất có thể sẽ có một cuộc biên chế thứ hai. Do đó ngay đêm nay, trước khi đi ngủ, các anh nên sắp xếp tất cả tư trang cá nhân cho gọn ghẽ. Những gì cần thiết nên giữ lại, còn những gì cồng kềnh không cần thiết thì bỏ đi. Một điều quan trọng nữa tôi dặn các anh và các anh phải tuyệt đối chấp hành, ấy là từ giờ, khi chưa có lệnh quản giáo, không một người nào được rời khỏi phòng dù chỉ để đi tiêu đi tiểu. Tí nữa đây anh Trai sẽ cho tổ trực đem một cái thùng chứa nước tiểu để ngay trước cửa cho anh em dùng khi cần.Tôi nhấn mạnh, kể từ giờ cho đến sáng mai, tuyệt đối cấm tất cả mọi người rời phòng quá 3 thước. Mọi liên hệ với khối khác và người khối khác bị cấm chỉ hoàn toàn. Ai vi phạm sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm. Mọi thay đổi chờ đến khi có lệnh mới. Các anh đã nghe rõ cả chưa?
Tên Cư nói ba điều bốn chuyện đại loại như thế rồi bỏ đi. Bọn tù bắt đầu bàn tán về sự nghiêm trọng của vấn đề, tuy nhiên cho đến lúc người cuối cùng thiếp vào giấc ngủ, chưa ai đoán ra nổi cái bí mật của ngày mai!
Từ sự bừng tỉnh ấy, nhiều người không còn thắc mắc tại sao một Phạm Điểu, một Trần Trọng Minh vẫn được về ở với anh em và sinh hoạt bình thường...
Riêng Vĩnh, Vĩnh buồn như chết. Đàn đúm với anh vào mỗi chiều nơi một góc sân nào đó vẫn từng ấy khuôn mặt, nhưng những khuôn mặt có những nụ cười bắt đầu kém tươi... Vĩnh càng kém tươi hơi vì mầm mống bệnh tật khởi sự bộc phát trong cơ thể.
Mỗi chiều đứng trong hàng rào nhìn ra cánh đồng bí ngô Vĩnh không khỏi kinh hồn. Cả một vùng sỏi đá quanh lãnh vực của L4T3 đã hoàn toàn biến thành những ao rau muống và những cánh đồng bí ngô bát ngát nhờ toàn bởi sức người với hai tay không của bọn tù. Nhiều lúc Vĩnh thấy như mộng. Làm sao Vĩnh và các chiến hữu với hai tay không lại có thể "cải tạo" được những vùng đất đá ong mà đến cỏ mọc cũng không nổi, trở thành những cánh đồng như thế? Xa hơn chút nữa là một vùng đất không cứng như đất quanh căn cứ, nó mềm hơn nhưng tù lại tốn nhiều xương máu hơn khi biến nó thành những cánh đồng trồng khoai lang và sắn. Mìn râu, mìn cóc, đầu đạn M.79 và những trái nổ M.72...
Đã bao nhiêu người cụt chân cụt tay, nằm rên xiết cho đến chết vì không có phương tiện cấp cứu nơi những cái gọi là bệnh xá trong tù? Không ai có thể nhớ hết ở cái giai đoạn trừng giới ban đầu này.
Ngày tháng trôi qua, câu nói người Việt Nam là một thứ cao su tốt nhất mà Vĩnh từng nói đùa với các bạn lại được chứng nghiệm ở nơi này! Cái kiếp nửa tu nửa tù, phải giữ gìn một cách khắt khe từ lời ăn tiếng nói còn hơn trong một nhà dòng tu kín, đời sống hoàn toàn bị những tiếng kẻng chi phối; đã nhanh chóng biến mọi người thành một cái máy. Tập họp, điểm danh, báo cáo nhân số, xếp hàng đi lao động; chiều về chia chác từng miếng cơm hẩm, cãi nhau từng hạt muối. Một cọng sau muống già mà nếu có cân tiểu ly, không thiếu người sẵn sàng đem nó lên cân để khẩu phần không bị thiệt thòi! Chao ôi, lần đầu tiên nếm mùi thiên đường Cộng sản, những đứa con của Thế Giới Tự Do sa cơ thất thế mới được dịp thấy rằng ranh giới con người và con heo trong xã hội này không quá xa xôi như người ta tưởng. Chỉ cần một củ khoai người ta có thể nhìn thấy ngay cái ranh giới ấy. Biết thế, nhưng trước nhu cầu tối thiểu của con người là lao động thì phải được ăn đủ, (hoặc ít nhất cũng được cảm giác no hơn người khác!), đã biến biết bao con người trở thành những con heo mà chính những con người ấy không hề hay biết!
Chiều nay ăn cơm xong, như thường lệ, tổ A.3 họp tổ. Anh em trong tổ sẵn truyền thống "bao che", đã nhất trí tan hàng sớm vì không có gì cần... mổ xẻ. Anh em tản ra và chờ giờ họp khối. Rồi sau khi họp khối, như mọi lần, anh cầm càn bắt giọng để mọi người gân cổ lên hát một bài hát Cách mạng trước khi tan hàng nghỉ ngơi. Đây là những bài hát mới đầu bọn tù đau xót nghe thấy nó, dần dần phải hát nó, hát riết cũng đâm quen tai. Vùng lên nhân dân miền Nam anh hùng... phá tan bè lũ bán nước... Hoặc, tiến về Sài Gòn ta quét sạch giặc thù, tiến về đồng bằng giải phóng thành đô...
Xong mấy bài hát thì khối tan hàng. Vĩnh lẳng lặng vào phòng và chui vào chỗ nằm. Kéo tấm chiếu nylon đem theo từ đạo đi nộp mình, giờ đã rách bươm phủ trên sáu tấc chiều ngang hai thước chiều dài nền nhà là chỗ nằm của mình, Vĩnh nằm nghĩ vu vơ. Nơi đây không có điện. Trong phòng về đêm, chỉ lập lòe những ánh sáng nến do tù chế bằng sáp lấy trong các hộp carton đựng đạn pháo, nhào với giấy bồi đốt thay cho nến. Thế nhưng với những ánh nến le lói đó, bọn tù vẫn có thể bày cờ tướng hoặc Domino chơi với nhau, hoặc vây lấy một anh bạn có tài kể truyện chưởng, hoặc tẩm quất cho nhau, hoặc tranh luận về văn chương thi phú...
Những sinh hoạt như thế dù sao cũng giúp nhiều người nguôi đi đôi chút về cái bóng đêm đang phủ xuống cõi tù đày vô vọng. Đêm nay Vĩnh chán mọi thứ và không muốn dây với bất cứ ai. Anh đang đau. Cái bao tử của Vĩnh đang hành hạ anh quá sức mà không có thuốc gì uống. Bác sỹ Tuyên cũng chịu thua, bác sỹ Đỉnh cũng chạy làng. Vĩnh nằm cố tránh suy nghĩ, nhưng những hình ảnh thân quen vẫn hiện về trong óc anh. Anh nhớ đến người anh cả dấu yêu và người em trai kế hiện cũng đang nằm tù đâu đó trên giải đất lầm than này. Vĩnh cố lựa một thế nằm cho cái bụng được thoải mái. Thốt nhiên anh giơ tay rờ lên ngực mình. Bộ xương sườn thật là vĩ đại!
Đang lơ mơ nghĩ ngợi bỗng một người xà đến bên Vĩnh.
- Vĩnh, nghĩ ngợi lăng nhăng gì thế?
-.....!?
- Sao chiều mày không ăn cơm?
Vĩnh đã nhìn ra Đính, anh mệt mỏi trả lời bạn.
- Đau bụng quá! Đói lắm mà không sao nuốt nổi!
- Có giữ phần cơm của mày không?
- Làm gì?
- Tao tìm cách nấu lại thành cháo cho ăn.
- Không, tao để cho anh em trong tổ ăn rồi.
Đính thò tay lên đầu chỗ nằm lấy cái điếu cầy của Vĩnh ra.
- Một con ngựa đau cả tầu ăn mệt nghỉ! Điếu còn hút được không?
- Lâu nay có thuốc đếch đâu mà hút!
- Giả thử tao có thuốc thì dù đau bụng mày có hút nổi không?
Lượng thuốc lá thuốc lào trong tù đến giai đoạn này thì đã thật sự khan khiếm. Ông già Chuân - vua buôn thuốc lào - mà đã phải bỏ nghề ngồi ngáp vặt là chuyện không vừa! Anh em đã bước sang giai đoạn sáng chế. Đầu tiên một vài tay quá nghiền đã lấy trà tầu ra hút với nhau. Trà hút vào nóng cổ đến độ có anh ho ra máu. Sợ! Thế là phải tìm cách khác. Lá cà chua! Lá cà chua sẽ được xắt thành sợi, ngâm một đêm với nước điếu rồi đem phơi. Món này hút tàm tạm nhưng vẫn nóng lắm. Riêng Vĩnh vốn đã yếu phổi nên dù nghiền đến đâu cũng đành chịu, không dám hút bậy. Mấy ngày nay đau nằm tơ tưởng chỉ ước ao được hút một điếu thuốc thật say mà không sao có nổi, tự dưng ông vua thuốc lào Nguyễn Thành Đính lại ra đến hỏi có hút thuốc không.
- Tao vừa chán đời vừa đau nặng đến nơi, có thì cúng tao một điếu để tao được lên Niết Bàn sơm sớm.
- Ngồi ngay ngắn lên.
Đính trang trọng ra lệnh và thò tay lên mang tai lấy ra một bi thuốc lào.
- Đâu vậy?
Đính vừa xé bi thuốc làm hai phần bằng nhau vừa nói.
- Khi chiều tao dọn cầu tiêu trên tiểu đoàn. Thằng hậu cần tự dưng giở trò tử tế mời tao một bi. Tao ngắt một bi rất có trọng lượng. Mẹ kiếp thuốc Vĩnh Bảo thứ thật hút một cái lật gọng tại chỗ. Lật thì lật tao vẫn dấu được bi này về chia cho mày. Bây giờ ta cưa đôi.
Nói đoạn Đính nhét nửa bi thuốc vào nõ và đưa cho Vĩnh. Nó xé một tí giấy gì đó nơi đầu chỗ nằm của tổ phó Khoa. Vĩnh giật mình, phát cự.
- Mày ẩu vừa thôi. Thằng Khoa nó khó tính. Xé tầm bậy tầm bạ giấy tờ của nó chút nữa sinh chuyện!
Đính cười.
- Trong này chỉ có hai thứ giấy, một là giấy chùi đít hai là giấy tự khai. Thứ nào làm đóm cũng được. Lo chi chuyện đó!
Nói rồi ông vua thuốc lào mồi đóm. Vĩnh cầm cái điếu lên, nhận lấy cái đóm nơi tay bạn và kéo một hơi thuốc dài. Coi chừng ngã ngửa! Tiếng Đính vang lên báo động. Vĩnh chưa kịp hạ cái điếu xuống đất thì trời đất đã quay cuồng trước mặt. Đính một tay chộp lấy cái điếu, một tay chộp lấy gáy Vĩnh. Dù gì thì Vĩnh cũng đã lăn quay ra đất, hai mắt trợn dọc chỉ thiếu sùi bọt mép là đủ bộ! Anh nghe lơ mơ Đính nói gì đó bên tai. Cả mấy phút sau Vĩnh mới hoàn hồn và ngồi dậy được.
- Sướng không?
-.....
- Tao đã báo động thuốc Vĩnh Bảo thứ thiệt mà lại!
-.....
- Mày chưa kéo hết điếu thuốc thì tao kéo tiếp. Điếu của tao để dành sáng mai.
Vĩnh giơ tay xoa trán, miệng thều thào.
- Say muốn vã mồ hôi.
Đính lại mồi đóm kéo tiếp tí thuốc còn dính trên nõ điếu. Nó nhả khói rồi nhìn quanh phòng. Hôm nay có trăng, bọn tù hầu như giờ này đều đã kéo nhau ra ngồi ngoài sân hóng gió. Đính quay lại nhìn Vĩnh vừa nằm xuống gối đầu trên cái bao vải đựng chăn màn. Nó hỏi.
- Sướng không?
Vĩnh rên lên.
- Bác Đảng ơi! Sướng hơn cả... lần đầu!
Đột nhiên Đính đề nghị.
- Lâu quá không nghe mày ngâm thơ. Cao hứng ngâm một bài nghe chơi.
Vĩnh nằm nhìn qua kẽ hở trên vách ra ngoài sân. Trăng tối nay đã gần tròn. Nếu anh tính không lầm thì chẳng còn bao lâu nữa trung thu. Ánh trăng như một giòng sữa, nói theo ngôn ngữ của Phạm Duy, đang đổ vãi khắp phía bên ngoài kia. Những cặp bạn bè hợp ý nhau khoác vai đi qua đi lại bên ngoài khung cửa. Họ đang nói với nhau những gì? Ai biết được!
Giọng Đính lại nổi lên thúc hối. Mày sợ ăng ten à? Tao thấy thằng Tô và mấy thằng râu ria của nó ra ngoài sân cả rồi. Vĩnh như không nghe thấy lời bạn. Anh hỏi vu vơ.
- Ba mươi đã già chưa mày?
- Mày nói sao?
- Tao hỏi 30 đã già chưa?
- Chi vậy?
- Thì cứ trả lời tao đi.
- Nhưng tuổi 30 ở đâu mới được chứ!?
- Ở đây chứ ở đâu!
- Vậy thì già. Già lắm!
- Thế thì tao ngâm cho mày nghe một bài mới làm của tao. Bài này có nhan là Tuổi Già. Chẳng có gì phản động trong đó cả nên mày cũng chả phải nhắc nhở đến thằng Tô...
Đính ngả lưng xuống nằm song song với Vĩnh. Nó nói như reo khẽ.
- Tốt, ngâm đi. Tao đang lắng tai Chung Kỳ đây.
Vĩnh nằm ngửa nhòm lên trần nhà. Anh tằng hắng rồi cất giọng trầm trầm, đọc.
Một tối không như những tối nào Điếu ngà chưa hạ đã chiêm bao Hồng hoa lăng mật tàn trong nhụy Thi sỹ nghe mây đọng dưới đầu Người đẹp năm xưa thành mộng mị Anh hùng một thủa bỗng hư hao Ngoài song nguyệt bạch như đầu bạc Con quạ còn thêm ý bể dâu.
- Mày đọc nghe buồn quá!
Vĩnh nằm nghiêng nhìn bạn.
- Ở đây chắc vui?
- Tao không...
Chẳng đợi bạn nói hết câu, Vĩnh ngồi bật dậy và nói luôn.
- Đề nghị chơi luôn bi thuốc còn lại đi. Tao chưa đã!
- Thế không để dành sáng mai à?
- Nửa đêm nay có thể thình lình nó lôi tao đi, hoặc lôi mày đi. Sáng mai ra muốn chia nhau bi thuốc đó liệu có kịp không?
Nghe Vĩnh lý sự cùn, Đính ngồi dậy.
- Ừ hút thì hút.
Hai người lại điếu đóm chia nhau bi thuốc. Lại say. Một lúc sau Đính rủ Vĩnh ra ngoài sân. Hai người chậm rãi đi quanh vài vòng. Đính bỗng nói. Trung thu này tao nghe đồn mình được phát tiếp phẩm.
- Quần áo?
- Chắc chưa đâu. Nghe nói sẽ có tí thuốc hút và tí đồ ngọt.
Vĩnh yên lặng không bàn gì thêm với bạn. Sở dĩ Vĩnh hỏi Đính quần áo là vì quần áo bây giờ đã biến thành một nhu cầu cấp thiết. Vấn đề mỗi năm hai bộ chẳng còn làm ai sợ nữa, vì lúc ra đi, hầu như ai cũng đinh minh mười ngày nửa tháng là về, do đó chỉ đem theo đôi ba bộ tàng tàng đắp điếm qua ngày. Ai dè đâu nằm mịt mù đến nay đã quá hai tháng. Hơn hai tháng bị quần thảo trong kiếp nô lệ mới, quần áo ai cũng tả tơi; thậm chí có người đã phải đi lượm lặt các bao cát về giặt sạch may quần áo mặc đi lao động. Tuy nhiên đàn ông rách rưới không sao, đàn bà rách rưới coi thê thảm vô cùng. Có những ngày Vĩnh đi lao động, tình cờ lại gặp các nữ tù của trại 1 thấy se sắt làm sao! Những người đẹp của thành Sài Gòn xưa mỗi người một viên đạn pháo nặng nề trên vai. Họ khập khễnh bước đi dưới trời mưa nắng, mặt mày lem luốc, tóc tai rối bời, quần áo vá chằng vá đụp...
Giọng Đính vẫn đều đều. Trung thu tao nghe đồn mình còn được coi chiếu phim.
Vĩnh dừng chân trước một nền nhà xi măng giữa sân.
- Ngồi xuống đây nghỉ mệt. Đi hoài tao đau bụng quá.
Đính lột đôi đép râu tự chế trong tù ra lót đít ngồi.
- Tao nghe nói phim chưởng của Tầu cộng coi cũng khiếp đảm lắm.
Vĩnh cười.
- Ăn khoai múa võ đóng phim mà không khiếp đảm sao được! Nhưng mày tin tao đi. Cuối cùng cũng chỉ là tuyên truyền thôi. Đi xem có khác nào tự dẫn xác đến nghe nó chửi cha mình.
- Khổ nỗi không đi không được ấy chứ!
Vĩnh chợt than.
- Tao thèm gà quá Đính ạ.
Đính nhìn bạn cười.
- Mày thèm toàn những thứ chết người.
- Mày có thấy bầy gà của tụi vệ binh nuôi không?
- Chuyện gì đây cha?
- Khi chiều tao thấy nó bới ao rau của tổ tao. Tao vác một cục đá quăng đại, ai dè một con què chạy mất còn một con chết gục ngay trên ao rau. Tao sợ quá, nhìn quanh rồi vùi luôn nó xuống sình.
- Ao rau của tổ nào?
- Tổ tao.
Đính thở dài tiếc rẻ, một lúc nó nói.
- Để tao tính. Sáng mai tao trực. Tao sẽ ra vườn sớm để phân chia cuốc xẻng cho các tổ...
Vĩnh vội can ngay.
- Mày đừng liều mạng. Gà tụi nó...
- Thế mày hết thèm thịt gà rồi à?
-.....!
- Tao kể cho mày nghe. Hai hôm trước tao đi lao động trung đoàn. Tao được nghe một thằng kể lại thành tích của một tay dược sỹ và cũng là anh của nó bên L1T2, đã chơi nguyên một con heo của bọn hậu cần trại.
Vĩnh không lấy làm tin.
- Chắc nó đùa. Chơi thế đếch được nguyên một con heo!
- Được mới tài chứ.
Nói đoạn Đính bắt đầu kể: Một ngày kia hậu cần trại L1T2 la hoảng lên chúng mất một con heo sữa nặng cỡ15 cân. Chúng lồng lộn đi tìm, đi khám xét tất cả các lán của bọn tù nhưng con heo vẫn... biệt vô âm tín! Chúng đâu có biết rằng một trong đám tù ở đó có một dược sỹ kiêm diệu thủ thư sinh, đã chỉ trong vòng một tiếng biến một con heo thành một nửa bao cát đựng toàn thịt thắn kho khô với nước muối.
Vĩnh lên tiếng.
- Khó tin quá!
- Thế mà thật mới tài chứ. Mày không tin chứ tao tin. Tao tin thằng đã kể cho tao nghe là nó không phịa... Nó nói người đánh cắp chính là anh ruột nó. Vào một đêm tối trời, khu trại heo của hậu cần L1T2 chập chờn trong ánh lửa hắt ra từ những gốc cây... Mày nhớ không Vĩnh, hồi đầu bên đó cũng giống bên mình, phải đốn cây và đốt gốc ấy mà... thằng anh nó đã bò ra khỏi hàng rào và lết về trại heo. Hắn đem theo một con dao bén ngót, một bịch muối ăn cắp của nhà bếp và một cái sô gò bằng tôn... Hắn chui vào chuồng heo, hạ một con heo sữa trong tích tắc. Hắn lóc lấy toàn thịt nạc, bỏ vào sô muối, ra bờ giếng chôm miếng nước rồi bò về phía những gốc cây đang đốt dở. Hắn đặt cái sô thịt lên một gốc cây đầy than hồng... Một tiếng sau hắn bò trở về lán với thành quả như tao đã nói với mày: Một nửa bao cát toàn thịt nạc kho khô.
Vĩnh nghe câu chuyện cũng thấy hay, anh đâm tò mò.
- Kho mặn như thế phải để dành ăn lâu. Nhưng để dành bằng cách nào?
Đính nói ngay.
- Thế mới thần tình chứ! Mày có đoán được hai anh em tay dược sỹ ấy dấu thịt ăn bằng cách nào không? -......?
- Vô tiền khoáng hậu! Tụi nó đã may sẵn hai cái áo gối bằng bao cát, bên trong có rất nhiều vải vụn, bên trong nữa có thêm cả chục lớp bao nylon. Phần thịt được chia hai, mỗi đứa nhét vào gối phần thịt của mình và khâu lại. Chỉ đêm đêm mới moi ra một cục để dành cho ngày hôm sau... Thế mà chúng ăn rả rích gần một tháng trời cho đến khi thằng anh bị lôi đi đâu mất trong cái dịp biên chế vừa qua... Riêng bọn cai tù mất heo sau nhiều lần thảo luận, mổ xẻ... đưa tới nghị quyết rằng thì là mất heo chỉ vì lũ "ngụy" chứ không ai vào đấy. Nhưng tao hỏi mày dấu kiểu đó có quỷ thần tìm ra! Nghĩ mỗi bữa cơm có một cục thịt heo kho khô cũng thú vị Vĩnh hả?
Đính kết thúc câu chuyện bằng một câu hỏi vu vơ. Nó nhìn ra dãy hàng rào gần cổng trại. Bên kia dãy hàng rào ấy cũng có hai cái chuồng heo của bọn bộ đội nuôi. Chính hai cái chuồng heo này mà bọn tù khổ! Vĩnh chẳng thể nào quên được cuộc họp khối vừa rồi. Khối trưởng Trai nhận lệnh về quán triệt lại anh em, rằng thì là khung đề nghị các khối mỗi bữa phải nộp cho hậu cần trại một ít cháy nuôi heo. Trời ơi cơm tù ăn còn không đủ, lấy cháy đâu nộp cho hậu cần! Thế rồi nhiều khối, do khẩu phần cơm không đủ, đã không có cháy thừa nộp cho hậu cần, do đó bọn quản giáo mắng mỏ các khối trưởng và bắt về họp khối tìm cách "khắc phục mọi khó khăn" để "đạt chỉ tiêu nộp cháy" cho khung. Khối 2 cũng như các khối khác, bị kiểm thảo vì tội không nộp cháy cho tiểu đoàn nuôi heo. Sau khi bàn thảo, khối 2 đã rất nhiều người thẳng thắn đề nghị khối trưởng yêu cầu hậu cần khung nên bắt lũ heo... khắc phục khó khăn hơn là bắt cải tạo khắc phục bóp bụng nộp cháy!... Bây giờ lũ heo của trại L4T3 chẳng biết đói no vì tù không thể có dư cháy mà nộp, nhưng hẳn là chúng đang ngủ ngon. Nguyễn Thành Đính sau khi kể chuyện ăn cắp heo lại nhìn về phía chuồng heo của trại khiến Vĩnh hơi hoảng.
Vĩnh vội lên tiếng.
- Này, đừng thí nghiệm cái Mission Impossible ấy ở đây đấy nhé. Nó bắn tan xác chứ không chơi đâu.
Nghe Vĩnh nói Đính chỉ cười cười. Thốt nhiên Đính lại xoay sang đề tài khác.
- Chiều nay tao lao động tiểu đoàn, thấy tụi cán bộ chúng họp liên miên cả buổi chiều. Xung quanh phòng họp có vệ binh gác và cấm tù lao động trên đó béng mảng tới gần. Không hiểu có chuyện gì không!?
Vĩnh ơ hờ.
- Chuyện gì thì mình cũng ở tù rồi. Tao...
Vĩnh chưa nói hết câu thì những tiếng kẻng treo cạnh vọng gác ngoài cổng trại chợt vang lên inh ỏi. Đây là những tiếng kẻng bất thường và theo nội quy quy định, mỗi khi nghe thấy tiếng kẻng này vào ban đêm, dù đang ngồi trong nhà cầu, cải tạo đều có nhiệm vụ trở về phòng tức thì. Vĩnh đứng lên cùng với Đính và tất cả những người khác đang ngồi chơi ngoài sân để trở về phòng.
Vài tay chạy vụt qua mặt Vĩnh. Họ nói với nhau có vẻ thật nôn nóng.
- Báo động! Dám có anh em ta mò về làm ăn quanh đây lắm a!
Riêng Vĩnh anh chẳng nghĩ gì và cũng chẳng nói thêm gì trên đường trở về phòng. Khối trưởng Trai đang đứng đợi điểm danh từng người bước vào phòng. Thấy Đính và Vĩnh tà tà, anh lên tiếng thúc.
- Nhanh lên mấy cha. Báo động mà tà tà quá vậy?
Đính thấy Trai lên tiếng hỏi.
- Chuyện gì vậy ông Trai?
Trai không trả lời mà chỉ lắc đầu. Anh còn bận đếm thêm mấy người đứng sau lưng Vĩnh.
Rồi mọi người đã về đủ. Ai ngồi chỗ nấy. Anh em ngó nhau xầm xì. Một hồi kẻng thứ hai tiếp tục khua vang. Sau đó ít phút, quản giáo Cư xuất hiện trước ngưỡng cửa phòng. Hắn ra lệnh cho khối trưởng Trai chạy sang dãy thứ hai của khối, gọi tất cả mọi người cùng sang tập họp bên dãy của Vĩnh ( khối 2 có 2 dãy nhà ở). Phải non 10 phút khối mới ổn định và quản giáo Cư bắt đầu làm việc. - Giờ này cũng đã muộn, khung ra lệnh tập trung các anh đột xuất để thông báo các anh một chỉ thị quan trọng, ấy là sáng mai các anh sẽ nghỉ tại trại và không đi lao động. Tôi cũng nói trước cho các anh biết sáng mai rất có thể sẽ có một cuộc biên chế thứ hai. Do đó ngay đêm nay, trước khi đi ngủ, các anh nên sắp xếp tất cả tư trang cá nhân cho gọn ghẽ. Những gì cần thiết nên giữ lại, còn những gì cồng kềnh không cần thiết thì bỏ đi. Một điều quan trọng nữa tôi dặn các anh và các anh phải tuyệt đối chấp hành, ấy là từ giờ, khi chưa có lệnh quản giáo, không một người nào được rời khỏi phòng dù chỉ để đi tiêu đi tiểu. Tí nữa đây anh Trai sẽ cho tổ trực đem một cái thùng chứa nước tiểu để ngay trước cửa cho anh em dùng khi cần.Tôi nhấn mạnh, kể từ giờ cho đến sáng mai, tuyệt đối cấm tất cả mọi người rời phòng quá 3 thước. Mọi liên hệ với khối khác và người khối khác bị cấm chỉ hoàn toàn. Ai vi phạm sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm. Mọi thay đổi chờ đến khi có lệnh mới. Các anh đã nghe rõ cả chưa?
Tên Cư nói ba điều bốn chuyện đại loại như thế rồi bỏ đi. Bọn tù bắt đầu bàn tán về sự nghiêm trọng của vấn đề, tuy nhiên cho đến lúc người cuối cùng thiếp vào giấc ngủ, chưa ai đoán ra nổi cái bí mật của ngày mai!
CHƯƠNG MƯỜI BA
Lần đầu tiên được phát tiếp phẩm kể từ khi đi tù, bọn tù cải tạo háo hức cứ như được quà mẹ về chợ. Mà không háo hức sao được khi người ta đã quá rách rưới có thêm một bộ đồ treillis mặc ấm lúc mưa đêm. Không háo hức sao được với những anh chàng nghiệm thuốc nặng như Vĩnh, có tí thuốc lào hút cầm hơi. Quả thực người của thế giới Tự Do khó có thể tin được rằng chỉ một vài cái kẹo phải gió đã tạo nên được một không khí lễ hội cho cả trại. Điều này lại càng không nên chê trách vì mấy tháng qua lao động quần quật, lượng đường dự trữ trong tim gan phèo phổi của lũ tù đã thực sự khô cạn!
Nỗi vui mừng nhận tiếp phẩm của bọn tù cải tạo thực ra còn một nguyên nhân sâu xa khác nữa. Nguyên nhân này bắt nguồn từ lần đổi tiền cách đây ít ngày. Trong lần đổi vừa qua phải nói rằng bọn tù trắng tay hoàn toàn. Đùng một cái bọn quản giáo ùa xuống trại lúc ban đêm ra lệnh nội bất xuất ngoại bất nhập. Sáng hôm sau ai cũng tưởng chuyển trại hóa ra không phải. Bọn quản giáo đi theo bọn nhân viên tài chính từ trung đoàn xuống từng khối đọc bản thông cáo đổi tiền của nhà nước. 500 đồng cũ ăn 1 đồng mới. Mỗi người được đổi tối đa 10.000 đồng cũ để nhận lấy 20 đồng mới. Kỳ dư phải đăng ký và nộp tại chỗ cho nhà nước quản lý... Bọn tù cải tạo lúc đó lắm anh chới với. Những anh nghèo không nói làm gì, còn những anh giàu từng lận theo túi năm bảy chục ngàn tiền cũ cũng đành dấu luôn để sau đó vứt vào hầm cầu. Chẳng ai dại gì, đã không đổi được lại còn phải đăng ký nộp cho nhà nước; điều ấy có khác nào tự tố giác mình trước đôi mắt cú vọ của thằng quản giáo rằng tôi là người giàu có!?
Lệnh đổi tiền quái ác khiến nhiều kẻ trắng tay, mà trắng tay thì mọi hy vọng được hưởng tí thuốc hút, tí đồ ngọt hoàn toàn đặt vào nhà nước mà thôi. Hôm nay được nhà nước chiếu cố, bọn tù trắng tay có nhiều hơn môt lý do thiếu thốn vật chất để hân hoan tới mức!
Sau khi khối chia đều cho các tổ thì các tổ trưởng bắt đầu chia lại cho các tổ viên. Như mọi người, Vĩnh đứng nhìn tổ trưởng Tứ chia tiếp phẩm ra những phần nhỏ cho anh em.
Những viên kẹo đầu tiên sau mấy tháng tù đang nằm trước mặt Vĩnh. Bên cạnh kẹo lại có cả đường cát trắng ngà. Có lẽ Quách Tứ run tay quá, chia không đều nên Ba Trợ cất tiếng cự. Tứ đâm sùng, cự lại.
- Thằng cha ni sao lắm chuyện vậy? Giỏi chia đi!
Nói đoạn Tứ quăng cái thìa xuống phần đường của tổ. Ba Trợ chỉ chờ có thế. Anh ta cầm nhanh lấy cái thìa và với một tư thái thật cẩn trọng, anh gom các phần đường đang chia dang dở và bắt đầu chia lại. Mười người mười phần, Trợ chia thật khéo nhưng cũng thật chậm. Đôi khi anh run tay làm một vài hạt đường rơi xuống miếng giấy dầu, văng dính vào ngón chân anh, anh vội vàng lấy ngón tay chấm mấy hạt đường ấy và cho lên miệng. Người ta bực mình nhưng người ta không thể giành lại những hạt đường đã dính vào những ngón chân cáu bẩn của kẻ khác. Rồi thì mười phần đường cũng chia xong. Tổng kết mỗi người được 3 thìa đường cát ngà nặng quãng 1 lạng, 18 cục kẹo vừa kẹo dừa lẫn kẹo chanh, một nắm thuốc lào cỡ nửa lạng, một nắm thuốc rê nặng quãng gấp ba lần thuốc lào và nửa tờ giấy quyến vấn thuốc rê. Riêng quần áo chỉ có hai bộ, thế nên như mọi tổ, tổ A.3 đồng ý bắt thăm. Đặng Xuân Bính dính một quần. Ba Trợ dính một áo. Tổ phó Khoa một quần và tổ trưởng Tứ một áo.
Sau vụ phân chia đến màn đổi chác. Lê Văn Trợ và Lê Văn Sanh không hút thuốc lào mà chỉ hút thuốc rê. Tổ trưởng tổ phó đều không nghiền thuốc. Đặng Xuân Bính cũng không hút thuốc. Trao qua đổi lại, Vĩnh còn giữ được 5 cục kẹo và ôm về ba phần thuốc lào.
Chia chác nhưng không ai quên giờ ăn. Trưa nay còn phải lên lớp để nghe về bài học "thưởng thức nghệ thuật phim ảnh xã hội xã hội chủ nghĩa" nữa. Riêng Vĩnh, sau khi kéo liên tiếp 4 bi thuốc say gần chết, anh khập khễnh theo tổ xuống bếp chia cơm chia canh.
Chỗ ăn cơm của khối là một phần đất nằm giữa phòng ngủ 1 và nhà bếp. Bên trên giăng bao cát che nắng, bên dưới có bốn dãy bàn dài làm bằng những tấm vĩ sắt PSP kê trên các cọc sắt ấp chiến lược đóng sâu xuống đất. Mỗi dãy dài chừng 15 thước dùng cho 3 tổ. Phần ăn của mỗi tổ gồm một chậu cơm, đủ chia cho 10 người mỗi người 2 bát. Thức ăn là tí nước muối, ít cọng rau muống luộc (do tù tự trồng lấy), lâu lâu được thêm vài quả ớt quả chanh. Riêng vấn đề chất mỡ (hậu cần Việt cộng gọi là chất béo) và cá (hậu cần Việt cộng gọi là chất tanh) cả tháng tù mới được ăn một lần. Chất ngọt thì hầu như không có. Lần lãnh tiếp phẩm ban nãy là lần đầu tiên gần 3 tháng qua tù được Cách mạng cho nếm mùi... chất ngọt! Bát đũa đem theo hầu như đã vỡ hết. Giờ đây mọi cái dùng để ăn cơm đều tự chế. Đa số dụng cụ dùng chứa cơm canh của tù lúc này đều là những cái lon gò bằng tôn, những miếng tôn sét rỉ lượm được khi đi lao động. Những cái lon ấy mang đủ thứ hình thù khác nhau. Có cái thì hình chữ nhật, có cái thì hình tròn, có cái lại hình tam giác...
Tới giờ tổ trực phát cơm, mỗi người đem đồ đựng cá nhân đặt vào chỗ của mình. Người phát khẩu phần của tổ trực sẽ khuân thau cơm đến tận từng tổ rất là văn minh văn hóa. Đây là giai đoạn gay go nhất. Nếu khi tổ trực chia cơm ra thau, hàng mấy trăm con mắt đứng ngó xem người chia cơm từ chảo ra các thau có công bình hay không, nghĩa là anh chàng chia cơm ấy có nén cơm vào cái thau của tổ anh ta cho được lợi cơm hơn các thau khác hay không; thì khi người trực chia cơm cho tổ; chia thau cơm ấy ra mười phần cho mười tổ viên cũng không kém phần gay go. Cãi nhau là chuyện thường. Giả dụ mà có cân, chắc chẳng ai ngại ngần mà không đem mười phần cơm rau ấy lên cân trước khi nhận! Lâu ngày chầy tháng, đa số các tổ đều chế ra một thứ dụng cụ mà tù đặt tên là "cánh xụp cánh xòe" (từ ngữ này trước kia Việt cộng dùng để gọi một loại oanh tạc cơ của Mỹ). Dụng cụ chia cơm có tên là cánh xụp cánh xòe hiện nay là 10 miếng tôn nhỏ, được cắt theo hình những cánh quạt, đáy mỗi miếng tôn có độ cong ăn khớp với đáy thau. Mười miếng tôn nhỏ đó đều bám lấy một trục chính. Khi chia cơm, người trực tổ chỉ việc nhận cái trục vào giữa thau cơm. Mười miếng tôn sẽ cắt chậu cơm thành 10 phần bằng nhau.
Khi chia xong phần cơm sẽ chia đến rau và nước muối. Để quyền lợi được thỏa mãn đồng đều cũng tốn cả 15 phút đồng hồ. Những người ăn ít như Vĩnh thì việc ăn uống ít thành vấn đề, nhưng với những tay lực sỹ như Vương Đắc Vọng, hoặc to con như Phan Lâm (sỹ quan cục An Ninh Quân Đội) của khối 1, cận vệ của cựu tổng thống Thiệu ở khối 3, Đỗ Duy Tích của khối 2... thì việc ăn uống quả là gay go. Với sức vóc của họ, hai bát cơm gạo mục thêm tí rau muống nào thấm vào đâu! Do đó, họ phải đi nhặt nhanh đủ thứ rau cỏ sắn khoai đầu thừa đuôi thẹo mỗi khi được lao động gần bếp tiểu đoàn hoặc trung đoàn để đem về trại ăn thêm. Thường mỗi bữa, sau khi nhận phần cơm tiêu chuẩn, họ dồn tất cả vào một cái sô gò chung lộn với với những thứ lượm lặt được rồi đổ nước nấu lên như nấu một nồi cám heo. Phải ăn một nồi xà bần như thế họ mới tạm gọi là được chặt bụng.
Lâu lâu trong tổ có một người đau phải ăn cháo, dù không nói ra nhưng trong bụng ai cũng mừng! Phần cơm hôm ấy 9 người còn lại mỗi người ít ra cũng được thêm một thìa. Dù sao chỉ một thời gian ngắn sau đó, do ý kiến của một vài anh tiến bộ, chuyện người bệnh không ăn cơm đã được đem ra mổ xẻ trước khối. Kết thúc việc mổ xẻ là nghị quyết chung của tập thể; theo đó những người đau ốm không đi lao động phải ăn cháo, và tổ trực chia cơm tự động cắt đi một phần cơm của tổ có người đau để chia đều cho... hơn 100 người khỏe mạnh. Vậy là công bằng và không có ai cảm thấy mình bị bóc lột!
Cái ăn trong "đại học tổng hợp" của xã hội mới thê thảm như thế, nhưng hôm nay mọi người lại chia cơm chia canh thật nhanh. Cái vui có tí đường, tí thuốc hút làm mọi người cảm thấy thoải mái và dễ tính hơn ngày thường. Vả lại, mọi người còn phải tranh thủ ăn cơm sớm để đi lao động vào lúc 1 giờ và trở về sớm hơn mọi ngày hai tiếng, nghĩa là sẽ trở về trại lúc 3 giờ để lên lớp nghe quản giáo quán triệt sơ bộ về bộ phim sẽ được coi tối nay.
Cả buổi trưa Vĩnh và tổ A.3 phải khuân ra khỏi 2 connex hơn 200 đạn pháo. Hai connex bị chôn chìm dưới đất gần phân nửa. Chui được vào trong để khuân từng đầu đạn ra đã đủ vã mồ hôi. Nhưng cực nhọc cách mấy thì chỉ tiêu vẫn phải hoàn tất. Lúc những đầu đạn đã được khuân ra hết, vừa đậy mấy tấm tôn lại thì một tên quản giáo trờ tới. Hắn nhìn đống đạn pháo rồi trừng mắt hỏi mọi người.
- Ai bảo các anh để đầu đạn giữa trời giữa đất thế này?
Tổ trưởng Quách Tứ vội trả lời.
- Báo cáo anh khi nãy chính trị viên bảo chúng tôi khênh ra, xếp ngay ngắn rồi lấy tôn đậy lại. Ngày mai sẽ có bộ phận khác khuân lên trung đoàn.
Tên quản giáo không chịu. Hắn ra lệnh.
- Sai nguyên tắc và không an toàn. Tôi ra lệnh các anh khuân trở lại connex.
Chao ôi, khuân ra đã đời bây giờ lại khuân vào. Dù sao khuân những đầu đạn đã sét rỉ xếp trở lại connex là một điều vô cùng nguy hiểm. Chỉ cần một người xẩy tay là nát thịt tan xương cả đám. Nhưng lệnh thì phải làm. Tổ A.3 lại bắt tay vào việc.
Đặng Xuân Bính chợt lên tiếng hỏi.
- Mày có biết tối nay chúng nó bắt mình coi phim gì không?
- Nghe nói hai phim. Một phim tài liệu tựa là Chiến Thắng Đường 9 Nam Lào, phim kia thuộc loại tình cảm xã hội xã hội chủ nghĩa, có cái tựa kỳ cục lắm: Đến Hẹn Nại Nên!
- Đến Hẹn Nại Nên là cái gì?
- Tao cũng không hiểu. Chẳng rõ chúng đặt tên phim bằng tiếng Lào hay tiếng Miên nữa!?
Bính cứ lẩm bẩm.
- Đến Hẹn Nại Nên! Đến Hẹn Nại Nên! Đến Hẹn Nại Nên là cái củ cải gì?
Tổ trưởng Quách Tứ coi mòi cũng rất sợ chết. Thấy anh em vừa khênh đạn vừa trò chuyện,Tứ phải luôn miệng nhắc.
- Tôi lạy các bố! Các bố chú tâm vào chuyện khênh đạn giùm cho. Vừa khênh vừa chuyện trò ẩy tay một cái tiêu dzên cả đám!
Nắng chiều còn gắt nhưng tiếng kẻng thu quân đã vang lên khắp mọi nơi. Vĩnh đứng thẳng lưng nhìn ra xa. Nơi những hiện trường lao động của L4T4, L4T5... mọi người cũng đang thu góp cuốc xẻng để trở về địa điểm tập họp. Riêng tổ A.3 phải mỗi người mươi chuyến nữa mới hết hàng. Tổ trưởng Quách Tứ nhìn quanh quất rồi cho lệnh nghỉ tay tập họp. Ngay lúc ấy tên quản giáo lại xuất hiện. Nhìn thấy đống đạn mới vơi phân nửa, hắn tròn mắt hét.
- Tổ này chưa được về. Làm xong công tác mới về.
Thế là mọi người lại quay trở lại với đống đạn pháo, và nửa tiếng sau tổ A.3 mới hoàn tất công việc để được tên vệ binh vừa cằn nhằn vừa dẫn về trại. Lúc đi qua ao rau muống, Vĩnh nhìn về phía ao rau của tổ và nghĩ ngợi bâng quơ.
Khi Vĩnh và các bạn cùng tổ về tới phòng thì những người khác đã tắm rửa xong hết. Tổ A.4 thay tổ A.3 về muộn đang chia cơm ra các thau. Vĩnh lần ra sau bếp tìm cái gầu của mình. Chiều nay cảnh nhà bếp cũng không tấp nập như mọi buổi chiều khác. Ai cũng lo hưởng thụ tí tiếp phẩm trong nhà. Chỉ có tổ A.4 lo chia cơm. Trên bếp, người em cột chèo của Nguyễn Thành Đính là Nguyễn Văn Cấp, hải quân trung úy, đang thủ chảo cơm. Với cái xẻng trên tay, Cấp đang phụ trách chia cơm ra các thau. Cấp vốn to con tính lại háu đói, hôm nay thưa người, Vĩnh nghĩ bụng thế nào cu cậu cũng vi phạm cái lời dạy... chí công vô tư của bác Hồ. Nghĩ như thế, Vĩnh đứng khuất vào một tấm tôn sau bếp và quan sát anh bạn đồng quân chủng với mình. Quả nhiên đúng như Vĩnh nghĩ, trên bếp, vừa chia cơm ra các thau, lâu lâu Cấp lại liếc ngang liếc dọc và lủm nhanh vào miệng một miếng cơm thật lớn. Vĩnh tính lên tiếng hỏi Cấp một câu xem Cấp trả lời ra sao, nhưng nghĩ như thế quá ác anh lại thôi. Dù sao cái cảnh Nguyễn Văn Cấp ngậm một mồm cơm mà không nhai, chỉ cố nuốt từ từ như một con rắn đang nuốt một con rắn khác khiến Vĩnh phải chạy thật nhanh ra giếng để tránh việc phải phá lên cười.
Nhập vào đám anh em đang tắm ngoài giếng, Vĩnh ngồi xuống gỡ sợi dây gầu bị rối. Giọng Quách Tứ cất lên.
- Khối còn được 2 hộp sữa bò nữa. Khi nãy trưởng khối Trai họp các tổ trưởng lại đề nghị việc bắt thăm nhưng các tổ trưởng không đồng ý.
Không bắt thăm thì làm sao bây giờ? Trả lại cho Cách mạng à?
- Giỡn! Đêm nay coi phim về người trực phòng sẽ pha sữa cho cả khối uống.
Chưa ai hiểu pha bằng cách nào thì Tứ đã cắt nghĩa. Để cho công bằng và để cho mọi người đều được hưởng tí hương vị sữa của nhân dân, người trực phòng cứ việc nấu một chảo nước lớn và đổ hai hộp sữa vào.
- Như vậy uống nước rửa bát còn béo bổ hơn.
- Chê thì đừng uống. Tập thể quyết định là sáng suốt. Cá nhân chỉ việc chấp hành.
Tổ A.3 không ai bàn thêm gì nữa. Ai cũng lo tắm vội để vào ăn cơm và tập họp lên hội trường kịp với mọi người.
Bốn giờ chiều thì kẻng tập họp của các trại nối đuôi nhau khua vang. Các khối của trại L4T3 đều lần lượt kéo nhau lên hội trường...
Trên sân khấu của hội trường chưa thấy tên quản giáo nào xuất hiện. Dưới này gặp lại nhau, bạn bè khác khối chuyện nổ ra như bắp rang. Mãi 15 phút sau tiếng hô "đứng dậy!" của liên khối trưởng Nguyễn Văn Lượm mới cất lên. Bước vào hội trường đầu tiên là tên Thảo, chính trị viên; kế đó là những quản giáo của các khối. Chúng bò hết lên sân khấu và ngồi vào các hàng ghế kê sẵn trên đó.
Tên Thảo tiến tới cái bàn duy nhất đặt giữa sân khấu. Hắn ngồi xuống ghế và lần mò bật cái máy vi âm loại xách tay để sẵn trên mặt bàn. Sau khi thử máy, hắn nói.
- Các anh ngồi dưới kia nghe rõ chứ?
- Rõ!
Tên chính trị viên ngoắc liên khối trưởng Lượm lại gần sân khấu. Hắn nói gì đó với Lươm. Lượm chợt quay lại phía anh em, nói thật lớn.
- Anh Hóa, anh Hóa cầm càn khối 3 đâu?
Cả gần ba phút sau Hóa mới lên tới sân khấu. Giọng tên chính trị viên lại cất lên.
- Trước khi lên lớp đề nghị anh Hóa bắt giọng cho anh em hát một bài. Hát cho thật to, thật khí thế nghe chưa!
Tiếp theo câu nói của tên chính trị viên, Hóa uể oải bắt giọng bài hát Giải Phóng Miền Nam. Cả hội trường vang lên một bài hát Cách mạng có nội dung rất là chửi cha mình! Khi bài hát chấm dứt, tên chính trị viên ra lệnh cho Hóa trở về chỗ ngồi rồi cất tiếng.
- Hôm nay thay mặt ban chỉ huy trại, tôi lên lớp các anh vài điểm then chốt trong nghệ thuật phim ảnh của nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa. Kế đó, tôi sẽ phổ biến những nội quy quy định trong lần các anh được trên chiếu cố, cho xem phim tối nay. Yêu cầu trước mắt là các anh phải tuyệt đối im lặng, tập trung vào lắng nghe để chấp hành cho tốt.
Nói tới đây, tên Thảo mở ra trước mắt một tờ giấy. Hắn nhìn qua mặt giấy rồi bắt đầu. Trong thế kỷ 20 này, phim ảnh không còn là chuyện lạ với bất cứ ai. Đâu đâu cũng có phim ảnh và người đi thưởng thức nghệ thuật phim ảnh để mua vui, nhất là trong xã hội tư sản phản động. Riêng đối với phe xã hội chủ nghĩa, phim ảnh không những là một phương tiện giải trí mà nó còn là một phương tiện giáo dục, tuyên truyền, phản ảnh trung thực tính đấu tranh giai cấp nữa. Các anh ngồi đây, ít nhất cũng một lần trong đời được xem trình chiếu những loại phim ảnh của bọn tư sản phản động. Nhưng loại phim ảnh đó mang đầy đủ bản chất xấu xa của chế độ tư bản bóc lột, cổ vũ cho một đường lối ngu dân, trụy lạc, sa đọa. Hôm nay trên chiếu cố, chỉ thị đội văn nghệ chiếu phim Trần Quốc Tuấn về phục vụ trung đoàn ta, các anh sẽ được coi hai bộ phim vĩ đại do xưởng phim Nhân Dân và Quân Đội Nhân Dân sản xuất. Bộ phim thứ nhất sẽ cho các anh thấy quân đội nhân dân thực chất anh hùng như thế nào. Nó cũng cho các anh thấy sự thật quân đội ngụy đã thua một cách triệt để tại Đường 9 Nam Lào ra sao. Phim thứ hai sẽ là một phim tình cảm xã hội xã hội chủ nghĩa. Qua phim này, các anh sẽ được thấy sự tuyên truyền của Mỹ ngụy đều là láo khoét...
Bên dưới Vĩnh và vài người bắt đầu len lén đốt đóm kéo thuốc lào với nhau. Trong khi bên trên tên chính trị viên nói tình luyến ái trong giai cấp vô sản thì Đặng Thế Tiến dưới này cũng bắt đầu bàn về một quyển sách mà anh ta vừa được đọc. Đây là câu chuyện tình của một anh hùng quân đội nhân dân nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa. Quyển sách Tiến lượm được khi đi lao động tạp dịch trên trung đoàn, đã mất bìa và nhiều trang trong. Thế nhưng với những trang còn lại Tiến vẫn lượm ra được hàng trăm câu chuyện khôi hài. Tiến kể.
- Mấy ông biết trai gái vô sản yêu nhau như thế nào không? Nghe một đoạn văn sau đây nhé. Nói đoạn Tiến lấy giọng đọc khe khẽ một đoạn văn theo trí nhớ.
-... Mặt hồ Tây đẹp như một tấm chiếu của xí nghiệp chiếu Hà Nội. Cơn gió heo may của trời tháng 9 đem lá vàng trải khắp mặt đường. Tuấn ngồi bên người yêu, thả mắt ra mặt hồ nghĩ ngợi. Không, ta chưa thể lấy Yến. Ta là đảng viên, thành phần cốt cán, phải tiên phong thực hiện chính sách Ba Khoan của Đảng. Khi đất nước chưa thống nhất, miền Nam vẫn còn bị Mỹ ngụy tạm chiếm, ta đâu thể vui cái vui của riêng mình.
Giọng cô gái chợt cất lên.
- Anh Tuấn ơi, anh đang nghĩ gì thế?
- Đang nghĩ giống những điều em nghĩ đây!
Cô gái bẽn lẽn nhìn xuống đất, tay mân mê mấy cái rễ cổ thụ nổi gồ trên mặt đất như những con giun khổng lồ.
- Biết em nghĩ gì mà dám nói càn vậy...
Tuấn vội vuốt tóc người yêu, cười xuề xòa.
- Ồ xin lỗi em anh đùa đấy.
- Em nào dám bắt lỗi anh. Cô gái nhỏ nhẹ. Mà này anh ạ, anh có muốn biết tin mừng vĩ đại của em không?
- Tin mừng gì thế?
Tuấn hỏi mà trong lòng phát run lên. Anh nghĩ bụng hay là Yến chửa mất rồi!? Thế rồi một quyết định chạy thật nhanh đến óc Tuấn. Nếu có thì phải phá, nhất định phải phá.
Bất chợt tiếng trách cứ êm đềm của Yến cất lên.
- Chưa có người hôn phu nào lại vô tình như anh! Thôi em nói để anh mừng cho em vậy. Em đã...
Một con kiến cắn nơi một ngón chân khiến cô gái phải cúi xuống gãi và xuýt xoa. Tuấn nóng ruột, thúc.
- Đã sao?
Cô gái ngước nhìn người yêu, cười tủm tỉm.
- Em đã được xí nghiệp bông băng đề bạt đảng viên kỳ này.
Tuấn chợt thở hắt ra một hơi nhẹ nhõm.
- Thật đúng là một tin mừng vĩ đại. Anh rất lấy làm hãnh diện.
- Hôm nào anh công tác C?
- Tuần tới rồi em ạ. Em có buồn không?
Cô gái chợt ngước đôi mày thật rậm lên.
- Ồ cái anh này hay nhỉ! Sao lại lãng mạn tiểu tư sản đến thế? Em đang mong anh đi C sớm đây này. Anh đi rồi em sẽ sắp xếp công tác Bái Thượng kỳ này luôn. Chiến dịch trồng cây nhớ Bác đang triển khai mạnh. Xí nghiệp em đã hạ quyết tâm thực hiện một triệu gốc bông vải vùng Bái Thượng. Anh còn nấn ná ở đây là em chưa đủ điều kiện hăng hái xung phong...
Nói tới đây cô mình liếc chàng trai một cái rất tình và rất nhanh.
Tuấn cả cười. Anh lại vuốt tóc người yêu.
- Anh nói đùa đấy chứ anh đâu có yếu mềm như thế. Xa nhau để công tác được thực hiện tốt đẹp, đạt chỉ tiêu nhà nước là một nghĩa vụ đấy chứ. Anh luôn mong trong tình yêu, chúng ta phải can đảm; nhất là đừng bao giờ để cho ánh sáng Bác, ánh sáng Đảng bị lu mờ một phút nào...
Đọc xong đoạn văn, Tiến thúc vào vai Vĩnh một cái.
- Mày thấy ái tình xã hội xã hội chủ nghĩa chưa? Rùng rợn lòng lợn tiết canh chưa?
Nói rồi Tiến cầm lấy cái điếu, tiếp. Tiên sư chúng nó, ái tình cái đéo gì mà trai gái hẹn hò toàn nói chuyện công tác, chuyện ánh sáng Bác, ánh sáng Đảng!
Bên trên sân khấu tên chính trị viên Thảo vẫn thao thao bất tuyệt về nghệ thuật điện ảnh vô sản. Hắn nói.
- Rồi đây Cách mạng sẽ tạo nhiều điều kiện hơn cho các anh có dịp thưởng thức phim ảnh của các nước xã hội chủ nghĩa anh em, Liên Sô, Ba Lan, Tiệp Khắc, Hung Ga Ri, Bun Ga Ri và có thể có cả phim của nhân dân Mỹ tiến bộ nữa. Qua các phim ấy, các anh sẽ được nhìn thấy nhiều hơn về con người, về xã hội văn minh hiện đại của các nước sống dưới chế độ Xã Hội chủ nghĩa. Bây giờ, tôi phổ biến vài nội quy cơ bản trong lần xem phim tối nay. Yêu cầu các anh chú ý nghe để chấp hành cho tốt.
Nói xong tên Thảo lại ngó vào một tờ giấy khác. Ngó hơi lâu. Một lúc hắn quay xuống đám đông. Vì những khó khăn trước mắt, hắn nói. Cách mạng chưa thể có đủ điều kiện trình chiếu các phim ảnh ở cấp tiểu đoàn. Do đó, đêm nay đội chiếu phim sẽ thực hiện trình chiếu ở cấp trung đoàn, có nghĩa là ngoài tiểu đoàn ta còn nhiều tiểu đoàn khác nữa cũng về một địa điểm để tham dự buổi chiếu phim. Vậy thì nội quy quy định cho các cải tạo viên trong lần đi xem phim đêm nay như sau.
1. Tuyệt đối trật tự và yên lặng khi di chuyển ra địa điểm tập trung xem phim. 2. Tuyệt đối cấm liên hệ với cải tạo viên các trại bạn. 3. Đội hình phải được luôn luôn duy trì tốt. 4. Ngoài bãi chiếu, sự tiêu tiểu phải đi đúng nơi quy định. 5. Trong khi xem phim tuyệt đối im lặng, lắng nghe người thuyết minh, nắm vững nội dung phim để sửa soạn cho việc viết đề cương cũng như thảo luận sau này. 6. Các tổ trưởng, các khối trưởng và anh liên khối trưởng phải đôn đốc, kiểm soát các tổ viên của mình chấp hành tốt nội quy quy định. Mọi sai trái phải được báo cáo kịp thời để cán bộ quản giáo giải quyết. 7. Khi kết thúc buổi trình chiếu, các khối chỉ được đứng lên tập họp trở về trại khi có lệnh. Và trên đường về vẫn phải tuyệt đối trật tự, im lặng và giữ đúng đội hình quy định. 8. Vệ binh có quyền bắn hạ tại chỗ bất cứ ai rời vị trí mà không có phép của cán bộ quản giáo hoặc vệ binh phụ trách an ninh đêm trình chiếu. 9. Mọi sai trái với nội quy này sẽ đều bị nghiêm trị.
Tên chính trị viên đã phổ biến xong bản nội quy đi xem phim. Hắn ngẫm nghĩ giây lát rồi nói lớn. Bây giờ trước khi các anh trở về khối sửa soạn, yêu cầu anh Hóa lên bắt nhịp cho tất cả hội trường hát thêm một bài nữa. Các anh nhớ là không hát thì thôi, mà đã hát thì phải hát cho to, cho khí thế. Hát như ban nãy chưa đạt yêu cầu. Hát nhạc Cách mạng mà cứ thỏ thẻ như cầu kinh ấy nghe nó... phản động ghê lắm!
Hóa lại bước lên sân khấu. Mọi người lại... cầu kinh thêm một lần nữa.
Nỗi vui mừng nhận tiếp phẩm của bọn tù cải tạo thực ra còn một nguyên nhân sâu xa khác nữa. Nguyên nhân này bắt nguồn từ lần đổi tiền cách đây ít ngày. Trong lần đổi vừa qua phải nói rằng bọn tù trắng tay hoàn toàn. Đùng một cái bọn quản giáo ùa xuống trại lúc ban đêm ra lệnh nội bất xuất ngoại bất nhập. Sáng hôm sau ai cũng tưởng chuyển trại hóa ra không phải. Bọn quản giáo đi theo bọn nhân viên tài chính từ trung đoàn xuống từng khối đọc bản thông cáo đổi tiền của nhà nước. 500 đồng cũ ăn 1 đồng mới. Mỗi người được đổi tối đa 10.000 đồng cũ để nhận lấy 20 đồng mới. Kỳ dư phải đăng ký và nộp tại chỗ cho nhà nước quản lý... Bọn tù cải tạo lúc đó lắm anh chới với. Những anh nghèo không nói làm gì, còn những anh giàu từng lận theo túi năm bảy chục ngàn tiền cũ cũng đành dấu luôn để sau đó vứt vào hầm cầu. Chẳng ai dại gì, đã không đổi được lại còn phải đăng ký nộp cho nhà nước; điều ấy có khác nào tự tố giác mình trước đôi mắt cú vọ của thằng quản giáo rằng tôi là người giàu có!?
Lệnh đổi tiền quái ác khiến nhiều kẻ trắng tay, mà trắng tay thì mọi hy vọng được hưởng tí thuốc hút, tí đồ ngọt hoàn toàn đặt vào nhà nước mà thôi. Hôm nay được nhà nước chiếu cố, bọn tù trắng tay có nhiều hơn môt lý do thiếu thốn vật chất để hân hoan tới mức!
Sau khi khối chia đều cho các tổ thì các tổ trưởng bắt đầu chia lại cho các tổ viên. Như mọi người, Vĩnh đứng nhìn tổ trưởng Tứ chia tiếp phẩm ra những phần nhỏ cho anh em.
Những viên kẹo đầu tiên sau mấy tháng tù đang nằm trước mặt Vĩnh. Bên cạnh kẹo lại có cả đường cát trắng ngà. Có lẽ Quách Tứ run tay quá, chia không đều nên Ba Trợ cất tiếng cự. Tứ đâm sùng, cự lại.
- Thằng cha ni sao lắm chuyện vậy? Giỏi chia đi!
Nói đoạn Tứ quăng cái thìa xuống phần đường của tổ. Ba Trợ chỉ chờ có thế. Anh ta cầm nhanh lấy cái thìa và với một tư thái thật cẩn trọng, anh gom các phần đường đang chia dang dở và bắt đầu chia lại. Mười người mười phần, Trợ chia thật khéo nhưng cũng thật chậm. Đôi khi anh run tay làm một vài hạt đường rơi xuống miếng giấy dầu, văng dính vào ngón chân anh, anh vội vàng lấy ngón tay chấm mấy hạt đường ấy và cho lên miệng. Người ta bực mình nhưng người ta không thể giành lại những hạt đường đã dính vào những ngón chân cáu bẩn của kẻ khác. Rồi thì mười phần đường cũng chia xong. Tổng kết mỗi người được 3 thìa đường cát ngà nặng quãng 1 lạng, 18 cục kẹo vừa kẹo dừa lẫn kẹo chanh, một nắm thuốc lào cỡ nửa lạng, một nắm thuốc rê nặng quãng gấp ba lần thuốc lào và nửa tờ giấy quyến vấn thuốc rê. Riêng quần áo chỉ có hai bộ, thế nên như mọi tổ, tổ A.3 đồng ý bắt thăm. Đặng Xuân Bính dính một quần. Ba Trợ dính một áo. Tổ phó Khoa một quần và tổ trưởng Tứ một áo.
Sau vụ phân chia đến màn đổi chác. Lê Văn Trợ và Lê Văn Sanh không hút thuốc lào mà chỉ hút thuốc rê. Tổ trưởng tổ phó đều không nghiền thuốc. Đặng Xuân Bính cũng không hút thuốc. Trao qua đổi lại, Vĩnh còn giữ được 5 cục kẹo và ôm về ba phần thuốc lào.
Chia chác nhưng không ai quên giờ ăn. Trưa nay còn phải lên lớp để nghe về bài học "thưởng thức nghệ thuật phim ảnh xã hội xã hội chủ nghĩa" nữa. Riêng Vĩnh, sau khi kéo liên tiếp 4 bi thuốc say gần chết, anh khập khễnh theo tổ xuống bếp chia cơm chia canh.
Chỗ ăn cơm của khối là một phần đất nằm giữa phòng ngủ 1 và nhà bếp. Bên trên giăng bao cát che nắng, bên dưới có bốn dãy bàn dài làm bằng những tấm vĩ sắt PSP kê trên các cọc sắt ấp chiến lược đóng sâu xuống đất. Mỗi dãy dài chừng 15 thước dùng cho 3 tổ. Phần ăn của mỗi tổ gồm một chậu cơm, đủ chia cho 10 người mỗi người 2 bát. Thức ăn là tí nước muối, ít cọng rau muống luộc (do tù tự trồng lấy), lâu lâu được thêm vài quả ớt quả chanh. Riêng vấn đề chất mỡ (hậu cần Việt cộng gọi là chất béo) và cá (hậu cần Việt cộng gọi là chất tanh) cả tháng tù mới được ăn một lần. Chất ngọt thì hầu như không có. Lần lãnh tiếp phẩm ban nãy là lần đầu tiên gần 3 tháng qua tù được Cách mạng cho nếm mùi... chất ngọt! Bát đũa đem theo hầu như đã vỡ hết. Giờ đây mọi cái dùng để ăn cơm đều tự chế. Đa số dụng cụ dùng chứa cơm canh của tù lúc này đều là những cái lon gò bằng tôn, những miếng tôn sét rỉ lượm được khi đi lao động. Những cái lon ấy mang đủ thứ hình thù khác nhau. Có cái thì hình chữ nhật, có cái thì hình tròn, có cái lại hình tam giác...
Tới giờ tổ trực phát cơm, mỗi người đem đồ đựng cá nhân đặt vào chỗ của mình. Người phát khẩu phần của tổ trực sẽ khuân thau cơm đến tận từng tổ rất là văn minh văn hóa. Đây là giai đoạn gay go nhất. Nếu khi tổ trực chia cơm ra thau, hàng mấy trăm con mắt đứng ngó xem người chia cơm từ chảo ra các thau có công bình hay không, nghĩa là anh chàng chia cơm ấy có nén cơm vào cái thau của tổ anh ta cho được lợi cơm hơn các thau khác hay không; thì khi người trực chia cơm cho tổ; chia thau cơm ấy ra mười phần cho mười tổ viên cũng không kém phần gay go. Cãi nhau là chuyện thường. Giả dụ mà có cân, chắc chẳng ai ngại ngần mà không đem mười phần cơm rau ấy lên cân trước khi nhận! Lâu ngày chầy tháng, đa số các tổ đều chế ra một thứ dụng cụ mà tù đặt tên là "cánh xụp cánh xòe" (từ ngữ này trước kia Việt cộng dùng để gọi một loại oanh tạc cơ của Mỹ). Dụng cụ chia cơm có tên là cánh xụp cánh xòe hiện nay là 10 miếng tôn nhỏ, được cắt theo hình những cánh quạt, đáy mỗi miếng tôn có độ cong ăn khớp với đáy thau. Mười miếng tôn nhỏ đó đều bám lấy một trục chính. Khi chia cơm, người trực tổ chỉ việc nhận cái trục vào giữa thau cơm. Mười miếng tôn sẽ cắt chậu cơm thành 10 phần bằng nhau.
Khi chia xong phần cơm sẽ chia đến rau và nước muối. Để quyền lợi được thỏa mãn đồng đều cũng tốn cả 15 phút đồng hồ. Những người ăn ít như Vĩnh thì việc ăn uống ít thành vấn đề, nhưng với những tay lực sỹ như Vương Đắc Vọng, hoặc to con như Phan Lâm (sỹ quan cục An Ninh Quân Đội) của khối 1, cận vệ của cựu tổng thống Thiệu ở khối 3, Đỗ Duy Tích của khối 2... thì việc ăn uống quả là gay go. Với sức vóc của họ, hai bát cơm gạo mục thêm tí rau muống nào thấm vào đâu! Do đó, họ phải đi nhặt nhanh đủ thứ rau cỏ sắn khoai đầu thừa đuôi thẹo mỗi khi được lao động gần bếp tiểu đoàn hoặc trung đoàn để đem về trại ăn thêm. Thường mỗi bữa, sau khi nhận phần cơm tiêu chuẩn, họ dồn tất cả vào một cái sô gò chung lộn với với những thứ lượm lặt được rồi đổ nước nấu lên như nấu một nồi cám heo. Phải ăn một nồi xà bần như thế họ mới tạm gọi là được chặt bụng.
Lâu lâu trong tổ có một người đau phải ăn cháo, dù không nói ra nhưng trong bụng ai cũng mừng! Phần cơm hôm ấy 9 người còn lại mỗi người ít ra cũng được thêm một thìa. Dù sao chỉ một thời gian ngắn sau đó, do ý kiến của một vài anh tiến bộ, chuyện người bệnh không ăn cơm đã được đem ra mổ xẻ trước khối. Kết thúc việc mổ xẻ là nghị quyết chung của tập thể; theo đó những người đau ốm không đi lao động phải ăn cháo, và tổ trực chia cơm tự động cắt đi một phần cơm của tổ có người đau để chia đều cho... hơn 100 người khỏe mạnh. Vậy là công bằng và không có ai cảm thấy mình bị bóc lột!
Cái ăn trong "đại học tổng hợp" của xã hội mới thê thảm như thế, nhưng hôm nay mọi người lại chia cơm chia canh thật nhanh. Cái vui có tí đường, tí thuốc hút làm mọi người cảm thấy thoải mái và dễ tính hơn ngày thường. Vả lại, mọi người còn phải tranh thủ ăn cơm sớm để đi lao động vào lúc 1 giờ và trở về sớm hơn mọi ngày hai tiếng, nghĩa là sẽ trở về trại lúc 3 giờ để lên lớp nghe quản giáo quán triệt sơ bộ về bộ phim sẽ được coi tối nay.
Cả buổi trưa Vĩnh và tổ A.3 phải khuân ra khỏi 2 connex hơn 200 đạn pháo. Hai connex bị chôn chìm dưới đất gần phân nửa. Chui được vào trong để khuân từng đầu đạn ra đã đủ vã mồ hôi. Nhưng cực nhọc cách mấy thì chỉ tiêu vẫn phải hoàn tất. Lúc những đầu đạn đã được khuân ra hết, vừa đậy mấy tấm tôn lại thì một tên quản giáo trờ tới. Hắn nhìn đống đạn pháo rồi trừng mắt hỏi mọi người.
- Ai bảo các anh để đầu đạn giữa trời giữa đất thế này?
Tổ trưởng Quách Tứ vội trả lời.
- Báo cáo anh khi nãy chính trị viên bảo chúng tôi khênh ra, xếp ngay ngắn rồi lấy tôn đậy lại. Ngày mai sẽ có bộ phận khác khuân lên trung đoàn.
Tên quản giáo không chịu. Hắn ra lệnh.
- Sai nguyên tắc và không an toàn. Tôi ra lệnh các anh khuân trở lại connex.
Chao ôi, khuân ra đã đời bây giờ lại khuân vào. Dù sao khuân những đầu đạn đã sét rỉ xếp trở lại connex là một điều vô cùng nguy hiểm. Chỉ cần một người xẩy tay là nát thịt tan xương cả đám. Nhưng lệnh thì phải làm. Tổ A.3 lại bắt tay vào việc.
Đặng Xuân Bính chợt lên tiếng hỏi.
- Mày có biết tối nay chúng nó bắt mình coi phim gì không?
- Nghe nói hai phim. Một phim tài liệu tựa là Chiến Thắng Đường 9 Nam Lào, phim kia thuộc loại tình cảm xã hội xã hội chủ nghĩa, có cái tựa kỳ cục lắm: Đến Hẹn Nại Nên!
- Đến Hẹn Nại Nên là cái gì?
- Tao cũng không hiểu. Chẳng rõ chúng đặt tên phim bằng tiếng Lào hay tiếng Miên nữa!?
Bính cứ lẩm bẩm.
- Đến Hẹn Nại Nên! Đến Hẹn Nại Nên! Đến Hẹn Nại Nên là cái củ cải gì?
Tổ trưởng Quách Tứ coi mòi cũng rất sợ chết. Thấy anh em vừa khênh đạn vừa trò chuyện,Tứ phải luôn miệng nhắc.
- Tôi lạy các bố! Các bố chú tâm vào chuyện khênh đạn giùm cho. Vừa khênh vừa chuyện trò ẩy tay một cái tiêu dzên cả đám!
Nắng chiều còn gắt nhưng tiếng kẻng thu quân đã vang lên khắp mọi nơi. Vĩnh đứng thẳng lưng nhìn ra xa. Nơi những hiện trường lao động của L4T4, L4T5... mọi người cũng đang thu góp cuốc xẻng để trở về địa điểm tập họp. Riêng tổ A.3 phải mỗi người mươi chuyến nữa mới hết hàng. Tổ trưởng Quách Tứ nhìn quanh quất rồi cho lệnh nghỉ tay tập họp. Ngay lúc ấy tên quản giáo lại xuất hiện. Nhìn thấy đống đạn mới vơi phân nửa, hắn tròn mắt hét.
- Tổ này chưa được về. Làm xong công tác mới về.
Thế là mọi người lại quay trở lại với đống đạn pháo, và nửa tiếng sau tổ A.3 mới hoàn tất công việc để được tên vệ binh vừa cằn nhằn vừa dẫn về trại. Lúc đi qua ao rau muống, Vĩnh nhìn về phía ao rau của tổ và nghĩ ngợi bâng quơ.
Khi Vĩnh và các bạn cùng tổ về tới phòng thì những người khác đã tắm rửa xong hết. Tổ A.4 thay tổ A.3 về muộn đang chia cơm ra các thau. Vĩnh lần ra sau bếp tìm cái gầu của mình. Chiều nay cảnh nhà bếp cũng không tấp nập như mọi buổi chiều khác. Ai cũng lo hưởng thụ tí tiếp phẩm trong nhà. Chỉ có tổ A.4 lo chia cơm. Trên bếp, người em cột chèo của Nguyễn Thành Đính là Nguyễn Văn Cấp, hải quân trung úy, đang thủ chảo cơm. Với cái xẻng trên tay, Cấp đang phụ trách chia cơm ra các thau. Cấp vốn to con tính lại háu đói, hôm nay thưa người, Vĩnh nghĩ bụng thế nào cu cậu cũng vi phạm cái lời dạy... chí công vô tư của bác Hồ. Nghĩ như thế, Vĩnh đứng khuất vào một tấm tôn sau bếp và quan sát anh bạn đồng quân chủng với mình. Quả nhiên đúng như Vĩnh nghĩ, trên bếp, vừa chia cơm ra các thau, lâu lâu Cấp lại liếc ngang liếc dọc và lủm nhanh vào miệng một miếng cơm thật lớn. Vĩnh tính lên tiếng hỏi Cấp một câu xem Cấp trả lời ra sao, nhưng nghĩ như thế quá ác anh lại thôi. Dù sao cái cảnh Nguyễn Văn Cấp ngậm một mồm cơm mà không nhai, chỉ cố nuốt từ từ như một con rắn đang nuốt một con rắn khác khiến Vĩnh phải chạy thật nhanh ra giếng để tránh việc phải phá lên cười.
Nhập vào đám anh em đang tắm ngoài giếng, Vĩnh ngồi xuống gỡ sợi dây gầu bị rối. Giọng Quách Tứ cất lên.
- Khối còn được 2 hộp sữa bò nữa. Khi nãy trưởng khối Trai họp các tổ trưởng lại đề nghị việc bắt thăm nhưng các tổ trưởng không đồng ý.
Không bắt thăm thì làm sao bây giờ? Trả lại cho Cách mạng à?
- Giỡn! Đêm nay coi phim về người trực phòng sẽ pha sữa cho cả khối uống.
Chưa ai hiểu pha bằng cách nào thì Tứ đã cắt nghĩa. Để cho công bằng và để cho mọi người đều được hưởng tí hương vị sữa của nhân dân, người trực phòng cứ việc nấu một chảo nước lớn và đổ hai hộp sữa vào.
- Như vậy uống nước rửa bát còn béo bổ hơn.
- Chê thì đừng uống. Tập thể quyết định là sáng suốt. Cá nhân chỉ việc chấp hành.
Tổ A.3 không ai bàn thêm gì nữa. Ai cũng lo tắm vội để vào ăn cơm và tập họp lên hội trường kịp với mọi người.
Bốn giờ chiều thì kẻng tập họp của các trại nối đuôi nhau khua vang. Các khối của trại L4T3 đều lần lượt kéo nhau lên hội trường...
Trên sân khấu của hội trường chưa thấy tên quản giáo nào xuất hiện. Dưới này gặp lại nhau, bạn bè khác khối chuyện nổ ra như bắp rang. Mãi 15 phút sau tiếng hô "đứng dậy!" của liên khối trưởng Nguyễn Văn Lượm mới cất lên. Bước vào hội trường đầu tiên là tên Thảo, chính trị viên; kế đó là những quản giáo của các khối. Chúng bò hết lên sân khấu và ngồi vào các hàng ghế kê sẵn trên đó.
Tên Thảo tiến tới cái bàn duy nhất đặt giữa sân khấu. Hắn ngồi xuống ghế và lần mò bật cái máy vi âm loại xách tay để sẵn trên mặt bàn. Sau khi thử máy, hắn nói.
- Các anh ngồi dưới kia nghe rõ chứ?
- Rõ!
Tên chính trị viên ngoắc liên khối trưởng Lượm lại gần sân khấu. Hắn nói gì đó với Lươm. Lượm chợt quay lại phía anh em, nói thật lớn.
- Anh Hóa, anh Hóa cầm càn khối 3 đâu?
Cả gần ba phút sau Hóa mới lên tới sân khấu. Giọng tên chính trị viên lại cất lên.
- Trước khi lên lớp đề nghị anh Hóa bắt giọng cho anh em hát một bài. Hát cho thật to, thật khí thế nghe chưa!
Tiếp theo câu nói của tên chính trị viên, Hóa uể oải bắt giọng bài hát Giải Phóng Miền Nam. Cả hội trường vang lên một bài hát Cách mạng có nội dung rất là chửi cha mình! Khi bài hát chấm dứt, tên chính trị viên ra lệnh cho Hóa trở về chỗ ngồi rồi cất tiếng.
- Hôm nay thay mặt ban chỉ huy trại, tôi lên lớp các anh vài điểm then chốt trong nghệ thuật phim ảnh của nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa. Kế đó, tôi sẽ phổ biến những nội quy quy định trong lần các anh được trên chiếu cố, cho xem phim tối nay. Yêu cầu trước mắt là các anh phải tuyệt đối im lặng, tập trung vào lắng nghe để chấp hành cho tốt.
Nói tới đây, tên Thảo mở ra trước mắt một tờ giấy. Hắn nhìn qua mặt giấy rồi bắt đầu. Trong thế kỷ 20 này, phim ảnh không còn là chuyện lạ với bất cứ ai. Đâu đâu cũng có phim ảnh và người đi thưởng thức nghệ thuật phim ảnh để mua vui, nhất là trong xã hội tư sản phản động. Riêng đối với phe xã hội chủ nghĩa, phim ảnh không những là một phương tiện giải trí mà nó còn là một phương tiện giáo dục, tuyên truyền, phản ảnh trung thực tính đấu tranh giai cấp nữa. Các anh ngồi đây, ít nhất cũng một lần trong đời được xem trình chiếu những loại phim ảnh của bọn tư sản phản động. Nhưng loại phim ảnh đó mang đầy đủ bản chất xấu xa của chế độ tư bản bóc lột, cổ vũ cho một đường lối ngu dân, trụy lạc, sa đọa. Hôm nay trên chiếu cố, chỉ thị đội văn nghệ chiếu phim Trần Quốc Tuấn về phục vụ trung đoàn ta, các anh sẽ được coi hai bộ phim vĩ đại do xưởng phim Nhân Dân và Quân Đội Nhân Dân sản xuất. Bộ phim thứ nhất sẽ cho các anh thấy quân đội nhân dân thực chất anh hùng như thế nào. Nó cũng cho các anh thấy sự thật quân đội ngụy đã thua một cách triệt để tại Đường 9 Nam Lào ra sao. Phim thứ hai sẽ là một phim tình cảm xã hội xã hội chủ nghĩa. Qua phim này, các anh sẽ được thấy sự tuyên truyền của Mỹ ngụy đều là láo khoét...
Bên dưới Vĩnh và vài người bắt đầu len lén đốt đóm kéo thuốc lào với nhau. Trong khi bên trên tên chính trị viên nói tình luyến ái trong giai cấp vô sản thì Đặng Thế Tiến dưới này cũng bắt đầu bàn về một quyển sách mà anh ta vừa được đọc. Đây là câu chuyện tình của một anh hùng quân đội nhân dân nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa. Quyển sách Tiến lượm được khi đi lao động tạp dịch trên trung đoàn, đã mất bìa và nhiều trang trong. Thế nhưng với những trang còn lại Tiến vẫn lượm ra được hàng trăm câu chuyện khôi hài. Tiến kể.
- Mấy ông biết trai gái vô sản yêu nhau như thế nào không? Nghe một đoạn văn sau đây nhé. Nói đoạn Tiến lấy giọng đọc khe khẽ một đoạn văn theo trí nhớ.
-... Mặt hồ Tây đẹp như một tấm chiếu của xí nghiệp chiếu Hà Nội. Cơn gió heo may của trời tháng 9 đem lá vàng trải khắp mặt đường. Tuấn ngồi bên người yêu, thả mắt ra mặt hồ nghĩ ngợi. Không, ta chưa thể lấy Yến. Ta là đảng viên, thành phần cốt cán, phải tiên phong thực hiện chính sách Ba Khoan của Đảng. Khi đất nước chưa thống nhất, miền Nam vẫn còn bị Mỹ ngụy tạm chiếm, ta đâu thể vui cái vui của riêng mình.
Giọng cô gái chợt cất lên.
- Anh Tuấn ơi, anh đang nghĩ gì thế?
- Đang nghĩ giống những điều em nghĩ đây!
Cô gái bẽn lẽn nhìn xuống đất, tay mân mê mấy cái rễ cổ thụ nổi gồ trên mặt đất như những con giun khổng lồ.
- Biết em nghĩ gì mà dám nói càn vậy...
Tuấn vội vuốt tóc người yêu, cười xuề xòa.
- Ồ xin lỗi em anh đùa đấy.
- Em nào dám bắt lỗi anh. Cô gái nhỏ nhẹ. Mà này anh ạ, anh có muốn biết tin mừng vĩ đại của em không?
- Tin mừng gì thế?
Tuấn hỏi mà trong lòng phát run lên. Anh nghĩ bụng hay là Yến chửa mất rồi!? Thế rồi một quyết định chạy thật nhanh đến óc Tuấn. Nếu có thì phải phá, nhất định phải phá.
Bất chợt tiếng trách cứ êm đềm của Yến cất lên.
- Chưa có người hôn phu nào lại vô tình như anh! Thôi em nói để anh mừng cho em vậy. Em đã...
Một con kiến cắn nơi một ngón chân khiến cô gái phải cúi xuống gãi và xuýt xoa. Tuấn nóng ruột, thúc.
- Đã sao?
Cô gái ngước nhìn người yêu, cười tủm tỉm.
- Em đã được xí nghiệp bông băng đề bạt đảng viên kỳ này.
Tuấn chợt thở hắt ra một hơi nhẹ nhõm.
- Thật đúng là một tin mừng vĩ đại. Anh rất lấy làm hãnh diện.
- Hôm nào anh công tác C?
- Tuần tới rồi em ạ. Em có buồn không?
Cô gái chợt ngước đôi mày thật rậm lên.
- Ồ cái anh này hay nhỉ! Sao lại lãng mạn tiểu tư sản đến thế? Em đang mong anh đi C sớm đây này. Anh đi rồi em sẽ sắp xếp công tác Bái Thượng kỳ này luôn. Chiến dịch trồng cây nhớ Bác đang triển khai mạnh. Xí nghiệp em đã hạ quyết tâm thực hiện một triệu gốc bông vải vùng Bái Thượng. Anh còn nấn ná ở đây là em chưa đủ điều kiện hăng hái xung phong...
Nói tới đây cô mình liếc chàng trai một cái rất tình và rất nhanh.
Tuấn cả cười. Anh lại vuốt tóc người yêu.
- Anh nói đùa đấy chứ anh đâu có yếu mềm như thế. Xa nhau để công tác được thực hiện tốt đẹp, đạt chỉ tiêu nhà nước là một nghĩa vụ đấy chứ. Anh luôn mong trong tình yêu, chúng ta phải can đảm; nhất là đừng bao giờ để cho ánh sáng Bác, ánh sáng Đảng bị lu mờ một phút nào...
Đọc xong đoạn văn, Tiến thúc vào vai Vĩnh một cái.
- Mày thấy ái tình xã hội xã hội chủ nghĩa chưa? Rùng rợn lòng lợn tiết canh chưa?
Nói rồi Tiến cầm lấy cái điếu, tiếp. Tiên sư chúng nó, ái tình cái đéo gì mà trai gái hẹn hò toàn nói chuyện công tác, chuyện ánh sáng Bác, ánh sáng Đảng!
Bên trên sân khấu tên chính trị viên Thảo vẫn thao thao bất tuyệt về nghệ thuật điện ảnh vô sản. Hắn nói.
- Rồi đây Cách mạng sẽ tạo nhiều điều kiện hơn cho các anh có dịp thưởng thức phim ảnh của các nước xã hội chủ nghĩa anh em, Liên Sô, Ba Lan, Tiệp Khắc, Hung Ga Ri, Bun Ga Ri và có thể có cả phim của nhân dân Mỹ tiến bộ nữa. Qua các phim ấy, các anh sẽ được nhìn thấy nhiều hơn về con người, về xã hội văn minh hiện đại của các nước sống dưới chế độ Xã Hội chủ nghĩa. Bây giờ, tôi phổ biến vài nội quy cơ bản trong lần xem phim tối nay. Yêu cầu các anh chú ý nghe để chấp hành cho tốt.
Nói xong tên Thảo lại ngó vào một tờ giấy khác. Ngó hơi lâu. Một lúc hắn quay xuống đám đông. Vì những khó khăn trước mắt, hắn nói. Cách mạng chưa thể có đủ điều kiện trình chiếu các phim ảnh ở cấp tiểu đoàn. Do đó, đêm nay đội chiếu phim sẽ thực hiện trình chiếu ở cấp trung đoàn, có nghĩa là ngoài tiểu đoàn ta còn nhiều tiểu đoàn khác nữa cũng về một địa điểm để tham dự buổi chiếu phim. Vậy thì nội quy quy định cho các cải tạo viên trong lần đi xem phim đêm nay như sau.
1. Tuyệt đối trật tự và yên lặng khi di chuyển ra địa điểm tập trung xem phim. 2. Tuyệt đối cấm liên hệ với cải tạo viên các trại bạn. 3. Đội hình phải được luôn luôn duy trì tốt. 4. Ngoài bãi chiếu, sự tiêu tiểu phải đi đúng nơi quy định. 5. Trong khi xem phim tuyệt đối im lặng, lắng nghe người thuyết minh, nắm vững nội dung phim để sửa soạn cho việc viết đề cương cũng như thảo luận sau này. 6. Các tổ trưởng, các khối trưởng và anh liên khối trưởng phải đôn đốc, kiểm soát các tổ viên của mình chấp hành tốt nội quy quy định. Mọi sai trái phải được báo cáo kịp thời để cán bộ quản giáo giải quyết. 7. Khi kết thúc buổi trình chiếu, các khối chỉ được đứng lên tập họp trở về trại khi có lệnh. Và trên đường về vẫn phải tuyệt đối trật tự, im lặng và giữ đúng đội hình quy định. 8. Vệ binh có quyền bắn hạ tại chỗ bất cứ ai rời vị trí mà không có phép của cán bộ quản giáo hoặc vệ binh phụ trách an ninh đêm trình chiếu. 9. Mọi sai trái với nội quy này sẽ đều bị nghiêm trị.
Tên chính trị viên đã phổ biến xong bản nội quy đi xem phim. Hắn ngẫm nghĩ giây lát rồi nói lớn. Bây giờ trước khi các anh trở về khối sửa soạn, yêu cầu anh Hóa lên bắt nhịp cho tất cả hội trường hát thêm một bài nữa. Các anh nhớ là không hát thì thôi, mà đã hát thì phải hát cho to, cho khí thế. Hát như ban nãy chưa đạt yêu cầu. Hát nhạc Cách mạng mà cứ thỏ thẻ như cầu kinh ấy nghe nó... phản động ghê lắm!
Hóa lại bước lên sân khấu. Mọi người lại... cầu kinh thêm một lần nữa.
CHƯƠNG MƯỜI BỐN
Xem phim ảnh cũng là một hình thức giáo dục của xã hội xã hội chủ nghĩa, Cách mạng đã xác quyết như vậy; thế nên, tất cả đều buộc phải tham dự. Mỗi khối chỉ được phép lưu lại nhà một người trực để canh phòng chuyện củi lửa... Nguyễn Thành Đính được may mắn nằm trực nhà.
Giờ giáo dục bằng phim ảnh đã tới!
Khối 1 tiến ra cổng theo đội hình hàng hai đầu tiên. Tiếp tới khối 2, khối 3, khối 4 và sau cùng là khối đui mù què chột. Hơn 500 người đều nối đuôi nhau theo đội hình hàng hai dài như một con rắn khổng lồ đang trườn mình ra ngoài con đường tráng nhựa trước mặt bộ chỉ huy trại tù. Con rắn đang dần dần bò về địa điểm chiếu phim tọa lạc gần khu nhà tiền chế, nằm giữa L4T1 và L4T2.
Mặt trời chưa lặn hẳn. Ánh nắng chiều loáng thoáng trên các khẩu AK.47 của bọn vệ binh giữ an ninh trục lộ. Ra tới ngã ba đầu tiên trong căn cứ Trảng Lớn, Vĩnh mới nhìn thấy bốn phương tám hướng còn nhiều con rắn khác đang đồng loạt bò về cùng một địa điểm. Vĩnh cất bước lên mà nghe mệt mỏi trong người. Anh đã khai bệnh xin được ở nhà nhưng phút cuối tên quản giáo không cho. Vĩnh cố gắng tự tìm ra một lý lẽ để vui, rằng biết đâu trong lần đi xem phim này, anh lại được tình cờ gặp lại một người thân yêu nào đó...
Địa điểm chiếu phim là một bãi đất rộng thênh thang và cỏ lau đã được tương đối dọn sạch. Theo sự sắp xếp, khối 2 đã vào ngồi đúng vị trí của khối. Đây là một vị trí tương đối tốt vì được ngồi ngay cánh phải chiếc molotova của đội chiếu phim. Bên cạnh khối 2 là đoàn nữ tù của L4T1.
Tiếng giáo gian Trương Thanh Long gặp cô bạn cố tri nào đó từ hồi còn ở trại cũ cất lên.
- Em khỏe không?
Một cô gái xanh xao lên tiếng trả lời.
- Sao anh không tự hỏi anh?
- Bên này ăn uống "xà bát" lắm em ạ!
- Chứ bộ bên em thừa mứa chắc!?
Tên vệ binh nghe lọt tiếng chuyện trò vội vác súng tới. Hai người im ngay và mỗi người tảng lờ nhìn đi một nơi.
- Tụi mày niên hệ gái trai gì đấy?
Không ai trả lời. Tên vệ binh quay nhìn đám nữ tù. Này, mấy o kia! Ngồi dang ra...
Bên nữ tù một vài người lết xa khỏi đội hình khối 2 một chút. Tên vệ binh hăm he qua loa rồi cũng bỏ đi. Một giọng nói trọ trẹ cất lên ngay sau lưng Vĩnh. Giọng thằng Ba Tô.
- Yêu cầu anh Long giữ đúng nội quy!
Long có vẻ ngại Ba Tô. Nghe Ba Tô nhắc khéo nên hắn im luôn.
Trên xe Molotova bọn chuyên viên chiếu phim đang sửa soạn máy móc. Tù cải tạo của các trại mỗi lúc kéo đến mỗi đông. Nửa tiếng sau thì cả một vuông sân rộng rãi đã đen nghịt người. Một anh chàng cải tạo ngồi phía trên được trưng dụng giúp một tay dựng cột và giăng tấm màn trắng lên.
Vĩnh nhìn quanh để ước lượng. Ít nhất cũng phải 3.000 người. Thốt nhiên Vĩnh nghĩ bụng nếu như một quả CBU được ném xuống đây thì sẽ ra sao nhỉ? Thật là nhẹ gánh! Thế nhưng ngược lại, nếu tự dưng có hàng trăm chiếc trực thăng mang huy hiệu không lực... Mỹ chẳng biết từ đâu ào ào đáp xuống đây thì mình sẽ xử trí ra sao? Liệu cả 3.000 tù có cùng một lượt dám nhảy hết lên máy bay hay không? Óc tưởng tượng của Vĩnh dẫn anh đi xa hơn. Cứ giả dụ anh nhảy lên đi, nhưng vừa đặt đít ngồi xuống sàn máy bay với hy vọng tràn trề được đồng minh giải cứu, thì từ cockpit vang lên giọng nói của viên phi công, một giọng nói đặc quánh nhựa thuốc lào của một thằng cháu bác Hồ thứ thiệt: Này đồng chí nái phụ. Đồng chí đếm xem có bao nhiêu thằng xanh vỏ đỏ nòng đã nhảy nên máy bay ta?... Chao ôi, lúc ấy biết phản ứng làm sao!?
Sự tưởng tượng của Vĩnh bị ngắt đoạn khi tiếng thử máy vi âm của tên chuyên viên chiếu phim vang lên. Một hai ba bốn... một hai ba bốn...
Máy tốt. Tên chủ nhiệm buổi trình chiếu xuất hiện trên tấm bửng sau của chiếc Molotova. Hắn cầm lấy máy vi âm từ tay tên chuyên viên và nói.
- Bây giờ còn sáng. Lợi dụng lúc các đồng chí chuyên viên thử máy, tôi giới thiệu qua quá trình hoạt động của đội chiếu phim Trần Quốc Tuấn để các đồng chí quán triệt. Đội đã có quá trình phục vụ Đảng, nhân dân và quân đội trong suốt hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ để dành lại độc lập, tự do, hạnh phúc cho dân tộc. Đã trình chiếu lưu động phục vụ các đơn vị trên mọi chiến trường từ Bắc vào Nam. Đội đã thực hiện chiếu gần 200 bộ phim các loại, đã phục vụ gần một vạn lượt người xem. Thành tích này đã được biểu dương trước quân đội nhân dân và thắng huy chương Sao Vàng hạng hai. Hôm nay đội nhận chỉ thị về phục vụ các đồng chí cải tạo viên tại E này. Đội sẽ lần lượt chiếu hai bộ phim vĩ đại do hai xưởng phim nhân dân và quân đội nhân dân phối hợp đạo diễn và sản xuất. Bộ thứ nhất là phim Đường 9 Nam Lào. Bộ thứ hai là phim tình cảm xã hội chủ nghĩa Đến Hẹn Nại Nên.
Mục đích yêu cầu là mọi người tuyệt đối giữ trật tự, có thái độ thưởng thức thành khẩn và nghiêm túc. Tránh gây mọi trở ngại cho đội trong khi đội chấp hành công tác trình chiếu. Yêu cầu các đồng chí thủ trưởng hướng dẫn, đôn đốc các đồng chí cải tạo viên thu hẹp đội hình để dành chỗ trống cho các đơn vị khác đến sau. Nói tới đây hắn đảo mắt một vòng. Nhận thấy còn một số người mới đến đứng ngay trước mũi xe Molotova và chưa có chỗ ngồi, hắn vội ngó xuống khoảng trống giữa khối 2 và khối nữ tù nói lớn. Đây này! Chỗ này còn trống này. các đồng chí đứng trước mũi xe có nghe thấy không? Yêu cầu các chị gái ngồi ngay bên hông phải của xe lắng nghe. Yêu cầu đồng chí quản giáo nào phụ trách bộ phận các chị gái hãy cho bộ phận các chị ấy "dãn" ra một chút cho bộ phận các anh đứng trước mũi xe chen vào!
Câu nói của tên chủ nhiệm buổi trình chiếu vừa dứt thì cả một rừng người phá lên cười. Ngôn ngữ nôm na của Vẹm thật hay hết chỗ nói! Yêu cầu bộ phận các chị gái dãn ra cho bộ phận các anh trai chen vào... Tiếng Việt Nam trong thế kỷ 20 mà còn nôm na đến thế thì thật là... tuyệt cú mèo! Thấy cả một rừng người bỗng dưng phá lên cười, tên chủ nhiệm đội chiếu phim không hiểu nguyên do, hắn ngạc nhiên hỏi. Có chuyện gì làm các đồng chí cười ghê thế? Nói rồi hắn đổi giọng nghiêm khắc. Lúc này không phải lúc trửng giỡn. Tôi yêu cầu các đồng chí nghiêm túc và khẩn trương nghe theo sự hướng dẫn để sớm bước vào ổn định vì giờ chiếu sắp đến... Tôi nói lại. Bộ phận các chị gái đang ngồi bên hông xe đây này, hãy dãn ra cho bộ phận các anh trai còn đứng...
Tiếng cười lần này nổ như một quả nguyên tử hạng nặng. Phóng xạ tếu của bọn "ngụy" lan tràn khắp nơi. Tên chủ nhiệm cáu tiết không thèm nói nữa. Hắn nhảy xuống khỏi bửng xe và hùng hổ tiến lại phía đám nữ tù của trại L4T1. Hắn giận dữ la lên. Mấy đồng chí gái này! Mấy đồng chí có điếc không? Tôi đã bảo mấy đồng chí dãn ra cho mấy người sau kia họ đi vào ổn định, tại sao cứ lần khân mãi vậy?
Các người đẹp Sài Gòn xưa bà nào cô nấy đều đỏ mặt tía tai. Giữa trời giữa đất thế này mà nó cứ oang oang bắt mình dãn bộ phận ra cho bộ phận mấy... thằng ó đâm kia vào thì còn trời còn đất nào nữa không!? Bực thì bực, rốt cuộc một chỗ trống giữa khối 2 và khối nữ tù đã thành hình, nó đủ rộng cho một khối khác còn đứng phía sau di chuyển vào ngồi.
Mặt trời đã lặn hẳn. Màn đêm bắt đầu buông. Tiếng người thì thầm, tiếng ếch nhái, tiếng côn trùng rầm rì cả một góc trời... Rồi thì buổi chiếu phim cũng bắt đầu. Những hình ảnh đầu tiên xuất hiện trên màn ảnh. Những con số ngoằn ngoèo chạy thật nhanh 654321... Thốt nhiên những tiếng nổ vang trời kèm theo những hình ảnh đen trắng đầu tiên xuất hiện là các lằn đạn bắn ngang dọc bừng soi sáng trên màn ảnh. Lẫn trong tiếng nổ ầm ầm là bài quốc thiều máu me của Hà Nội vang vang với lá cờ đỏ sao vàng phấp phới bay trên một nóc hầm nào đó ở một trận tuyến nào đó. Hàng chữ kế tiếp cho người xem biết đây là phim Chiến Thắng Đường 9 Nam Lào. Dĩ nhiên từ đầu chí cuối cuốn phim toàn là thứ tuyên truyền kiểu "năm qua thắng lợi vẻ vang, năm nay tiền tuyến lại càng thắng to...". Tuy nhiên có một vài hình ảnh cũng làm anh em bùi ngùi, đó là cảnh một vị đại tá lữ đoàn trưởng Dù thất trận, bị bắt dẫn đi cùng với ban tham mưu của ông ta. Vị đại tá tay chống ba toong và bước đi với dáng điệu mệt mỏi.
Giọng Đỗ Duy Tích cất lên bên tai Vĩnh.
- Ông thầy tao đó! Ông thầy tao đó! ĐM tao chạy trối chết mới thoát bị vồ trận này vì mấy thằng Mỹ chó đẻ nó bỏ nửa chừng không yểm trợ nữa!
Một giọng khác vui đùa.
- Nhưng lần này mình chạy không thoát!
- Thoát thế nào được. Một trận đánh không công bằng. Một bên súng đạn ê hề. Một bên một đổi một. ĐM nó ác ở chỗ phút cuối thằng Mỹ nó toàn đòi đổi... đạn súng Colt và quân trang quân phục mới chết cha mình chứ! ĐM cái hiệp định. Càng nghĩ càng bực.
- Thôi đừng bực nữa ông ơi. Cái thân nhược tiểu nó là thế đấy. Thằng thắng thằng thua đồng kiếp khuyển mã như nhau. Cứ để rồi xem, khi nó chết, nó sẽ chết còn thê thảm hơn mình.
- Đợi tới lượt nó chết thì mình đã trắng xương!
- Nhưng cháu con mình sẽ sống.
- Thằng này ảnh hưởng lối ăn nói Cộng sản mất rồi! Há miệng là đời đời con cháu mai sau. Thế kiếp mình là kiếp chó à? Cũng phải được sống chứ.
- Nhưng lỡ kẹt không được sống thì sao?
-......!
Màn ảnh bỗng nhiên trắng phau. Có lẽ đã hết một cuộn. Ngọn đèn 100 Watts nơi chiếc Molotova chợt sáng lên. Giọng tên chuyên viên phát qua máy phóng thanh.
- Các đồng chí vừa xem xong phim tư liệu Chiến Thắng Đường 9 Nam Lào của xưởng phim Quân Đội Nhân Dân. Trong vài phút nữa, đội chiếu phim sẽ mời các đồng chí xem tiếp phim thứ hai Đến Hẹn Nại Nên...
Bên dưới lại nổi lên những lời bàn tán. Đến Hẹn Nại Nên? Đến Hẹn Nại Nên là cái con khỉ gì? Tiếng Việt hết chữ rồi sao mà đặt cái tựa phim nghe quái đản đến độ không ai hiểu nổi?
Rồi thì cuốn phim đã được chiếu. Đây là một cuốn phim chiếu lại những cảnh hát Quan Họ Bắc Ninh. Tới mùa hát, trai gái hẹn hò kéo về một địa điểm để hát đôi. Khi tan mùa, họ chia tay và hẹn hò gặp lại nhau trong mùa hát Quan Họ năm sau. Như vậy nhan đề cuốn phim là... Đến Hẹn Lại Lên! Có nghĩa là đến kỳ hẹn lần sau, mình lại kéo nhau lên đúng cái chỗ này...
Đã năm lần bảy lượt Vĩnh xin đi tiểu để cầu may có gặp ai quen nơi bãi đất có kê sẵn mấy cái thùng phuy cắt đôi làm chỗ đi tiểu hay không. Thế nhưng anh chẳng gặp được ai quen. Lần sau cùng đi tiểu, vừa bước ra khỏi cầu tiểu nằm cách chiếc Molotova không quá 10 thước, Vĩnh bị chận lại nơi một gốc cây tối vì ánh điện từ xe không rọi tới được. Tiếng một phụ nữ thều thào cất lên.
- Anh ơi!
Nghe tiếng gọi khẽ, Vĩnh tính đi luôn. Anh cũng ngại bị bọn khung gài bẫy. Thằng tù nào lạng quạng móc ngoặc trốn trại hoặc trao thư nhờ chuyển về gia đình là thác sớm. Nhưng tiếng gọi lại một lần nữa cất lên, rõ ràng với giọng rành mạch và ngọt ngào của một phụ nữ người miền Nam. Anh ơi! Tôi ở khối 14 L4T1 đây. Anh dừng chân cho tôi nhờ tí được không?
Vĩnh chậm rãi đứng khuất vào bóng tối trước khi đã quan sát chung quanh thật cẩn thận. Anh không nhìn cô gái mà nhìn vào một bụi rậm trước mắt, hỏi khẽ.
- Cô cần gì?
- Anh ở L4T3 hả?
- Vâng, cô cần gì?
- Anh ở khối mấy?
Vĩnh ái ngại quá. Nói chuyện thế này chúng vồ được quả tang có mềm xương! Sau cùng Vĩnh cũng đáp.
- Khối 2.
- Anh có quen ai tên Trần Văn Tỉnh, trung úy Biệt Động Quân ở khối 4 không?
- Không.
Cô gái khẽ thở dài.
- Tôi nói nhanh, nếu được xin anh giúp cho. Tôi là Linh, thiếu úy nữ quân nhân. Nhà tôi là Tỉnh mà tôi vừa nói với anh. Chúng tôi cùng bị đi cải tạo. Cô gái nghĩ ngợi một chút rồi hạ giọng nói như thầm thì. Tôi muốn nhờ anh chuyển hộ cho nhà tôi lá thư này. Nếu anh nhận lời, xin đứng xích lại đây.
Vĩnh băn khoăn không biết có nên nhận giúp hay là từ chối. Mấy chuyện liên hệ linh tinh này đã khiến nhiều anh bị vạ vịt nằm connex cả tuần. Dù sao Vĩnh cảm thấy không thể từ chối được. Anh nói khẽ.
- Được, đưa thư đây!
Cô gái lại nói.
- Ý đâu được! Anh đi gần lại gốc cây kia đi. Cứ giả bộ đi tiểu nơi gốc cây đi.
Vĩnh liếc thật nhanh về phía đám đông, nơi đó có cả mấy thằng vệ binh, tất cả đều đang chăm chú xem những hoạt cảnh sau cùng của phim Đến Hẹn Lại Lên. Anh lủi nhanh về phía gốc cây tối đen.
- Chị đưa thư nhanh đi. Tôi là đàn ông mà đút đầu vào khu vực tiêu tiểu của đàn bà dễ lãnh búa lắm!
Cô gái không nói gì nữa. Nàng dúi vào tay Vĩnh một cuộn giấy chỉ nhỏ bằng một ngón tay cái. Vĩnh cầm lấy cuộn giấy, nhìn trước ngó sau và biết chắc không ai để ý, anh xoay lưng bước nhanh trở lại vị trí khối 2. Tiếng cám ơn của cô gái thoảng theo phía sau lưng.
Về tới chỗ ngồi thở phào nhẹ nhỏm, Vĩnh nắn nắn cuộn giấy trên tay. Chỉ từng này thôi nhưng anh biết nó gói ghém bao nhiêu nhớ nhung ân tình. Vĩnh nhét cái thư thật kỹ vào trong túi quần đùi. Anh khoan khoái nghĩ mình tự dưng biến thành một thứ nhịp cầu Ô Thước...
- Khi nãy ông làm cái chi rứa?
Một giọng trọ trẹ cất lên bên tai khiến Vĩnh thất kinh hồn vía. Một tích tắc qua đi, dù không ngoái đầu lại. Vĩnh đã biết ngay đó là giọng thằng Ba Tô. Vĩnh cứ nhìn lên màn ảnh và giả vờ như không biết có người hỏi mình. Thằng Ba Tô vẫn không buông tha. Nó hỏi nữa. Ông Vĩnh, khi nãy ông làm cái chi ngoài gốc cây rứa?
Vĩnh quay phắt lại. Anh gằn giọng.
- Ba Tô hả? Gì đó?
Ba Tô chợt cười gằn một cách ác độc không thua gì nụ cười của thằng an ninh trại.
- Tôi hỏi ông ông vừa làm gì ngoài gốc cây đó?
- Đái chứ làm mẹ gì! Vĩnh giả cáu để phủ đầu.
Ba Tô thấy Vĩnh cáu hơi sớm, hắn hể hả.
- Ông may đó. Khi nãy tôi đi tiểu gặp phải một nữ cán bộ trung đoàn đứng dàn cảnh nhờ vả liên hệ linh tinh giùm bả? Hảo ngọt là mang họa rồi...
Nghe thằng Tô nói dứt câu Vĩnh đã hiểu hết câu chuyện. Thì ra hắn cũng đã bị người nữ quân nhân tên Linh nhờ vả, nhưng máu ăng ten của nó đã làm cho nó nhìn đâu cũng thấy thù trong giặc ngoài, đâm rét. Vĩnh cười gằn.
- Mẹ kiếp tôi đang thèm đường đây. Có chất ngọt mà lại chê à!?
Ba Tô thấy sự báo động của mình đã không được mang ơn mà còn bị mắc oán, hắn im luôn.
Trên màn ảnh đã hiện lên chữ Hết to tướng, rồi đến những hàng chữ giới thiệu xưởng phim, đạo diễn, tài tử... và sau cùng là một khung sáng trắng bóc. Giọng tên chủ nhiệm buổi chiếu phim cất lên tức thì.
- Các đồng chí vừa thưởng thức hai bộ phim do xưởng phim Nhân Dân và Quân Đội Nhân Dân thực hiện sản xuất. Thay mặt đội chiếu phim Trần Quốc Tuấn, chúc các đồng chí ra về ngủ ngon. Kế đó có vài tiếng lộp độp trên hệ thống loa. Rồi một giọng nói khác tiếp nối.
- Giờ xem phim đến đây đã chấm dứt. Bây giờ các anh khối trưởng, tổ trưởng lần lượt tổ chức đội hình cho anh em tuần tự ra về. Yêu cầu tất cả phải nghiêm chỉnh chấp hành nội quy đã quy định, trật tự lớp lang để giải phóng bãi chiếu sớm. Cấm tất cả mọi liên hệ linh tinh. Cấm rời bỏ đội hình. Khối trưởng tổ trưởng hoàn toàn chịu trách nhiệm và báo cáo nhân số ngay khi về tới trại.
Lúc khối 2 được lệnh đứng lên so hàng, Bính thầm thì vào tai Vĩnh.
- Những lúc như thế này mà tếch chắc được.
Vĩnh ngẫm nghĩ.
- Tụi nó nằm bãi đóng chốt là cái chắc.
- Tao...
Bính chưa kịp nói gì thêm thì một tràng AK đã nổ ròn rã phía bờ đất đàng sau trại 2. Thêm vài ba tràng nữa.
- Chắc là có thằng tếch rồi đấy, chẳng rõ thắng hay thua!?
Đoàn người phía trước vừa bắt đầu di chuyển đã có tiếng thét của bọn quản giáo: Đứng lại! Tất cả đứng lại! Các khối trưởng phải điểm danh báo cáo nhân số khẩn trương!
Tiếp theo những tiếng la hét là những ánh đèn pin loáng thoáng qua lại, những họng AK lấp lánh của bọn vệ binh phản chiếu đây đó. Cả nửa tiếng sau các khối mới báo cáo xong và được lệnh di chuyển tiếp tục.
Vĩnh lập lại.
- Chắc có thằng tếch!
Bính ngẫm nghĩ.
- Chưa chắc. Chúng nó cũng quỷ lắm. Có thể chỉ là những tràng súng dằn mặt tụi mình và cảnh giác bọn vệ binh.
Những hàng người dài mút đã tiến ra con đường nhựa và tách làm nhiều nhánh. Dưới ánh sao đêm trông nó như những cái đuôi của một con bạch tuộc khổng lồ vươn dài mãi ra. Khối 2 đi theo nhánh L4T3. Đoàn tù khập khà khập khễnh nối đuôi nhau nửa tiếng sau mới về tới trại. Ai cũng thở ra nhẹ nhỏm. Những hồi kẻng báo tập họp điểm danh ở các trại khác lác đác điểm. Rồi tới lượt tiếng kẻng đinh tai nhức óc của L4T3 nối tiếp. Mọi người trở về khoảng sân trống trước khối lầm lũi đứng vào hàng. Tên quản giáo Cư xồng xộc chạy đến.
- Anh Trai đâu?
- Tôi đây.
- Nhân số đủ không?
- Báo cáo anh đủ.
Tên quản giáo sửa lại thế đứng và lên lớp tại chỗ.
- Giờ cũng khuya rồi. Tôi tranh thủ quán triệt các anh vài điểm. Đêm nay nói chung chung khối ta đã thực hiện công tác xem phim tốt. Tuyệt đại đa số đã chấp hành đúng nội quy quy định trong buổi chiếu. Tuy nhiên, qua theo dõi, trại cũng ghi nhận được một vài cá nhân vi phạm quy định liên hệ linh tinh với các trại viên trại khác. Trường hợp này không rơi vào khối ta. Nhân danh quản giáo tôi biểu dương các anh. Hy vọng những lần xem phim kế tiếp khối ta sẽ phát huy tối đa ưu điểm tối nay để đạt yêu cầu của trại cũng như không phụ lòng chiếu cố của Cách mạng.
Bây giờ, trước khi anh Trai cho anh em tan hàng về phòng nghỉ ngơi, tôi nhắc lại vài điểm quan trọng mà khung vừa quyết định sau khi có tiếng súng nổ. Một là các anh phải về phòng ngủ nghỉ ngơi hết. Hai là tiêu tiểu đúng nơi quy định không được ra gần hàng rào. Hai điều này các anh phải chấp hành rất nghiêm túc tối nay. Tôi cũng nói sơ qua để các anh nắm vững tình hình hơn. Khi nãy vệ binh nổ súng vây bắt được mấy thằng phản động thừa lúc ta xem phim đã mò vào gần vòng rào tuyến trại với những ý đồ đen tối. Nói tới đây tên quản giáo ỡm ờ. Nghe nói đã bắt được 2 trong 3 thằng. Trên đang làm việc với chúng.
Nói tới đây tên Cư nhìn lên trời khuya một thoáng rồi bảo khối trưởng Trai. Thôi bây giờ anh Trai cho anh em tan hàng vào phòng nghỉ ngơi đi.
Nói xong tên quản giáo quay người bỏ đi trước. Khối trưởng Trai mệt mỏi khoa tay một cái. Đám đông uể oải rã ra như một miếng bánh mì ngâm trong nước...
Vĩnh mò vào phòng. Anh đứng mân mê lá thư cuộn chặt nhét trong túi quần đùi. Một lúc Vĩnh mò đến chỗ Đính ngủ. Hắn đang mắc mùng. Vĩnh xà xuống.
- Đính, có việc cần hỏi mày.
- Gì đó?
- Mày biết bên khối 4 có thằng nào tên là Tỉnh không?
- Tao chỉ biết bên khối 3 của thằng Hóa có thằng quản giáo tên là Tỉnh thôi. Cái thằng mặt vừa đần vừa phị như một con heo nọc...
Vĩnh ngắt ngang.
- Tụi mình kìa. Mấy thằng chó đẻ ấy tao hỏi làm gì! Vả lại bên khối 4...
Đính vừa thắt lại một cái dây treo mùng bị sút vừa nhún vai.
- Vậy thì không biết. Mà gì thế?
Vĩnh nói nhỏ.
- Khi nãy xem phim có vợ của một thằng tên Tỉnh bên khối 4 nhờ tao chuyển một lá thư tình.
- Vậy hả?
- Ừ, vậy làm sao bây giờ?
Đính cười.
- Có thế mà cũng lúng túng. Mày cứ lần sang bên khối 4 tìm thằng Tiến mà hỏi thì biết ngay chứ gì.
Nghe có lý, Vĩnh đứng lên quay đi. Vừa dợm bước ra tới cửa thì Đính đã chạy theo. Hắn níu Vĩnh lại, nói nhỏ bên tai. Có chuyện vui cho mày. Cứ đi hành nghề bưu tá viên đi, trở về sẽ biết...
Vĩnh bước ra sân. Óc anh còn bận rộn với lời lẽ ỡm ờ ban nãy của thằng quản giáo Cư. Sao nó lại vội vàng công bố làm chi cái chuyện chúng nó bắt được 2 người lạ mò vào trại nhỉ? Những việc như thế, thông thường là chuyện tối mật và không có giới chức thẩm quyền nào lại cho công bố liền tay như vậy. Thốt nhiên một bài báo mà Vĩnh đã đọc lâu lắm, lâu đến độ anh chẳng còn nhớ báo nào và đọc ở đâu... Bài báo thuật lại cuộc phỏng vấn một người Nga từng bị giam cầm 15 năm sau cuộc Cách mạng 1917, đã nhờ một dịp may gì đó thoát sang được Tây Phương. Nhà báo Tây Phương đã hỏi anh ta tại sao không trốn sớm hơn? Và anh ta đã trả lời: Khi tôi còn trong trại, tôi luôn luôn nghe thấy những tin đồn, theo đó, nay một toán Bạch vệ về tấn công làng này, mai một toán Bạch vệ khác về giải cứu trại tù kia. Chúng tôi đã sung sướng lắng nghe những tin đồn ấy và ngồi chờ. Chờ đến năm thứ 15 tôi không còn đủ kiên nhẫn ngồi chờ nữa nên mới tìm cách vượt ngục. Khi ra được thế giới bên ngoài tôi mới ngã ngửa! Chả hề có một đạo tàn quân Bạch vệ nào còn tồn tại cả! Và cũng lúc ấy tôi mới trực nhận ra rằng không riêng tôi mà cả nhiều triệu tù nhân khác vẫn tiếp tục bị Cộng sản lừa trong tù bằng những tin đồn có tính cách chiến tranh tâm lý sâu độc do chính chúng dựng chuyện và tìm cách tung vào giữa bọn tù chúng tôi. Những tin đồn như thế trên thực tế đã biến thành những viên thuốc ngủ cực mạnh và cá nhân tôi đã say ngủ suốt 15 năm trời.
Vĩnh mím chặt môi như để hàm răng khỏi đánh vào nhau. Chao ôi! Cộng sản Nga lúc phôi thai đã độc như thế. Bọn Hà Nội giờ đã 50 tuổi già, không hiểu chúng còn độc tới đâu!?
Bước vào khối 4 Vĩnh tìm gặp Tiến và nhờ trao giùm lá thư cho anh bạn tên Tỉnh. Khi trở về khối, Vĩnh ngạc nhiên trước không khí tấp nập đang diễn ra. Mọi người kẻ cầm bát người cầm lon đang xếp hàng dưới bếp. Riêng ông trực nhà Nguyễn Thành Đính thì đứng trên bếp với một cái môi lớn trên tay. Đính vừa múc trong chảo ra một thứ nước nhờ nhờ như nước vo gạo vừa đùa giỡn rao.
- Sữa phát uống tự do! Sữa phát uống tự do! Mại vô mại vô! Nhanh tay mới còn! Chậm tay vẫn còn! Mại vô mại vô!...
Thì ra trong lúc mọi người đi xem phim, theo lệnh của khối phó hậu cần, Nguyễn Thành Đính đã nhóm bếp nấu một chảo lớn nước sôi và đổ hai hộp sữa vào pha. Giờ đây hắn đang phân phát cho anh em thưởng thức món sữa bò xã hội xã hội chủ nghĩa. Như nhiều người khác, Vĩnh không ra nhận "phần sữa". Anh về chỗ nằm nghĩ ngợi lan man.
Hơn nửa tiếng sau Đính mới làm xong nhiệm vụ. Hắn đến chỗ anh nằm.
- Có món bất ngờ cho mày...
Vĩnh chán nản.
- Ngờ với nghệch! Thà tao uống nước rửa bát... Đính cười cười.
- Khoan nóng mày! Đợi chúng nó "say sữa" ngủ hết, tao sẽ cho mày thưởng thức món độc đáo của tao.
Đêm hôm đó lúc mọi người đã ngủ hết, Đính lén kéo Vĩnh chui vào một góc bếp tối đen. Hắn kéo từ trong đống củi ngổn ngang xếp nơi góc bếp ra cái lon guigoz quen thuộc của hắn. Một lúc sau Đính lại lôi Vĩnh đi vòng ra sau bếp, chui vào một ống tôn cong và ngồi xuống bên nhau. Giọng Đính cất lên, vừa thầm thì vừa sôi nổi.
- Nhắm mắt lại ước đi!
- Ước gì!
- Thì mày cứ ước mày muốn ăn gì...
Vĩnh cuời.
- Trong xã hội giàu mạnh này trừ cứt, còn cái gì cũng là những thức ăn béo bở và đáng ao ước của con người cả.
Một tiếng tách vang lên, thứ tiếng động dòn và cứng của một nắp hộp sắt bị mở bật ra. Đính chưa kịp nói gì thêm thì Vĩnh đã bàng hoàng nói như reo lên dù chỉ đủ cho hai người nghe. Trời ơi! Cái gì mà thơm vậy?
- Suỵt... gà...
-......!?
- Tao chơi của chúng nó một con gà. Chỉ lóc hai cái lườn sụn và cặp đùi thôi. Lông nhổ còn hơi nham nhở. Ăn cẩn thận.
-......!
- Có cả cái gan cho mày.
-......!
- Húp trước tí nước đi. Ngọt vô cùng.
Nói mấy câu mà vẫn không nghe thấy bạn trả lời, Đính đâm lo. Sao ngồi chết trân vậy mày?
- Xúc động quá!
- Thật à?
- Ừ, xúc động thật!...
Đêm ấy, với hai cái đùi gà luộc vội với tí muối, hai thằng lần đầu tiên mới nhận ra được câu nói của cổ nhân là đúng: Chim Gà, Cá Trạch! Tuy nhiên nếu nói đúng hơn phải là: Chim Gà, Cá Trạch trong tù! Và nếu muốn đúng nhất thì phải: Chim Gà, Cá Trạch của chính bọn cai tù...
Giờ giáo dục bằng phim ảnh đã tới!
Khối 1 tiến ra cổng theo đội hình hàng hai đầu tiên. Tiếp tới khối 2, khối 3, khối 4 và sau cùng là khối đui mù què chột. Hơn 500 người đều nối đuôi nhau theo đội hình hàng hai dài như một con rắn khổng lồ đang trườn mình ra ngoài con đường tráng nhựa trước mặt bộ chỉ huy trại tù. Con rắn đang dần dần bò về địa điểm chiếu phim tọa lạc gần khu nhà tiền chế, nằm giữa L4T1 và L4T2.
Mặt trời chưa lặn hẳn. Ánh nắng chiều loáng thoáng trên các khẩu AK.47 của bọn vệ binh giữ an ninh trục lộ. Ra tới ngã ba đầu tiên trong căn cứ Trảng Lớn, Vĩnh mới nhìn thấy bốn phương tám hướng còn nhiều con rắn khác đang đồng loạt bò về cùng một địa điểm. Vĩnh cất bước lên mà nghe mệt mỏi trong người. Anh đã khai bệnh xin được ở nhà nhưng phút cuối tên quản giáo không cho. Vĩnh cố gắng tự tìm ra một lý lẽ để vui, rằng biết đâu trong lần đi xem phim này, anh lại được tình cờ gặp lại một người thân yêu nào đó...
Địa điểm chiếu phim là một bãi đất rộng thênh thang và cỏ lau đã được tương đối dọn sạch. Theo sự sắp xếp, khối 2 đã vào ngồi đúng vị trí của khối. Đây là một vị trí tương đối tốt vì được ngồi ngay cánh phải chiếc molotova của đội chiếu phim. Bên cạnh khối 2 là đoàn nữ tù của L4T1.
Tiếng giáo gian Trương Thanh Long gặp cô bạn cố tri nào đó từ hồi còn ở trại cũ cất lên.
- Em khỏe không?
Một cô gái xanh xao lên tiếng trả lời.
- Sao anh không tự hỏi anh?
- Bên này ăn uống "xà bát" lắm em ạ!
- Chứ bộ bên em thừa mứa chắc!?
Tên vệ binh nghe lọt tiếng chuyện trò vội vác súng tới. Hai người im ngay và mỗi người tảng lờ nhìn đi một nơi.
- Tụi mày niên hệ gái trai gì đấy?
Không ai trả lời. Tên vệ binh quay nhìn đám nữ tù. Này, mấy o kia! Ngồi dang ra...
Bên nữ tù một vài người lết xa khỏi đội hình khối 2 một chút. Tên vệ binh hăm he qua loa rồi cũng bỏ đi. Một giọng nói trọ trẹ cất lên ngay sau lưng Vĩnh. Giọng thằng Ba Tô.
- Yêu cầu anh Long giữ đúng nội quy!
Long có vẻ ngại Ba Tô. Nghe Ba Tô nhắc khéo nên hắn im luôn.
Trên xe Molotova bọn chuyên viên chiếu phim đang sửa soạn máy móc. Tù cải tạo của các trại mỗi lúc kéo đến mỗi đông. Nửa tiếng sau thì cả một vuông sân rộng rãi đã đen nghịt người. Một anh chàng cải tạo ngồi phía trên được trưng dụng giúp một tay dựng cột và giăng tấm màn trắng lên.
Vĩnh nhìn quanh để ước lượng. Ít nhất cũng phải 3.000 người. Thốt nhiên Vĩnh nghĩ bụng nếu như một quả CBU được ném xuống đây thì sẽ ra sao nhỉ? Thật là nhẹ gánh! Thế nhưng ngược lại, nếu tự dưng có hàng trăm chiếc trực thăng mang huy hiệu không lực... Mỹ chẳng biết từ đâu ào ào đáp xuống đây thì mình sẽ xử trí ra sao? Liệu cả 3.000 tù có cùng một lượt dám nhảy hết lên máy bay hay không? Óc tưởng tượng của Vĩnh dẫn anh đi xa hơn. Cứ giả dụ anh nhảy lên đi, nhưng vừa đặt đít ngồi xuống sàn máy bay với hy vọng tràn trề được đồng minh giải cứu, thì từ cockpit vang lên giọng nói của viên phi công, một giọng nói đặc quánh nhựa thuốc lào của một thằng cháu bác Hồ thứ thiệt: Này đồng chí nái phụ. Đồng chí đếm xem có bao nhiêu thằng xanh vỏ đỏ nòng đã nhảy nên máy bay ta?... Chao ôi, lúc ấy biết phản ứng làm sao!?
Sự tưởng tượng của Vĩnh bị ngắt đoạn khi tiếng thử máy vi âm của tên chuyên viên chiếu phim vang lên. Một hai ba bốn... một hai ba bốn...
Máy tốt. Tên chủ nhiệm buổi trình chiếu xuất hiện trên tấm bửng sau của chiếc Molotova. Hắn cầm lấy máy vi âm từ tay tên chuyên viên và nói.
- Bây giờ còn sáng. Lợi dụng lúc các đồng chí chuyên viên thử máy, tôi giới thiệu qua quá trình hoạt động của đội chiếu phim Trần Quốc Tuấn để các đồng chí quán triệt. Đội đã có quá trình phục vụ Đảng, nhân dân và quân đội trong suốt hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ để dành lại độc lập, tự do, hạnh phúc cho dân tộc. Đã trình chiếu lưu động phục vụ các đơn vị trên mọi chiến trường từ Bắc vào Nam. Đội đã thực hiện chiếu gần 200 bộ phim các loại, đã phục vụ gần một vạn lượt người xem. Thành tích này đã được biểu dương trước quân đội nhân dân và thắng huy chương Sao Vàng hạng hai. Hôm nay đội nhận chỉ thị về phục vụ các đồng chí cải tạo viên tại E này. Đội sẽ lần lượt chiếu hai bộ phim vĩ đại do hai xưởng phim nhân dân và quân đội nhân dân phối hợp đạo diễn và sản xuất. Bộ thứ nhất là phim Đường 9 Nam Lào. Bộ thứ hai là phim tình cảm xã hội chủ nghĩa Đến Hẹn Nại Nên.
Mục đích yêu cầu là mọi người tuyệt đối giữ trật tự, có thái độ thưởng thức thành khẩn và nghiêm túc. Tránh gây mọi trở ngại cho đội trong khi đội chấp hành công tác trình chiếu. Yêu cầu các đồng chí thủ trưởng hướng dẫn, đôn đốc các đồng chí cải tạo viên thu hẹp đội hình để dành chỗ trống cho các đơn vị khác đến sau. Nói tới đây hắn đảo mắt một vòng. Nhận thấy còn một số người mới đến đứng ngay trước mũi xe Molotova và chưa có chỗ ngồi, hắn vội ngó xuống khoảng trống giữa khối 2 và khối nữ tù nói lớn. Đây này! Chỗ này còn trống này. các đồng chí đứng trước mũi xe có nghe thấy không? Yêu cầu các chị gái ngồi ngay bên hông phải của xe lắng nghe. Yêu cầu đồng chí quản giáo nào phụ trách bộ phận các chị gái hãy cho bộ phận các chị ấy "dãn" ra một chút cho bộ phận các anh đứng trước mũi xe chen vào!
Câu nói của tên chủ nhiệm buổi trình chiếu vừa dứt thì cả một rừng người phá lên cười. Ngôn ngữ nôm na của Vẹm thật hay hết chỗ nói! Yêu cầu bộ phận các chị gái dãn ra cho bộ phận các anh trai chen vào... Tiếng Việt Nam trong thế kỷ 20 mà còn nôm na đến thế thì thật là... tuyệt cú mèo! Thấy cả một rừng người bỗng dưng phá lên cười, tên chủ nhiệm đội chiếu phim không hiểu nguyên do, hắn ngạc nhiên hỏi. Có chuyện gì làm các đồng chí cười ghê thế? Nói rồi hắn đổi giọng nghiêm khắc. Lúc này không phải lúc trửng giỡn. Tôi yêu cầu các đồng chí nghiêm túc và khẩn trương nghe theo sự hướng dẫn để sớm bước vào ổn định vì giờ chiếu sắp đến... Tôi nói lại. Bộ phận các chị gái đang ngồi bên hông xe đây này, hãy dãn ra cho bộ phận các anh trai còn đứng...
Tiếng cười lần này nổ như một quả nguyên tử hạng nặng. Phóng xạ tếu của bọn "ngụy" lan tràn khắp nơi. Tên chủ nhiệm cáu tiết không thèm nói nữa. Hắn nhảy xuống khỏi bửng xe và hùng hổ tiến lại phía đám nữ tù của trại L4T1. Hắn giận dữ la lên. Mấy đồng chí gái này! Mấy đồng chí có điếc không? Tôi đã bảo mấy đồng chí dãn ra cho mấy người sau kia họ đi vào ổn định, tại sao cứ lần khân mãi vậy?
Các người đẹp Sài Gòn xưa bà nào cô nấy đều đỏ mặt tía tai. Giữa trời giữa đất thế này mà nó cứ oang oang bắt mình dãn bộ phận ra cho bộ phận mấy... thằng ó đâm kia vào thì còn trời còn đất nào nữa không!? Bực thì bực, rốt cuộc một chỗ trống giữa khối 2 và khối nữ tù đã thành hình, nó đủ rộng cho một khối khác còn đứng phía sau di chuyển vào ngồi.
Mặt trời đã lặn hẳn. Màn đêm bắt đầu buông. Tiếng người thì thầm, tiếng ếch nhái, tiếng côn trùng rầm rì cả một góc trời... Rồi thì buổi chiếu phim cũng bắt đầu. Những hình ảnh đầu tiên xuất hiện trên màn ảnh. Những con số ngoằn ngoèo chạy thật nhanh 654321... Thốt nhiên những tiếng nổ vang trời kèm theo những hình ảnh đen trắng đầu tiên xuất hiện là các lằn đạn bắn ngang dọc bừng soi sáng trên màn ảnh. Lẫn trong tiếng nổ ầm ầm là bài quốc thiều máu me của Hà Nội vang vang với lá cờ đỏ sao vàng phấp phới bay trên một nóc hầm nào đó ở một trận tuyến nào đó. Hàng chữ kế tiếp cho người xem biết đây là phim Chiến Thắng Đường 9 Nam Lào. Dĩ nhiên từ đầu chí cuối cuốn phim toàn là thứ tuyên truyền kiểu "năm qua thắng lợi vẻ vang, năm nay tiền tuyến lại càng thắng to...". Tuy nhiên có một vài hình ảnh cũng làm anh em bùi ngùi, đó là cảnh một vị đại tá lữ đoàn trưởng Dù thất trận, bị bắt dẫn đi cùng với ban tham mưu của ông ta. Vị đại tá tay chống ba toong và bước đi với dáng điệu mệt mỏi.
Giọng Đỗ Duy Tích cất lên bên tai Vĩnh.
- Ông thầy tao đó! Ông thầy tao đó! ĐM tao chạy trối chết mới thoát bị vồ trận này vì mấy thằng Mỹ chó đẻ nó bỏ nửa chừng không yểm trợ nữa!
Một giọng khác vui đùa.
- Nhưng lần này mình chạy không thoát!
- Thoát thế nào được. Một trận đánh không công bằng. Một bên súng đạn ê hề. Một bên một đổi một. ĐM nó ác ở chỗ phút cuối thằng Mỹ nó toàn đòi đổi... đạn súng Colt và quân trang quân phục mới chết cha mình chứ! ĐM cái hiệp định. Càng nghĩ càng bực.
- Thôi đừng bực nữa ông ơi. Cái thân nhược tiểu nó là thế đấy. Thằng thắng thằng thua đồng kiếp khuyển mã như nhau. Cứ để rồi xem, khi nó chết, nó sẽ chết còn thê thảm hơn mình.
- Đợi tới lượt nó chết thì mình đã trắng xương!
- Nhưng cháu con mình sẽ sống.
- Thằng này ảnh hưởng lối ăn nói Cộng sản mất rồi! Há miệng là đời đời con cháu mai sau. Thế kiếp mình là kiếp chó à? Cũng phải được sống chứ.
- Nhưng lỡ kẹt không được sống thì sao?
-......!
Màn ảnh bỗng nhiên trắng phau. Có lẽ đã hết một cuộn. Ngọn đèn 100 Watts nơi chiếc Molotova chợt sáng lên. Giọng tên chuyên viên phát qua máy phóng thanh.
- Các đồng chí vừa xem xong phim tư liệu Chiến Thắng Đường 9 Nam Lào của xưởng phim Quân Đội Nhân Dân. Trong vài phút nữa, đội chiếu phim sẽ mời các đồng chí xem tiếp phim thứ hai Đến Hẹn Nại Nên...
Bên dưới lại nổi lên những lời bàn tán. Đến Hẹn Nại Nên? Đến Hẹn Nại Nên là cái con khỉ gì? Tiếng Việt hết chữ rồi sao mà đặt cái tựa phim nghe quái đản đến độ không ai hiểu nổi?
Rồi thì cuốn phim đã được chiếu. Đây là một cuốn phim chiếu lại những cảnh hát Quan Họ Bắc Ninh. Tới mùa hát, trai gái hẹn hò kéo về một địa điểm để hát đôi. Khi tan mùa, họ chia tay và hẹn hò gặp lại nhau trong mùa hát Quan Họ năm sau. Như vậy nhan đề cuốn phim là... Đến Hẹn Lại Lên! Có nghĩa là đến kỳ hẹn lần sau, mình lại kéo nhau lên đúng cái chỗ này...
Đã năm lần bảy lượt Vĩnh xin đi tiểu để cầu may có gặp ai quen nơi bãi đất có kê sẵn mấy cái thùng phuy cắt đôi làm chỗ đi tiểu hay không. Thế nhưng anh chẳng gặp được ai quen. Lần sau cùng đi tiểu, vừa bước ra khỏi cầu tiểu nằm cách chiếc Molotova không quá 10 thước, Vĩnh bị chận lại nơi một gốc cây tối vì ánh điện từ xe không rọi tới được. Tiếng một phụ nữ thều thào cất lên.
- Anh ơi!
Nghe tiếng gọi khẽ, Vĩnh tính đi luôn. Anh cũng ngại bị bọn khung gài bẫy. Thằng tù nào lạng quạng móc ngoặc trốn trại hoặc trao thư nhờ chuyển về gia đình là thác sớm. Nhưng tiếng gọi lại một lần nữa cất lên, rõ ràng với giọng rành mạch và ngọt ngào của một phụ nữ người miền Nam. Anh ơi! Tôi ở khối 14 L4T1 đây. Anh dừng chân cho tôi nhờ tí được không?
Vĩnh chậm rãi đứng khuất vào bóng tối trước khi đã quan sát chung quanh thật cẩn thận. Anh không nhìn cô gái mà nhìn vào một bụi rậm trước mắt, hỏi khẽ.
- Cô cần gì?
- Anh ở L4T3 hả?
- Vâng, cô cần gì?
- Anh ở khối mấy?
Vĩnh ái ngại quá. Nói chuyện thế này chúng vồ được quả tang có mềm xương! Sau cùng Vĩnh cũng đáp.
- Khối 2.
- Anh có quen ai tên Trần Văn Tỉnh, trung úy Biệt Động Quân ở khối 4 không?
- Không.
Cô gái khẽ thở dài.
- Tôi nói nhanh, nếu được xin anh giúp cho. Tôi là Linh, thiếu úy nữ quân nhân. Nhà tôi là Tỉnh mà tôi vừa nói với anh. Chúng tôi cùng bị đi cải tạo. Cô gái nghĩ ngợi một chút rồi hạ giọng nói như thầm thì. Tôi muốn nhờ anh chuyển hộ cho nhà tôi lá thư này. Nếu anh nhận lời, xin đứng xích lại đây.
Vĩnh băn khoăn không biết có nên nhận giúp hay là từ chối. Mấy chuyện liên hệ linh tinh này đã khiến nhiều anh bị vạ vịt nằm connex cả tuần. Dù sao Vĩnh cảm thấy không thể từ chối được. Anh nói khẽ.
- Được, đưa thư đây!
Cô gái lại nói.
- Ý đâu được! Anh đi gần lại gốc cây kia đi. Cứ giả bộ đi tiểu nơi gốc cây đi.
Vĩnh liếc thật nhanh về phía đám đông, nơi đó có cả mấy thằng vệ binh, tất cả đều đang chăm chú xem những hoạt cảnh sau cùng của phim Đến Hẹn Lại Lên. Anh lủi nhanh về phía gốc cây tối đen.
- Chị đưa thư nhanh đi. Tôi là đàn ông mà đút đầu vào khu vực tiêu tiểu của đàn bà dễ lãnh búa lắm!
Cô gái không nói gì nữa. Nàng dúi vào tay Vĩnh một cuộn giấy chỉ nhỏ bằng một ngón tay cái. Vĩnh cầm lấy cuộn giấy, nhìn trước ngó sau và biết chắc không ai để ý, anh xoay lưng bước nhanh trở lại vị trí khối 2. Tiếng cám ơn của cô gái thoảng theo phía sau lưng.
Về tới chỗ ngồi thở phào nhẹ nhỏm, Vĩnh nắn nắn cuộn giấy trên tay. Chỉ từng này thôi nhưng anh biết nó gói ghém bao nhiêu nhớ nhung ân tình. Vĩnh nhét cái thư thật kỹ vào trong túi quần đùi. Anh khoan khoái nghĩ mình tự dưng biến thành một thứ nhịp cầu Ô Thước...
- Khi nãy ông làm cái chi rứa?
Một giọng trọ trẹ cất lên bên tai khiến Vĩnh thất kinh hồn vía. Một tích tắc qua đi, dù không ngoái đầu lại. Vĩnh đã biết ngay đó là giọng thằng Ba Tô. Vĩnh cứ nhìn lên màn ảnh và giả vờ như không biết có người hỏi mình. Thằng Ba Tô vẫn không buông tha. Nó hỏi nữa. Ông Vĩnh, khi nãy ông làm cái chi ngoài gốc cây rứa?
Vĩnh quay phắt lại. Anh gằn giọng.
- Ba Tô hả? Gì đó?
Ba Tô chợt cười gằn một cách ác độc không thua gì nụ cười của thằng an ninh trại.
- Tôi hỏi ông ông vừa làm gì ngoài gốc cây đó?
- Đái chứ làm mẹ gì! Vĩnh giả cáu để phủ đầu.
Ba Tô thấy Vĩnh cáu hơi sớm, hắn hể hả.
- Ông may đó. Khi nãy tôi đi tiểu gặp phải một nữ cán bộ trung đoàn đứng dàn cảnh nhờ vả liên hệ linh tinh giùm bả? Hảo ngọt là mang họa rồi...
Nghe thằng Tô nói dứt câu Vĩnh đã hiểu hết câu chuyện. Thì ra hắn cũng đã bị người nữ quân nhân tên Linh nhờ vả, nhưng máu ăng ten của nó đã làm cho nó nhìn đâu cũng thấy thù trong giặc ngoài, đâm rét. Vĩnh cười gằn.
- Mẹ kiếp tôi đang thèm đường đây. Có chất ngọt mà lại chê à!?
Ba Tô thấy sự báo động của mình đã không được mang ơn mà còn bị mắc oán, hắn im luôn.
Trên màn ảnh đã hiện lên chữ Hết to tướng, rồi đến những hàng chữ giới thiệu xưởng phim, đạo diễn, tài tử... và sau cùng là một khung sáng trắng bóc. Giọng tên chủ nhiệm buổi chiếu phim cất lên tức thì.
- Các đồng chí vừa thưởng thức hai bộ phim do xưởng phim Nhân Dân và Quân Đội Nhân Dân thực hiện sản xuất. Thay mặt đội chiếu phim Trần Quốc Tuấn, chúc các đồng chí ra về ngủ ngon. Kế đó có vài tiếng lộp độp trên hệ thống loa. Rồi một giọng nói khác tiếp nối.
- Giờ xem phim đến đây đã chấm dứt. Bây giờ các anh khối trưởng, tổ trưởng lần lượt tổ chức đội hình cho anh em tuần tự ra về. Yêu cầu tất cả phải nghiêm chỉnh chấp hành nội quy đã quy định, trật tự lớp lang để giải phóng bãi chiếu sớm. Cấm tất cả mọi liên hệ linh tinh. Cấm rời bỏ đội hình. Khối trưởng tổ trưởng hoàn toàn chịu trách nhiệm và báo cáo nhân số ngay khi về tới trại.
Lúc khối 2 được lệnh đứng lên so hàng, Bính thầm thì vào tai Vĩnh.
- Những lúc như thế này mà tếch chắc được.
Vĩnh ngẫm nghĩ.
- Tụi nó nằm bãi đóng chốt là cái chắc.
- Tao...
Bính chưa kịp nói gì thêm thì một tràng AK đã nổ ròn rã phía bờ đất đàng sau trại 2. Thêm vài ba tràng nữa.
- Chắc là có thằng tếch rồi đấy, chẳng rõ thắng hay thua!?
Đoàn người phía trước vừa bắt đầu di chuyển đã có tiếng thét của bọn quản giáo: Đứng lại! Tất cả đứng lại! Các khối trưởng phải điểm danh báo cáo nhân số khẩn trương!
Tiếp theo những tiếng la hét là những ánh đèn pin loáng thoáng qua lại, những họng AK lấp lánh của bọn vệ binh phản chiếu đây đó. Cả nửa tiếng sau các khối mới báo cáo xong và được lệnh di chuyển tiếp tục.
Vĩnh lập lại.
- Chắc có thằng tếch!
Bính ngẫm nghĩ.
- Chưa chắc. Chúng nó cũng quỷ lắm. Có thể chỉ là những tràng súng dằn mặt tụi mình và cảnh giác bọn vệ binh.
Những hàng người dài mút đã tiến ra con đường nhựa và tách làm nhiều nhánh. Dưới ánh sao đêm trông nó như những cái đuôi của một con bạch tuộc khổng lồ vươn dài mãi ra. Khối 2 đi theo nhánh L4T3. Đoàn tù khập khà khập khễnh nối đuôi nhau nửa tiếng sau mới về tới trại. Ai cũng thở ra nhẹ nhỏm. Những hồi kẻng báo tập họp điểm danh ở các trại khác lác đác điểm. Rồi tới lượt tiếng kẻng đinh tai nhức óc của L4T3 nối tiếp. Mọi người trở về khoảng sân trống trước khối lầm lũi đứng vào hàng. Tên quản giáo Cư xồng xộc chạy đến.
- Anh Trai đâu?
- Tôi đây.
- Nhân số đủ không?
- Báo cáo anh đủ.
Tên quản giáo sửa lại thế đứng và lên lớp tại chỗ.
- Giờ cũng khuya rồi. Tôi tranh thủ quán triệt các anh vài điểm. Đêm nay nói chung chung khối ta đã thực hiện công tác xem phim tốt. Tuyệt đại đa số đã chấp hành đúng nội quy quy định trong buổi chiếu. Tuy nhiên, qua theo dõi, trại cũng ghi nhận được một vài cá nhân vi phạm quy định liên hệ linh tinh với các trại viên trại khác. Trường hợp này không rơi vào khối ta. Nhân danh quản giáo tôi biểu dương các anh. Hy vọng những lần xem phim kế tiếp khối ta sẽ phát huy tối đa ưu điểm tối nay để đạt yêu cầu của trại cũng như không phụ lòng chiếu cố của Cách mạng.
Bây giờ, trước khi anh Trai cho anh em tan hàng về phòng nghỉ ngơi, tôi nhắc lại vài điểm quan trọng mà khung vừa quyết định sau khi có tiếng súng nổ. Một là các anh phải về phòng ngủ nghỉ ngơi hết. Hai là tiêu tiểu đúng nơi quy định không được ra gần hàng rào. Hai điều này các anh phải chấp hành rất nghiêm túc tối nay. Tôi cũng nói sơ qua để các anh nắm vững tình hình hơn. Khi nãy vệ binh nổ súng vây bắt được mấy thằng phản động thừa lúc ta xem phim đã mò vào gần vòng rào tuyến trại với những ý đồ đen tối. Nói tới đây tên quản giáo ỡm ờ. Nghe nói đã bắt được 2 trong 3 thằng. Trên đang làm việc với chúng.
Nói tới đây tên Cư nhìn lên trời khuya một thoáng rồi bảo khối trưởng Trai. Thôi bây giờ anh Trai cho anh em tan hàng vào phòng nghỉ ngơi đi.
Nói xong tên quản giáo quay người bỏ đi trước. Khối trưởng Trai mệt mỏi khoa tay một cái. Đám đông uể oải rã ra như một miếng bánh mì ngâm trong nước...
Vĩnh mò vào phòng. Anh đứng mân mê lá thư cuộn chặt nhét trong túi quần đùi. Một lúc Vĩnh mò đến chỗ Đính ngủ. Hắn đang mắc mùng. Vĩnh xà xuống.
- Đính, có việc cần hỏi mày.
- Gì đó?
- Mày biết bên khối 4 có thằng nào tên là Tỉnh không?
- Tao chỉ biết bên khối 3 của thằng Hóa có thằng quản giáo tên là Tỉnh thôi. Cái thằng mặt vừa đần vừa phị như một con heo nọc...
Vĩnh ngắt ngang.
- Tụi mình kìa. Mấy thằng chó đẻ ấy tao hỏi làm gì! Vả lại bên khối 4...
Đính vừa thắt lại một cái dây treo mùng bị sút vừa nhún vai.
- Vậy thì không biết. Mà gì thế?
Vĩnh nói nhỏ.
- Khi nãy xem phim có vợ của một thằng tên Tỉnh bên khối 4 nhờ tao chuyển một lá thư tình.
- Vậy hả?
- Ừ, vậy làm sao bây giờ?
Đính cười.
- Có thế mà cũng lúng túng. Mày cứ lần sang bên khối 4 tìm thằng Tiến mà hỏi thì biết ngay chứ gì.
Nghe có lý, Vĩnh đứng lên quay đi. Vừa dợm bước ra tới cửa thì Đính đã chạy theo. Hắn níu Vĩnh lại, nói nhỏ bên tai. Có chuyện vui cho mày. Cứ đi hành nghề bưu tá viên đi, trở về sẽ biết...
Vĩnh bước ra sân. Óc anh còn bận rộn với lời lẽ ỡm ờ ban nãy của thằng quản giáo Cư. Sao nó lại vội vàng công bố làm chi cái chuyện chúng nó bắt được 2 người lạ mò vào trại nhỉ? Những việc như thế, thông thường là chuyện tối mật và không có giới chức thẩm quyền nào lại cho công bố liền tay như vậy. Thốt nhiên một bài báo mà Vĩnh đã đọc lâu lắm, lâu đến độ anh chẳng còn nhớ báo nào và đọc ở đâu... Bài báo thuật lại cuộc phỏng vấn một người Nga từng bị giam cầm 15 năm sau cuộc Cách mạng 1917, đã nhờ một dịp may gì đó thoát sang được Tây Phương. Nhà báo Tây Phương đã hỏi anh ta tại sao không trốn sớm hơn? Và anh ta đã trả lời: Khi tôi còn trong trại, tôi luôn luôn nghe thấy những tin đồn, theo đó, nay một toán Bạch vệ về tấn công làng này, mai một toán Bạch vệ khác về giải cứu trại tù kia. Chúng tôi đã sung sướng lắng nghe những tin đồn ấy và ngồi chờ. Chờ đến năm thứ 15 tôi không còn đủ kiên nhẫn ngồi chờ nữa nên mới tìm cách vượt ngục. Khi ra được thế giới bên ngoài tôi mới ngã ngửa! Chả hề có một đạo tàn quân Bạch vệ nào còn tồn tại cả! Và cũng lúc ấy tôi mới trực nhận ra rằng không riêng tôi mà cả nhiều triệu tù nhân khác vẫn tiếp tục bị Cộng sản lừa trong tù bằng những tin đồn có tính cách chiến tranh tâm lý sâu độc do chính chúng dựng chuyện và tìm cách tung vào giữa bọn tù chúng tôi. Những tin đồn như thế trên thực tế đã biến thành những viên thuốc ngủ cực mạnh và cá nhân tôi đã say ngủ suốt 15 năm trời.
Vĩnh mím chặt môi như để hàm răng khỏi đánh vào nhau. Chao ôi! Cộng sản Nga lúc phôi thai đã độc như thế. Bọn Hà Nội giờ đã 50 tuổi già, không hiểu chúng còn độc tới đâu!?
Bước vào khối 4 Vĩnh tìm gặp Tiến và nhờ trao giùm lá thư cho anh bạn tên Tỉnh. Khi trở về khối, Vĩnh ngạc nhiên trước không khí tấp nập đang diễn ra. Mọi người kẻ cầm bát người cầm lon đang xếp hàng dưới bếp. Riêng ông trực nhà Nguyễn Thành Đính thì đứng trên bếp với một cái môi lớn trên tay. Đính vừa múc trong chảo ra một thứ nước nhờ nhờ như nước vo gạo vừa đùa giỡn rao.
- Sữa phát uống tự do! Sữa phát uống tự do! Mại vô mại vô! Nhanh tay mới còn! Chậm tay vẫn còn! Mại vô mại vô!...
Thì ra trong lúc mọi người đi xem phim, theo lệnh của khối phó hậu cần, Nguyễn Thành Đính đã nhóm bếp nấu một chảo lớn nước sôi và đổ hai hộp sữa vào pha. Giờ đây hắn đang phân phát cho anh em thưởng thức món sữa bò xã hội xã hội chủ nghĩa. Như nhiều người khác, Vĩnh không ra nhận "phần sữa". Anh về chỗ nằm nghĩ ngợi lan man.
Hơn nửa tiếng sau Đính mới làm xong nhiệm vụ. Hắn đến chỗ anh nằm.
- Có món bất ngờ cho mày...
Vĩnh chán nản.
- Ngờ với nghệch! Thà tao uống nước rửa bát... Đính cười cười.
- Khoan nóng mày! Đợi chúng nó "say sữa" ngủ hết, tao sẽ cho mày thưởng thức món độc đáo của tao.
Đêm hôm đó lúc mọi người đã ngủ hết, Đính lén kéo Vĩnh chui vào một góc bếp tối đen. Hắn kéo từ trong đống củi ngổn ngang xếp nơi góc bếp ra cái lon guigoz quen thuộc của hắn. Một lúc sau Đính lại lôi Vĩnh đi vòng ra sau bếp, chui vào một ống tôn cong và ngồi xuống bên nhau. Giọng Đính cất lên, vừa thầm thì vừa sôi nổi.
- Nhắm mắt lại ước đi!
- Ước gì!
- Thì mày cứ ước mày muốn ăn gì...
Vĩnh cuời.
- Trong xã hội giàu mạnh này trừ cứt, còn cái gì cũng là những thức ăn béo bở và đáng ao ước của con người cả.
Một tiếng tách vang lên, thứ tiếng động dòn và cứng của một nắp hộp sắt bị mở bật ra. Đính chưa kịp nói gì thêm thì Vĩnh đã bàng hoàng nói như reo lên dù chỉ đủ cho hai người nghe. Trời ơi! Cái gì mà thơm vậy?
- Suỵt... gà...
-......!?
- Tao chơi của chúng nó một con gà. Chỉ lóc hai cái lườn sụn và cặp đùi thôi. Lông nhổ còn hơi nham nhở. Ăn cẩn thận.
-......!
- Có cả cái gan cho mày.
-......!
- Húp trước tí nước đi. Ngọt vô cùng.
Nói mấy câu mà vẫn không nghe thấy bạn trả lời, Đính đâm lo. Sao ngồi chết trân vậy mày?
- Xúc động quá!
- Thật à?
- Ừ, xúc động thật!...
Đêm ấy, với hai cái đùi gà luộc vội với tí muối, hai thằng lần đầu tiên mới nhận ra được câu nói của cổ nhân là đúng: Chim Gà, Cá Trạch! Tuy nhiên nếu nói đúng hơn phải là: Chim Gà, Cá Trạch trong tù! Và nếu muốn đúng nhất thì phải: Chim Gà, Cá Trạch của chính bọn cai tù...
CHƯƠNG MƯỜI LĂM
Lệnh chuyển trại lần thứ hai ban ra khi tù cải tạo vừa bước sang ngày thứ hai của cuộc học tập thảo luận về nội dung Cách mạng của hai cuốn phim mới được thưởng thức. Lần chuyển trại này khác hơn lần trước ở chỗ trước khi chuyển trại, bọn quản giáo chơi một màn xét đồ tập thể.
Buổi sáng trước khi tập họp để bước vào thảo luận như ngày hôm trước, các khối trưởng tự dưng được lệnh lên hội ý với khung. Mười lăm phút sau, theo sau các khối trưởng là bọn quản giáo và vệ binh có súng ống đầy đủ ập vào các khối.
Tên quản giáo Cư của khối 2 với khuôn mặt lạnh lùng cố hữu đứng ngay cửa ra vào. Hắn nói lớn.
- Theo Trên quy định hôm nay cho khối ngưng thảo luận. Mọi người khẩn trương thu thập tất cả đồ đạc cá nhân đem ra trước sân khối. Anh khối trưởng và các anh tổ trưởng sẽ chia vùng để các tổ viên có chỗ bày biện cho cuộc kiểm tra đột xuất.
Nói xong tên Cư bước ra ngoài. Hai đầu phòng có hai thằng vệ binh đứng canh gác và dò xét bọn tù thật cẩn thận. Mọi người đều muốn bàn chuyện với nhau nhưng kẹt bốn con mắt của hai thằng vệ binh, thành thử họ chỉ lặng lẽ thu xếp đồ đạc cá nhân và đưa đôi mắt nhìn nhau. Trong 119 người không thiếu những người mất bình tĩnh trông thấy. Có anh hoảng hốt không biết dấu quyển nhật ký bé tí của mình vào đâu. Có anh không biết đấu mũi bayonet đi lao động lượm được vào chỗ nào... Toàn là đồ "quốc cấm" cả! Mà nếu không dấu hoặc thủ tiêu kịp thời, bị chúng tìm ra hậu quả không sao lường được.
Đính bỗng thầm thì bên tai Vĩnh.
- Kẹt quá, quyển Kinh Thánh của tao giờ dấu đâu đây?
Vĩnh cũng đang băn khoăn về cỗ Tràng Hạt của mình. Đây là một cỗ Tràng Hạt bằng bạc, đựng trong một cái hộp lục lăng nhỏ xíu cũng bằng bạc, ngoài nắp hộp có khắc nổi hình tòa thánh Vatican. Cỗ Tràng Hạt này là vật lưu niệm của người anh cả trước ngày anh đi nộp mình theo dạng cấp tá. Câu nói của tên thủ trưởng lần lên lớp vừa rồi vẫn còn văng vẳng bên tai Vĩnh: Xã hội ta tự do, trong đó có cả tự do tôn giáo. Nhưng sự tự do ấy chỉ dành cho những công dân lương thiện bên ngoài xã hội. Các anh hiện tại chưa có quyền công dân, đang học tập cải tạo, các anh chưa được hưởng quyền tự do ấy. Trước nhất, các anh chỉ có một quyền duy nhất là quyền sống để học tập tốt, lao động tốt. Trong trại cải tạo không chấp nhận mọi hình thức duy tâm, có nghĩa là cấm chỉ việc đọc kinh đọc hạt. Mọi sự tụ tập có tính chất tôn giáo tuyệt đối bị ngăn cấm. Ai vi phạm sẽ bị nghiêm trị. Anh nào lỡ đem theo mình sách kinh hoặc những hình tượng mê tín dị đoan phải đem nộp cho trại cùng với những vàng bạc quý kim. Cũng nói thêm, xã hội ta trừ hai nghề làm đĩ và ăn cướp, mọi nghề khác đều được cho phép hành nghề nếu có đăng ký và đóng thuế cho nhà nước, kể cả việc hành nghề tôn giáo. Tuy nhiên như đã nói, trong trại cải tạo không chấp nhận bất cứ một sự hành nghề nào, kể cả hành nghề tôn giáo, do đó Cách mạng cũng yêu cầu các anh Cha các anh Sư phải chấm dứt hành nghề tôn giáo bất hợp pháp trong trại tức thì. Ai vi phạm coi như ngoan cường chống lại Cách mạng, mà đến bây giờ còn chống lại Cách mạng thì...
Vĩnh vừa xếp quần áo chăn mền vào cái bao cát lớn của mình, vừa thầm thì đủ cho Đính nghe.
- Mày còn cái bao cát nhỏ nào không?
- Còn.
- Đưa tao.
Đính đưa cho Vĩnh một bao cát. Vĩnh cầm lấy. Anh kín đáo để ý hai tên vệ binh và để ý cả thằng Ba Tô nữa. Khi biết chắc an toàn, Vĩnh nói với Đính. Đưa quyển Thánh Kinh đây.
- Làm gì vậy?
- Thì cứ đưa đây.
Đính kín đáo trao quyển Thánh Kinh cho Vĩnh. Vĩnh nhắc. Tao nhớ mày còn cây Thánh Giá nữa?
Đính gật đầu.
- Mày không nhắc tao quên mất.
Một lúc sau trong cái bao cát đã đựng đủ những món quốc cấm mà Vĩnh và Đính tàng trữ bấy lâu nay. Sau thêm một lần quan sát chung quanh, Vĩnh đẩy cái bao qua kẽ hở nơi đầu chỗ nằm. Nó đã rớt vào và nằm yên ổn giữa đống thùng tưới nước đặt dưới mái hiên bên ngoài sân. Xong công tác, Vĩnh nói khẽ.
- Thế là tạm yên.
Đính thều thào.
- Thế cũng hay, nhưng...
Đính chưa nói dứt câu thì khối trưởng Trai đã lên tiếng.
- Trước khi đem đồ ra bày ngoài sân, tôi lập lại lời quản giáo lần chót: Bất cứ ai còn lưu giữ những món gì thuộc về vũ khí, chất nổ, thuốc độc, đồ bén nhọn hoặc những hình tượng mê tín dị đoan như tượng bụt, tượng phật, hình thập giá... phải đem nộp cho các anh vệ binh ngay lúc này. Ai ngoan cố giữ trong tư trang hoặc trong mình, nếu bị phát hiện sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm với Trên.
Khối trưởng Trai chợt lớn giọng hơn một chút: Sao? Còn ai trong khối ta giữ những thứ đó trong người không?
Chẳng ai trả lời. Và hình như khối trưởng Trai cũng thừa biết chẳng có ma nào trả lời cho câu hỏi bắt đắc dĩ của mình, thành thử anh tiếp luôn. Bây giờ các tổ trưởng hướng dẫn anh em đem đồ ra trước sân của khối. Các anh trải chiếu và bày tất cả mọi thứ ra để quản giáo kiểm tra trong phạm vi được chỉ định cho mình.
Mọi người bắt đầu lục đục vác đồ ra sân.
Buổi sáng nắng đẹp. Căn cứ Trảng Lớn giờ đây đã thật sự có mùi đồng áng. Đây là một tổng hợp của mùi phân người, mùi nước tiểu, mùi bùn từ các ao rau quanh trại, mùi gà qué của bọn hậu cần trại nuôi thả chạy từng bầy, mùi củi mục, mùi hôi hám từ những căn bếp tỏa ra... Bây giờ đây tù các khối đang trải đồ cá nhân ra sân cho Cách mạng kiểm tra, không khí lại có thêm những mùi chua chua, mùi ẩm mốc của những bộ quần áo rách như tổ đỉa, mùi sét rỉ của lon cóng, mùi nước điếu đổ dính trên một cái màn...
Vĩnh thầm nghĩ không biết bao giờ thì sẽ có mùi của những xác chết vì bệnh dịch nơi đây!
Nửa tiếng đồng hồ sau thì tất cả mọi người đã trải chiếu và bày mọi thứ của mình có trên mặt đất. Tiền hậu tả hữu mỗi người cách nhau 4 sải tay. Vĩnh cũng trải tấm mền rách của mình trước mặt. Anh lôi ra khỏi cái bao vải lớn đầu tiên là cái màn, thứ đến hai cái quần đùi, rồi một cái áo thung, một quần dài, một sơ mi, một cái bát, một đôi đũa. Chiếc điếu cầy đã để sẵn dưới chân từ đầu. Đó là tất cả tài sản hiện tại của Vĩnh.
Tên Cư cùng với hai tên vệ binh có khối trưởng khối phó đi theo, xét kỹ càng tư trang của từng người.
Tới lượt Vĩnh, tên quản giáo hỏi.
- Có thế này thôi à?
- Vâng, tôi không có gì thêm nữa!
Hắn ngó vào người Vĩnh, hất hàm bảo khối trưởng Trai.
- Khám người anh này coi.
Khối trưởng Trai miễn cưỡng khom xuống vuốt từ chân vuốt lên đến nách. Thấy không phát hiện được gì, tên quản giáo đích thân cầm cái màn của Vĩnh lên rũ rũ vài cái. Cũng không có gì. Hắn chợt nhìn xuống cái điếu, hỏi khơi khơi. Có nhét chất nổ trong điếu không đấy?
- Dạ tôi đâu giữ chất nổ làm gì!
Tên quản giáo cười cười và cầm cái điếu lên ngắm nghía.
- Cũng khéo tay đấy nhỉ!
Vĩnh tính nói đây không phải là sản phẩm thủ công do anh sản xuất mà do một người khác làm cho, nhưng nghĩ sao anh lại thôi. Anh chỉ đứng yên ngó xuống mớ tài sản của mình. Quyền tư hữu ngày nay dưới chế độ Cộng sản chỉ có thế: Một vài manh quần áo rách rưới thua cả một thằng ăn mày dưới chế độ "tư sản phản động"! Thốt nhiên Vĩnh chua chát nghĩ. Không biết ta còn giữ được mảnh quần đùi này trên thân thể mấy ngày nữa!?
Cuộc kiểm tra tư trang diễn ra gần hết buổi sáng. Đến buổi chiều thì lệnh chuyển trại thật sự được ban ra. Bạn bè lại có dịp chạy tìm nhau náo loạn. Họ bàn tán, nhắn gửi, hỏi han, dặn dò nhau đủ thứ chuyện.
Có một điểm phải khi sống với Cộng sản mới biết được, ấy là trong vấn đề bảo mật, chúng ăn đứt người quốc gia. Chúng tích cực bảo mật từ chuyện lớn đến chuyện nhỏ nhất. Khi tên quản giáo được lệnh trên thông báo cho tù là sửa soạn để chuyển trại thì chính bản thân thằng quản giáo cũng chỉ biết tới đó thôi, ngoài ra hắn cũng chẳng biết tù sẽ đi đâu và bao giờ đi. Đã kinh nghiệm về sự bảo mật của hệ thống bọn cai tù, đám cải tạo chẳng còn mấy ai thắc mắc sẽ đi đâu và bao giờ đi nữa! Thay vào đó là một sự mệt mỏi nặng nề tinh thần, kể cả những tay từng hân hoan khai báo trong bản tự khai mình là... con em liệt sỹ Cách mạng. Sống dưới đời tù tội của chế độ Cộng sản mới thấy rằng quả thân phận con người chẳng hơn gì một nhánh rong. Lâu lâu xảy ra một lần chuyển trại chẳng khác nào một đợt sóng lớn bất ngờ, kéo thân phận những nhánh rong trôi xa bờ hơn, biền biệt hơn về một góc bể chân trời nào đó mà ngày quy hồi cố hương càng thêm vô vọng...
Khi chiều xuống Vĩnh đi vòng ra sau nhà lượm lại cái bao cát trong đựng những món quốc cấm. Kế Vĩnh đi một vòng tìm gặp bạn bè. Trời chập choạng anh trở về phòng. Ngày mai đi? Ngày mốt đi? Đi đâu? Những câu hỏi không muốn hỏi nhưng nó vẫn quay mòng mòng trong đầu mọi người. Vĩnh cố nằm yên không suy nghĩ. Anh nhìn quanh, bạn bè cùng phòng nằm ngổn ngang như những đống củi khô. Không khí hôi hám và chật chội như một cái chuồng heo. Thế nhưng chẳng mấy ai tỏ ra suy tư. Họ vẫn mê mệt bên những câu chuyện Tam Quốc, chuyện chưởng. Vĩnh nhìn vào một góc nhà. Hình như chỗ hấp dẫn và có đông người nghe nhất hiện nay là chỗ nằm của ông già Hòa. Ngoài nghề hỏa đầu vụ trong quân đội, trước kia ông còn là chủ một quán nhậu. Bò lúc lắc, cua rang muối, lẩu lươn, canh chua cá bông lau, bào ngư xào cải bẹ xanh cho đến rắn xào hành, chuột khìa nước dừa, chim Ốc Cao chiên dòn, đuông tẩm bột chiên bơ, ốc len xào dừa... không tối nào ông không cho anh em cả phòng nằm nhậu hàm thụ.
Đêm đã về khuya. Bọn vệ binh đã bắt đầu lầm lũi đi tới đi lui ngoài sân. Thỉnh thoảng những tiếng thét bắt tắt đèn tắt nến, bắt đi ngủ của chúng lại vang lên đâu đó. Khối 2 vẫn còn người rầm rì kể chuyện. Vĩnh nằm ngó ra ngoài hiên. Trời như đang chuyển mưa. Gió về đêm lành lạnh. Trong cơn mơ màng tự dưng Vĩnh thấy mình vừa lạc về một cõi nào xa xưa lắm. Cái cảnh chập chờn tranh tối tranh sáng ngoài kia, ẩn hiện trong tiếng ì ộp của cóc nhái khiến thêm một lần trong đời Vĩnh nhìn lại toàn bộ quang cảnh tản cư của thời thơ ấu.. Trên con đường từ Thanh Hóa ra Điền Hộ, có đoạn anh được đi Ca-nô với người anh cả. Trên những cánh đồng đêm mênh mông dưới cơn mưa chuyển. Những thằng bù nhìn chập chờn như ma trơi. Cậu bé tám chín tuổi sợ tê dại mà không biết than thở cùng ai... Bây giờ, trong một phút mơ màng, Vĩnh cũng đang mang cái sợ y hệt nhiều chục năm về trước. Một thằng bù nhìn phất phơ dưới trời chuyển mưa tại sao lại đứng ngay đầu giường anh thế này? Vĩnh kéo cái chăn trùn kín lên đầu. Tiếng người vẫn thầm thì cho Vĩnh dần dần tỉnh lại. Anh lại ngước lên kẽ hở đầu giường nhìn ra hàng hiên chuyển mưa đen tối. Bóng người chập chờn bên ngoài đã biến đâu mất. Thốt nhiên chẳng riêng Vĩnh mà cả phòng bừng tỉnh dậy.
- Tắt đèn! Tắt đèn đi ngủ!
Một thằng vệ binh xuất hiện ngay cửa phòng. Nó chiếu ánh mắt rực lửa về phía ông già Hòa. Anh già kia! Nó nói. Tôi cấm anh tuyên truyền những món ăn phản động.Tôi khẳng định với tất cả các anh những món ăn ấy là những món ăn hoang đường và không bao giờ có thật trên thế gian này!
Buổi sáng trước khi tập họp để bước vào thảo luận như ngày hôm trước, các khối trưởng tự dưng được lệnh lên hội ý với khung. Mười lăm phút sau, theo sau các khối trưởng là bọn quản giáo và vệ binh có súng ống đầy đủ ập vào các khối.
Tên quản giáo Cư của khối 2 với khuôn mặt lạnh lùng cố hữu đứng ngay cửa ra vào. Hắn nói lớn.
- Theo Trên quy định hôm nay cho khối ngưng thảo luận. Mọi người khẩn trương thu thập tất cả đồ đạc cá nhân đem ra trước sân khối. Anh khối trưởng và các anh tổ trưởng sẽ chia vùng để các tổ viên có chỗ bày biện cho cuộc kiểm tra đột xuất.
Nói xong tên Cư bước ra ngoài. Hai đầu phòng có hai thằng vệ binh đứng canh gác và dò xét bọn tù thật cẩn thận. Mọi người đều muốn bàn chuyện với nhau nhưng kẹt bốn con mắt của hai thằng vệ binh, thành thử họ chỉ lặng lẽ thu xếp đồ đạc cá nhân và đưa đôi mắt nhìn nhau. Trong 119 người không thiếu những người mất bình tĩnh trông thấy. Có anh hoảng hốt không biết dấu quyển nhật ký bé tí của mình vào đâu. Có anh không biết đấu mũi bayonet đi lao động lượm được vào chỗ nào... Toàn là đồ "quốc cấm" cả! Mà nếu không dấu hoặc thủ tiêu kịp thời, bị chúng tìm ra hậu quả không sao lường được.
Đính bỗng thầm thì bên tai Vĩnh.
- Kẹt quá, quyển Kinh Thánh của tao giờ dấu đâu đây?
Vĩnh cũng đang băn khoăn về cỗ Tràng Hạt của mình. Đây là một cỗ Tràng Hạt bằng bạc, đựng trong một cái hộp lục lăng nhỏ xíu cũng bằng bạc, ngoài nắp hộp có khắc nổi hình tòa thánh Vatican. Cỗ Tràng Hạt này là vật lưu niệm của người anh cả trước ngày anh đi nộp mình theo dạng cấp tá. Câu nói của tên thủ trưởng lần lên lớp vừa rồi vẫn còn văng vẳng bên tai Vĩnh: Xã hội ta tự do, trong đó có cả tự do tôn giáo. Nhưng sự tự do ấy chỉ dành cho những công dân lương thiện bên ngoài xã hội. Các anh hiện tại chưa có quyền công dân, đang học tập cải tạo, các anh chưa được hưởng quyền tự do ấy. Trước nhất, các anh chỉ có một quyền duy nhất là quyền sống để học tập tốt, lao động tốt. Trong trại cải tạo không chấp nhận mọi hình thức duy tâm, có nghĩa là cấm chỉ việc đọc kinh đọc hạt. Mọi sự tụ tập có tính chất tôn giáo tuyệt đối bị ngăn cấm. Ai vi phạm sẽ bị nghiêm trị. Anh nào lỡ đem theo mình sách kinh hoặc những hình tượng mê tín dị đoan phải đem nộp cho trại cùng với những vàng bạc quý kim. Cũng nói thêm, xã hội ta trừ hai nghề làm đĩ và ăn cướp, mọi nghề khác đều được cho phép hành nghề nếu có đăng ký và đóng thuế cho nhà nước, kể cả việc hành nghề tôn giáo. Tuy nhiên như đã nói, trong trại cải tạo không chấp nhận bất cứ một sự hành nghề nào, kể cả hành nghề tôn giáo, do đó Cách mạng cũng yêu cầu các anh Cha các anh Sư phải chấm dứt hành nghề tôn giáo bất hợp pháp trong trại tức thì. Ai vi phạm coi như ngoan cường chống lại Cách mạng, mà đến bây giờ còn chống lại Cách mạng thì...
Vĩnh vừa xếp quần áo chăn mền vào cái bao cát lớn của mình, vừa thầm thì đủ cho Đính nghe.
- Mày còn cái bao cát nhỏ nào không?
- Còn.
- Đưa tao.
Đính đưa cho Vĩnh một bao cát. Vĩnh cầm lấy. Anh kín đáo để ý hai tên vệ binh và để ý cả thằng Ba Tô nữa. Khi biết chắc an toàn, Vĩnh nói với Đính. Đưa quyển Thánh Kinh đây.
- Làm gì vậy?
- Thì cứ đưa đây.
Đính kín đáo trao quyển Thánh Kinh cho Vĩnh. Vĩnh nhắc. Tao nhớ mày còn cây Thánh Giá nữa?
Đính gật đầu.
- Mày không nhắc tao quên mất.
Một lúc sau trong cái bao cát đã đựng đủ những món quốc cấm mà Vĩnh và Đính tàng trữ bấy lâu nay. Sau thêm một lần quan sát chung quanh, Vĩnh đẩy cái bao qua kẽ hở nơi đầu chỗ nằm. Nó đã rớt vào và nằm yên ổn giữa đống thùng tưới nước đặt dưới mái hiên bên ngoài sân. Xong công tác, Vĩnh nói khẽ.
- Thế là tạm yên.
Đính thều thào.
- Thế cũng hay, nhưng...
Đính chưa nói dứt câu thì khối trưởng Trai đã lên tiếng.
- Trước khi đem đồ ra bày ngoài sân, tôi lập lại lời quản giáo lần chót: Bất cứ ai còn lưu giữ những món gì thuộc về vũ khí, chất nổ, thuốc độc, đồ bén nhọn hoặc những hình tượng mê tín dị đoan như tượng bụt, tượng phật, hình thập giá... phải đem nộp cho các anh vệ binh ngay lúc này. Ai ngoan cố giữ trong tư trang hoặc trong mình, nếu bị phát hiện sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm với Trên.
Khối trưởng Trai chợt lớn giọng hơn một chút: Sao? Còn ai trong khối ta giữ những thứ đó trong người không?
Chẳng ai trả lời. Và hình như khối trưởng Trai cũng thừa biết chẳng có ma nào trả lời cho câu hỏi bắt đắc dĩ của mình, thành thử anh tiếp luôn. Bây giờ các tổ trưởng hướng dẫn anh em đem đồ ra trước sân của khối. Các anh trải chiếu và bày tất cả mọi thứ ra để quản giáo kiểm tra trong phạm vi được chỉ định cho mình.
Mọi người bắt đầu lục đục vác đồ ra sân.
Buổi sáng nắng đẹp. Căn cứ Trảng Lớn giờ đây đã thật sự có mùi đồng áng. Đây là một tổng hợp của mùi phân người, mùi nước tiểu, mùi bùn từ các ao rau quanh trại, mùi gà qué của bọn hậu cần trại nuôi thả chạy từng bầy, mùi củi mục, mùi hôi hám từ những căn bếp tỏa ra... Bây giờ đây tù các khối đang trải đồ cá nhân ra sân cho Cách mạng kiểm tra, không khí lại có thêm những mùi chua chua, mùi ẩm mốc của những bộ quần áo rách như tổ đỉa, mùi sét rỉ của lon cóng, mùi nước điếu đổ dính trên một cái màn...
Vĩnh thầm nghĩ không biết bao giờ thì sẽ có mùi của những xác chết vì bệnh dịch nơi đây!
Nửa tiếng đồng hồ sau thì tất cả mọi người đã trải chiếu và bày mọi thứ của mình có trên mặt đất. Tiền hậu tả hữu mỗi người cách nhau 4 sải tay. Vĩnh cũng trải tấm mền rách của mình trước mặt. Anh lôi ra khỏi cái bao vải lớn đầu tiên là cái màn, thứ đến hai cái quần đùi, rồi một cái áo thung, một quần dài, một sơ mi, một cái bát, một đôi đũa. Chiếc điếu cầy đã để sẵn dưới chân từ đầu. Đó là tất cả tài sản hiện tại của Vĩnh.
Tên Cư cùng với hai tên vệ binh có khối trưởng khối phó đi theo, xét kỹ càng tư trang của từng người.
Tới lượt Vĩnh, tên quản giáo hỏi.
- Có thế này thôi à?
- Vâng, tôi không có gì thêm nữa!
Hắn ngó vào người Vĩnh, hất hàm bảo khối trưởng Trai.
- Khám người anh này coi.
Khối trưởng Trai miễn cưỡng khom xuống vuốt từ chân vuốt lên đến nách. Thấy không phát hiện được gì, tên quản giáo đích thân cầm cái màn của Vĩnh lên rũ rũ vài cái. Cũng không có gì. Hắn chợt nhìn xuống cái điếu, hỏi khơi khơi. Có nhét chất nổ trong điếu không đấy?
- Dạ tôi đâu giữ chất nổ làm gì!
Tên quản giáo cười cười và cầm cái điếu lên ngắm nghía.
- Cũng khéo tay đấy nhỉ!
Vĩnh tính nói đây không phải là sản phẩm thủ công do anh sản xuất mà do một người khác làm cho, nhưng nghĩ sao anh lại thôi. Anh chỉ đứng yên ngó xuống mớ tài sản của mình. Quyền tư hữu ngày nay dưới chế độ Cộng sản chỉ có thế: Một vài manh quần áo rách rưới thua cả một thằng ăn mày dưới chế độ "tư sản phản động"! Thốt nhiên Vĩnh chua chát nghĩ. Không biết ta còn giữ được mảnh quần đùi này trên thân thể mấy ngày nữa!?
Cuộc kiểm tra tư trang diễn ra gần hết buổi sáng. Đến buổi chiều thì lệnh chuyển trại thật sự được ban ra. Bạn bè lại có dịp chạy tìm nhau náo loạn. Họ bàn tán, nhắn gửi, hỏi han, dặn dò nhau đủ thứ chuyện.
Có một điểm phải khi sống với Cộng sản mới biết được, ấy là trong vấn đề bảo mật, chúng ăn đứt người quốc gia. Chúng tích cực bảo mật từ chuyện lớn đến chuyện nhỏ nhất. Khi tên quản giáo được lệnh trên thông báo cho tù là sửa soạn để chuyển trại thì chính bản thân thằng quản giáo cũng chỉ biết tới đó thôi, ngoài ra hắn cũng chẳng biết tù sẽ đi đâu và bao giờ đi. Đã kinh nghiệm về sự bảo mật của hệ thống bọn cai tù, đám cải tạo chẳng còn mấy ai thắc mắc sẽ đi đâu và bao giờ đi nữa! Thay vào đó là một sự mệt mỏi nặng nề tinh thần, kể cả những tay từng hân hoan khai báo trong bản tự khai mình là... con em liệt sỹ Cách mạng. Sống dưới đời tù tội của chế độ Cộng sản mới thấy rằng quả thân phận con người chẳng hơn gì một nhánh rong. Lâu lâu xảy ra một lần chuyển trại chẳng khác nào một đợt sóng lớn bất ngờ, kéo thân phận những nhánh rong trôi xa bờ hơn, biền biệt hơn về một góc bể chân trời nào đó mà ngày quy hồi cố hương càng thêm vô vọng...
Khi chiều xuống Vĩnh đi vòng ra sau nhà lượm lại cái bao cát trong đựng những món quốc cấm. Kế Vĩnh đi một vòng tìm gặp bạn bè. Trời chập choạng anh trở về phòng. Ngày mai đi? Ngày mốt đi? Đi đâu? Những câu hỏi không muốn hỏi nhưng nó vẫn quay mòng mòng trong đầu mọi người. Vĩnh cố nằm yên không suy nghĩ. Anh nhìn quanh, bạn bè cùng phòng nằm ngổn ngang như những đống củi khô. Không khí hôi hám và chật chội như một cái chuồng heo. Thế nhưng chẳng mấy ai tỏ ra suy tư. Họ vẫn mê mệt bên những câu chuyện Tam Quốc, chuyện chưởng. Vĩnh nhìn vào một góc nhà. Hình như chỗ hấp dẫn và có đông người nghe nhất hiện nay là chỗ nằm của ông già Hòa. Ngoài nghề hỏa đầu vụ trong quân đội, trước kia ông còn là chủ một quán nhậu. Bò lúc lắc, cua rang muối, lẩu lươn, canh chua cá bông lau, bào ngư xào cải bẹ xanh cho đến rắn xào hành, chuột khìa nước dừa, chim Ốc Cao chiên dòn, đuông tẩm bột chiên bơ, ốc len xào dừa... không tối nào ông không cho anh em cả phòng nằm nhậu hàm thụ.
Đêm đã về khuya. Bọn vệ binh đã bắt đầu lầm lũi đi tới đi lui ngoài sân. Thỉnh thoảng những tiếng thét bắt tắt đèn tắt nến, bắt đi ngủ của chúng lại vang lên đâu đó. Khối 2 vẫn còn người rầm rì kể chuyện. Vĩnh nằm ngó ra ngoài hiên. Trời như đang chuyển mưa. Gió về đêm lành lạnh. Trong cơn mơ màng tự dưng Vĩnh thấy mình vừa lạc về một cõi nào xa xưa lắm. Cái cảnh chập chờn tranh tối tranh sáng ngoài kia, ẩn hiện trong tiếng ì ộp của cóc nhái khiến thêm một lần trong đời Vĩnh nhìn lại toàn bộ quang cảnh tản cư của thời thơ ấu.. Trên con đường từ Thanh Hóa ra Điền Hộ, có đoạn anh được đi Ca-nô với người anh cả. Trên những cánh đồng đêm mênh mông dưới cơn mưa chuyển. Những thằng bù nhìn chập chờn như ma trơi. Cậu bé tám chín tuổi sợ tê dại mà không biết than thở cùng ai... Bây giờ, trong một phút mơ màng, Vĩnh cũng đang mang cái sợ y hệt nhiều chục năm về trước. Một thằng bù nhìn phất phơ dưới trời chuyển mưa tại sao lại đứng ngay đầu giường anh thế này? Vĩnh kéo cái chăn trùn kín lên đầu. Tiếng người vẫn thầm thì cho Vĩnh dần dần tỉnh lại. Anh lại ngước lên kẽ hở đầu giường nhìn ra hàng hiên chuyển mưa đen tối. Bóng người chập chờn bên ngoài đã biến đâu mất. Thốt nhiên chẳng riêng Vĩnh mà cả phòng bừng tỉnh dậy.
- Tắt đèn! Tắt đèn đi ngủ!
Một thằng vệ binh xuất hiện ngay cửa phòng. Nó chiếu ánh mắt rực lửa về phía ông già Hòa. Anh già kia! Nó nói. Tôi cấm anh tuyên truyền những món ăn phản động.Tôi khẳng định với tất cả các anh những món ăn ấy là những món ăn hoang đường và không bao giờ có thật trên thế gian này!
°
Tất cả những lời giã từ, chúc tụng đâm ra vô nghĩa trong lần chuyển trại kỳ này. Không ai phải chia tay ai vì toàn bộ trại L4T3 được đưa sang một địa điểm mới, và địa điểm ấy không quá xa xôi. Nó nằm ngay bên kia đường đối diện với khu trại cũ và đối lưng với trại L4T2.
Trại mới cũng như những trại khác, gồm những căn nhà gỗ cũ kỹ sắp xụm xuống vì mối mọt. Sang tới nơi tù cải tạo phải đổ công sức ra tu chỉnh tức thì mới có thể dùng làm nơi che mưa trú nắng được. Cũng như những lần trước, những công tác sửa nhà, sửa cửa, đắp bếp, đào giếng, làm cầu tiêu, dựng thêm sườn nhà, đắp nền, đan tranh, tu sửa khu gia cư của ban chỉ huy... lại được khung lập thành kế hoạch cho tù thực hiện.
Đầu tắt mặt tối nửa tháng trời cho đến khi những cái giếng sau cùng được hoàn tất, một công tác mới nặng nhọc hơn, quy mô hơn nhưng gây nhiều phấn khởi cho bọn tù hơn bắt đầu được thực hiện, ấy là công tác dựng hội trường. Theo lời bọn quản giáo lên lớp cho biết, không riêng L4T3 mà tất cả các trại cải tạo trên toàn quốc đều được lệnh Trên đồng loạt dựng hội trường. Hội trường này sẽ là hội trường chính thức của từng trại. Nó sẽ được dùng làm nơi học tập chính trị trong một tương lai sắp đến. Yêu cầu của Trên là hội trường phải thật to, thật bề thế để xứng đáng cho chiến dịch học tập chính trị phát động trên cả nước, một khâu then chốt trước khi cho những cải tạo tiến bộ trở về đoàn tụ gia đình.
Mô hình hội trường cho các trại gần như là một mô hình chung từ F đưa xuống. Nó sẽ là một tòa nhà 3 gian, có chính điện và hai chái hai bên. Sức chứa của hội trường phải đủ cho 800 đến 1000 chỗ ngồi. Các cột điện gỗ của Mỹ sẽ được trưng dụng làm cột và kèo. Mái lộp tôn. Vách lợp vỉ sắt PSP...
Công tác dựng hội trường khởi sự vào quãng cuối tháng 9 năm 75. Hơn một tháng sau hội trường đi vào giai đoạn kết thúc. Trong lúc các khối khác phải lên phi trường tháo gỡ thêm một số vỉ sắt về đóng vách, cắt và đập dẹp các vỏ đạn đồng 105 ly dùng trang trí vách hội trường... thì khối 2 chịu trách nhiệm trang trí sân khấu và đào ao lấy đất đắp nền hội trường. Riêng tổ A.3 đảm trách công tác thu nhặt các bao cát quanh căn cứ về tháo chỉ, giặt sạch và khâu lại với nhau để trang trí trần hội trường cũng như làm cánh gà cho sân khấu.
Tháng 11 hội trường hoàn tất một cách mỹ mãn. Những lời hứa thả của bọn quản giáo sau đợt học tập chính trị tới đây bắt đầu được tung ra. Thế nhưng sự lạc quan trong anh em chưa được nồng nhiệt cho lắm khi mối lo âu đã trùm phủ trên mọi người: Bệnh ghẻ bắt đầu hoành hành!
Gần nửa năm đói ăn và lao động nặng, mùa lạnh lại kéo tới sớm hơn và khủng khiếp chưa từng thấy ở miền Nam khiến tù cải tạo cực kỳ khốn khổ. Người ta rỉ tai rằng chính bọn cán ngố đã đem theo cái đói lẫn cái lạnh từ miền Bắc vào! Đói lạnh đã lột hết những màu da bóng bẩy trên các khuôn mặt, bóc dần đi những thớ thịt ở vai ở ngực ở mông ở chân. Miệng người lúc này hầu như mọc thêm răng khiến người ta thưa thốt chậm chạp và có người đã bắt đầu không muốn nói gì nữa cả. Thay vào đó, suốt ngày suốt đêm người ta chỉ muốn có gì để nhai. Khi đi lao động khổ sai, những đôi mắt như hai tên lính mệt mỏi mai phục trong hai hố mắt sâu, thường khi sáng lên lúc chúng phát hiện được một con cóc, một con nhái, một con thằn lằn, một con cào cào, một con ốc sên hoặc ngay cả một con sâu củi... Thành ngữ "bất cứ sinh vật nào ngọ nguậy được trên mặt đất đều ăn được cả!" ra đời từ lúc này.
Trong tình trạng như thế tù cải tạo đã trở thành một bầy cừu trước sự hoành hành của con sư tử ghẻ!
Sinh ra và lớn lên trong thế giới tự do, hầu như mọi người chỉ biết bệnh ghẻ qua lý thuyết. Ngoài những ông tu bíp thì chắc chắn đa số đã quên phứt mất cái bài học từng được học trong môn khoa học thường thức từ buổi ấu thời về bệnh ghẻ. Nhiều lắm thì người ta cũng chỉ nhớ đại khái rằng: bệnh ghẻ là bệnh chúa lây, do con cái ghẻ truyền bệnh từ người này sang người khác. Con cái ghẻ là một con rất ư nghịch ngợm. Nó độc tìm những chỗ để hành nghề mà khi con người giơ tay gãi nó, sẽ tạo nên những động tác có khả năng công xúc tu sỉ. Ngày hôm nay nhờ Bác nhờ Đảng, người miền Nam tự do được nếm mùi ghẻ. Thật là oan nếu người ta nghĩ rằng lũ tù cải tạo sỡ dĩ bị ghẻ chỉ vì xa vợ lười tắm rửa mà phát ghẻ. Không, không phải như thế. Dịch ghẻ năm 75 đã không tha cả ông bà, cha mẹ, vợ con và cả lũ... em vợ vốn đẹp như tiên nga đang sống ngoài vòng rào trại cải tạo nữa.
Nói tóm là ghẻ cả miền Nam!
Tỷ như Samson, Hercules, Joshua hay Hạng Võ có sống lại để làm quần quật như trâu, rồi tiếp thu vào thân xác một thứ thực phẩm chó chê dê lạy của chế độ ẩm thực lao tù nơi đây, là mỗi bữa hai bát cơm gạo mục, lâu lâu được phát bồi dưỡng hai con khô cá chuồn - thứ cá xưa kia người miền Nam chỉ dùng xay ra làm thực phẩm gia súc và chính nó cũng là một trong những tác giả của sự ngứa! - Thì lấy đâu ra kháng tố cho cơ thể mà không ghẻ!?
Khi mùa lạnh thực sự ập đến Trảng Lớn, cùng một lượt với cái tin nay mai sẽ học tập 6 bài chính trị, và cả cái tin anh chàng thiếu úy Mạnh - người tự tử bằng lựu đạn lân tinh 5 tháng về trước - đã chết trên bệnh xá trung đoàn; thì con cái ghẻ bắt đầu hoành hành dữ dội. Bọn tù thuốc men không có. Hàng đống bác sỹ quân y ở tù cũng bó tay và ghẻ như ai. Ghẻ ở tay, ghẻ ở chân, ghẻ ở mồm, ghẻ ở mắt, ghẻ ở lưng, ghẻ ở bụng, ghẻ ở nách, ghẻ ở háng... Biết bao anh hùng hảo hán xông pha hòn tên mũi đạn không sao, một ngày sa cơ thất thế bị con cái ghẻ hạ sát thê thảm!
Lâm thế đường cùng, bọn tù bắt đầu tìm cách chế thuốc. Vỉệt Nam vào giai đoạn này bỗng dưng biến thành một xứ sở có nhiều dược sư nhất thế giới. Đi lao động vớ được bất cứ loại củ cành lá hoa gì họ cũng tha về nấu tắm, nấu thành cao để bôi. Đã có rất nhiều đấng dược sư bất đắc dĩ chết vì chính thuốc của mình sáng chế. Nhiều người lớn tuổi cho biết vỏ tràm đem nấu tắm cũng hết ghẻ, nhưng rừng Trảng Lớn không có tràm! Dần dần người ta bước sang lãnh vực hóa chất. Một số đi lao động tìm được chất nổ TNT và thuốc đạn đem về bôi, tuy nhiên kết quả thật kinh khủng khi những vết ghẻ lở đã không chỉ lở hơn mà còn sưng phồng lên như bị phỏng nước. Chỉ có một thứ sau cùng khả dĩ trị được bệnh ghẻ một khi còn nhẹ, ấy là thuốc bôi muỗi. Đây là một khám phá bất ngờ mà không rõ ai là tác giả. Thuốc bôi muỗi trong các căn cứ Mỹ xưa kia còn sót lại nơi các bụi rậm, nơi những nền nhà xi măng đã bị rêu phong tuế nguyệt phủ trùm, bỗng nhiên biến thành một phương thuốc trị ghẻ quý giá mà không tên tù nào không muốn có trong tay.
Vĩnh cũng ghẻ thê thảm như ai. Hơn một tháng anh mất ăn mất ngủ vì bị ghẻ hành. Một buổi chiều Nguyễn Thành Đính đi lao động về và đưa cho Vĩnh một chai thuốc bôi muỗi. Hắn nói.
- Bôi đi, bảo đảm đêm nay ngủ ngon.
Vĩnh cầm lấy cái ve nylon có màu cứt ngựa bên trong đựng thuốc bôi muỗi từ tay Đính, đùa giỡn.
- Nhỡ bôi xong nó sưng to như cái điếu cầy lủng lẳng hai quả bưởi như thằng em cột chèo của mày thì sao?
Đính cũng chẳng vừa.
- Thì tao sẽ thương vợ mày như thương vợ tao, thương con mày như con lối xóm...
Nói đùa xong chẳng đợi cho Vĩnh đáp lễ, Đính thò tay vào cái valise đặt trên đầu chỗ nằm moi ra một cục xà bông mới toanh trao cho Vĩnh. Hắn nói. Dial thứ thiệt đấy. Tao thủ từ hồi nhập trại, tính hôm về tắm tẩy trần một bữa; nhưng bây giờ ngày về xa quá người ơi... Mày ra tắm một lần cho đã ngứa đi, xong gói cục xà bông lại trả tao. Phải lau mình thật khô trước khi bôi thuốc muỗi nó mới "phê"...
Đêm hôm ấy quả nhiên Vĩnh được ngủ một giấc li bì.
Tuy nhiên thuốc muỗi chỉ có công hiệu làm giảm ngứa nhất thời cho những người mới bị hoặc bị nhẹ. Cũng có người khỏi hẳn như trường hợp của Vĩnh nhưng chẳng phải ai cũng may mắn như thế.
Trong khi bị ghẻ, hầu như ai cũng thèm ngọt. Cái thèm da diết không diễn tả nổi. Nhiều lúc Vĩnh nghĩ đến chuyện hết ghẻ của mình chẳng do thuốc muỗi mà do một đêm kia được ăn một miếng kẹo. Đêm ấy, Ngô Văn Tuyên lén lút và trịnh trọng gọi Vĩnh rời khỏi chỗ nằm. Vĩnh bước theo anh tới căn bếp tối đen. Tuyên chợt đứng sát vào Vĩnh và dúi cho Vĩnh một gói giấy nhỏ đủ lọt trong lòng bàn tay.
- Dấu đi, kẹo đậu phọng đấy!
Tuyên thì thầm. Quả thực lúc ấy Vĩnh choáng váng khi nghe thấy chữ kẹo. Trước khi bỏ đi, Tuyên còn dặn khẽ. Đừng cho ai biết cả nhé. Lỡ ra chúng cùm tôi đấy...
Vĩnh muốn nuốt ngay miếng kẹo nhưng cũng thầm thì hỏi một câu.
- Đào đâu ra thế?
- Tụi vệ binh nó bán lén sau dãy cầu tiêu, nhưng đừng mò ra nữa, bể rồi.
- Sao vậy?
- Anh em không kỹ ùa ra ào ào. Bây giờ tụi quản giáo nó đang ôm súng nằm phục ngoài đó...
Đúng ra chuyện này Vĩnh cũng đã biết từ lâu. Giáo giang Trương Thanh Long buôn qua bán lại cũng bằng ngả này. Tuy nhiên chuyện bán buôn qua lại đã chấm dứt từ lâu lắm từ dạo còn bên trại cũ. Không dè hôm nay lại tái diễn... Vĩnh cầm miếng kẹo của Tuyên cho trở về chỗ Đính nằm. Không có Đính ở đó. Vĩnh chui vào chỗ mình, dấu miếng kẹo dưới đống mền và lại chui ra ngoài ngồi nơi hàng ba đợi Đính. Anh lan man nhớ đến chuyện Đính đi mua kẹo của vệ binh hồi bên trại cũ...
Thỉnh thoảng vào ban đêm, bên ngoài hàng rào nơi những chỗ tối tăm như sau các dãy cầu tiêu, sau những đống cuốc xẻng, sau những lớp gỗ hoặc tôn phế thải xếp từng đống... cũng có một vài chú vệ binh tập tễnh học chuyện bán buôn để hy vọng có tí mùi tư sản. Một hai lần đầu việc bán buôn đã diễn ra giữa tù và vệ binh rất nghiêm túc. Dần dà, dựa vào tình trạng khẩn trương trong cái thế mua lén bán lậu, bọn vệ binh bắt đầu áp dụng thủ đoạn ma bùn đểu cáng.
Nửa đêm Đính trỗi dậy (sau khi đã có sự sắp xếp và làm một vòng quyên tiền anh em). Đính bước ra khỏi phòng, miệng hô lớn với quỷ thần mông lung một câu theo nội quy quy định: Báo cáo anh vệ binh tôi xin phép đi ỉa. Hô hoán xong, Đính tà tà đi xuống phía dãy nhà ỉa 1.
Thực tế Đính chẳng đi cầu tiêu mà là đi cầu âu xem có tay vệ binh nào lơ vơ lờ vờ bán hàng bên ngoài hàng rào hay không.
Một tiếng hỏi chợt khe khẽ cất lên dưới đường mương bên ngoài hàng rào, lẫn lộn với tiếng lau lách xào xạc. Đính làm bộ sợ hãi khựng lại thả lời dọ dẫm.
- Ai đấy?
- Vệ binh đây. Có mua gì thì nẹ nẹ nên không thằng quản ráo nó ra thì nôi thôi nắm!
- Nhiêu?
- Đường hả?
- Ừ.
- 400 một cân 2
- Có kẹo không?
- Có. Kẹo nạc. Một phong 10 miếng giá 200.
Có tiếng sột soạt đếm tiền.
- Cho 1 ký đường và 3 miếng kẹo nạc.
- Cái gì? Ký là cái gì?
- À, một cân ấy mà.
- Được, nhưng kẹo nạc không bán nẻ. Một gói 10 miếng 200 mua không?
- Không đủ tiền. Vậy mua đường thôi.
Kẻ nhận tiền người nhận đường nhanh như chớp rồi mạnh ai nấy biến.
Đính trở về phòng dấu ký đường thật kỹ rồi lần lượt đi báo tin mừng cho anh em. Tốt, cứ từ tù để ngày mai tính...
Đêm hôm ấy dĩ nhiên cơn xúc động rất khó lắng xuống vì sự may mắn đã cho mấy thằng tù nghiễm nhiên làm chủ cả một ký đường. Đính nhón ra một cục để thay mặt các ban, ngồi trong mùng vái bốn phương tám hướng tạ ơn quỷ thần. Rồi anh thay quỷ thần mà... thượng hưởng.
Cuộc đời của Đính hẳn đã có thừa ấm ức. Nhưng giữa cái ấm ức lúc thấy rõ thầy Mẫu cắn gấu áo nâu của mấy anh sư Cộng đến nỗi bị lừa vào thế rước voi dầy mồ, so với cái đau khổ ấm ức mình bị Cộng sản lừa đêm nay, thì cái cường độ ấm ức ấy chắc cũng chẳng kém nhau bao nhiêu.
Đính đã thay mặt bạn bè nhai nát trong miệng một cục đất sét...!
Đêm hôm ấy anh và Đính nhâm nhi miếng kẹo lạc của Tuyên cho đến sáng với một lon guigoz nước lạnh. Và khi hồi kẻng 5 giờ báo thức, Vĩnh đã liếm trắng bóc cả năm đầu ngón tay sau khi Nguyễn Thành Đính đã điểm tâm luôn... miếng giấy gói kẹo.
Dù sao Vĩnh vẫn tin rằng chính nhờ miếng kẹo đêm ấy mà anh khỏi hẳn bệnh ghẻ. Vĩnh khỏi bệnh ghẻ trong lúc bạn bè đã và đang tìm đường sang bên kia thế giới vì con cái ghẻ - một sản phẩm độc quyền của nhà nước CSVN.
Buổi trưa khi đi lao động về, giờ cơm xong, nếu trên máy bay nhìn xuống, người ta lại có thể tưởng lầm bên dưới là một bãi biển toàn dân Playboy đang nằm khỏa thân phơi nắng. Nhưng nếu vì một lý do gì máy bay được hạ cánh thấp xuống, người ta mới thấy được tất cả cái thê thảm của bọn tù cải tạo phơi nắng giết cái ghẻ. Ôi một rừng người mà thân thể họ đã biến thái vì đói vì khổ nhục, giờ đây còn được trang điểm thêm những vết lở lói khắp cùng thì còn gì thê thảm bầm dập hơn nữa!?
Người của thế giới Tự Do làm sao mà tưởng tượng ra được cái cảnh một cựu sỹ quan Dù hào hùng giờ đây đã nhão ra vì bị ghẻ hành!? Anh ta nằm đó, bàn tay ghẻ đã làm cứng lại các gân tay đến độ không còn bưng nổi chén cơm lên miệng. Mặt mũi, mồm mép đầy những lớp ghẻ mủ xanh lè. Anh ta đang cố gắng chổng mông lên cho anh Thủy Quân Lục Chiến bạn - cũng ghẻ đầy mặt mũi, chân cẳng, bụng bịu - cầm một miếng giể chấm mấy cái thứ thuốc tự chế quái quỷ để bôi lên mông người bạn của mình.
Thấy người bạn Dù vẫn nằm yên, anh Thủy Quân Lục Chiến lên tiếng hỏi.
- Có thấy phê không?
- Chẳng thấy gì!
- Lạ nhỉ? Tao bôi tao và bôi mấy thằng khác nữa, thằng nào cũng giẫy nẩy vì xót.
-.....
- Lạ nhỉ?
- Có chó gì mà lạ. Thịt tao coi như vữa rồi.
Anh sỹ quan Dù buồn buồn trả lời. Anh TQLC thương bạn tìm cách trấn an.
- Không, chắc nhiều khi xót quá nó tê đi...
- Tê quái gì! Tao biết tao chứ.
Buổi trưa Trảng Lớn tháng này nắng thật yếu ớt ngược hẳn với mặt trời tháng Tư tháng Sáu. Dù nắng yếu ớt nhưng phơi một lúc da thịt người vẫn như choắt lại vì sự co thắt của lớp ghẻ mủ trên da thịt. Thỉnh thoảng một bầy chim lạ từ phía núi Bà Đen bay ngang kêu những tiếng dạc dài trong trưa nắng. Chẳng bao giờ chúng đáp xuống đây, tuồng như chúng biết rằng nếu không lây bệnh ghẻ thì cũng khó thoát tay những kẻ bị ghẻ - cái đói, cái thèm có thể chớp mắt dựng những xác người sắp chết kia dậy để vồ chúng bằng những động tác nhanh đến độ đôi cánh chúng cũng không kịp bốc bay lên.
Người lính Dù lại hỏi vu vơ. Mày còn bi thuốc nào không?
Anh TQLC khẽ lắc đầu.
- Mấy ngày nay tao hút lá Tầu Ô nóng muốn ho ra máu...
Anh Dù chắt lưỡi.
- Thèm quá! Nói rồi anh nhìn ra phía những cánh đồng lau bát ngát bên ngoài dãy ụ đất phòng thủ, than khẽ. Đời chúng ta chẳng lẽ đều kết thúc với một cái thèm hèn hạ thế này thôi sao!?
Anh TQLC vẫn tiếp tục bôi thuốc cho bạn. Anh Dù chợt ra hiệu cho bạn đừng bôi nữa. Anh chống tay quỳ lên và tìm thế ngồi xổm trên tấm bao cát trải dưới đất. Anh TQLC ngồi xuống với bạn. Anh nhìn cặp giò lở lói của mình và chẳng nói gì...
Trại mới cũng như những trại khác, gồm những căn nhà gỗ cũ kỹ sắp xụm xuống vì mối mọt. Sang tới nơi tù cải tạo phải đổ công sức ra tu chỉnh tức thì mới có thể dùng làm nơi che mưa trú nắng được. Cũng như những lần trước, những công tác sửa nhà, sửa cửa, đắp bếp, đào giếng, làm cầu tiêu, dựng thêm sườn nhà, đắp nền, đan tranh, tu sửa khu gia cư của ban chỉ huy... lại được khung lập thành kế hoạch cho tù thực hiện.
Đầu tắt mặt tối nửa tháng trời cho đến khi những cái giếng sau cùng được hoàn tất, một công tác mới nặng nhọc hơn, quy mô hơn nhưng gây nhiều phấn khởi cho bọn tù hơn bắt đầu được thực hiện, ấy là công tác dựng hội trường. Theo lời bọn quản giáo lên lớp cho biết, không riêng L4T3 mà tất cả các trại cải tạo trên toàn quốc đều được lệnh Trên đồng loạt dựng hội trường. Hội trường này sẽ là hội trường chính thức của từng trại. Nó sẽ được dùng làm nơi học tập chính trị trong một tương lai sắp đến. Yêu cầu của Trên là hội trường phải thật to, thật bề thế để xứng đáng cho chiến dịch học tập chính trị phát động trên cả nước, một khâu then chốt trước khi cho những cải tạo tiến bộ trở về đoàn tụ gia đình.
Mô hình hội trường cho các trại gần như là một mô hình chung từ F đưa xuống. Nó sẽ là một tòa nhà 3 gian, có chính điện và hai chái hai bên. Sức chứa của hội trường phải đủ cho 800 đến 1000 chỗ ngồi. Các cột điện gỗ của Mỹ sẽ được trưng dụng làm cột và kèo. Mái lộp tôn. Vách lợp vỉ sắt PSP...
Công tác dựng hội trường khởi sự vào quãng cuối tháng 9 năm 75. Hơn một tháng sau hội trường đi vào giai đoạn kết thúc. Trong lúc các khối khác phải lên phi trường tháo gỡ thêm một số vỉ sắt về đóng vách, cắt và đập dẹp các vỏ đạn đồng 105 ly dùng trang trí vách hội trường... thì khối 2 chịu trách nhiệm trang trí sân khấu và đào ao lấy đất đắp nền hội trường. Riêng tổ A.3 đảm trách công tác thu nhặt các bao cát quanh căn cứ về tháo chỉ, giặt sạch và khâu lại với nhau để trang trí trần hội trường cũng như làm cánh gà cho sân khấu.
Tháng 11 hội trường hoàn tất một cách mỹ mãn. Những lời hứa thả của bọn quản giáo sau đợt học tập chính trị tới đây bắt đầu được tung ra. Thế nhưng sự lạc quan trong anh em chưa được nồng nhiệt cho lắm khi mối lo âu đã trùm phủ trên mọi người: Bệnh ghẻ bắt đầu hoành hành!
Gần nửa năm đói ăn và lao động nặng, mùa lạnh lại kéo tới sớm hơn và khủng khiếp chưa từng thấy ở miền Nam khiến tù cải tạo cực kỳ khốn khổ. Người ta rỉ tai rằng chính bọn cán ngố đã đem theo cái đói lẫn cái lạnh từ miền Bắc vào! Đói lạnh đã lột hết những màu da bóng bẩy trên các khuôn mặt, bóc dần đi những thớ thịt ở vai ở ngực ở mông ở chân. Miệng người lúc này hầu như mọc thêm răng khiến người ta thưa thốt chậm chạp và có người đã bắt đầu không muốn nói gì nữa cả. Thay vào đó, suốt ngày suốt đêm người ta chỉ muốn có gì để nhai. Khi đi lao động khổ sai, những đôi mắt như hai tên lính mệt mỏi mai phục trong hai hố mắt sâu, thường khi sáng lên lúc chúng phát hiện được một con cóc, một con nhái, một con thằn lằn, một con cào cào, một con ốc sên hoặc ngay cả một con sâu củi... Thành ngữ "bất cứ sinh vật nào ngọ nguậy được trên mặt đất đều ăn được cả!" ra đời từ lúc này.
Trong tình trạng như thế tù cải tạo đã trở thành một bầy cừu trước sự hoành hành của con sư tử ghẻ!
Sinh ra và lớn lên trong thế giới tự do, hầu như mọi người chỉ biết bệnh ghẻ qua lý thuyết. Ngoài những ông tu bíp thì chắc chắn đa số đã quên phứt mất cái bài học từng được học trong môn khoa học thường thức từ buổi ấu thời về bệnh ghẻ. Nhiều lắm thì người ta cũng chỉ nhớ đại khái rằng: bệnh ghẻ là bệnh chúa lây, do con cái ghẻ truyền bệnh từ người này sang người khác. Con cái ghẻ là một con rất ư nghịch ngợm. Nó độc tìm những chỗ để hành nghề mà khi con người giơ tay gãi nó, sẽ tạo nên những động tác có khả năng công xúc tu sỉ. Ngày hôm nay nhờ Bác nhờ Đảng, người miền Nam tự do được nếm mùi ghẻ. Thật là oan nếu người ta nghĩ rằng lũ tù cải tạo sỡ dĩ bị ghẻ chỉ vì xa vợ lười tắm rửa mà phát ghẻ. Không, không phải như thế. Dịch ghẻ năm 75 đã không tha cả ông bà, cha mẹ, vợ con và cả lũ... em vợ vốn đẹp như tiên nga đang sống ngoài vòng rào trại cải tạo nữa.
Nói tóm là ghẻ cả miền Nam!
Tỷ như Samson, Hercules, Joshua hay Hạng Võ có sống lại để làm quần quật như trâu, rồi tiếp thu vào thân xác một thứ thực phẩm chó chê dê lạy của chế độ ẩm thực lao tù nơi đây, là mỗi bữa hai bát cơm gạo mục, lâu lâu được phát bồi dưỡng hai con khô cá chuồn - thứ cá xưa kia người miền Nam chỉ dùng xay ra làm thực phẩm gia súc và chính nó cũng là một trong những tác giả của sự ngứa! - Thì lấy đâu ra kháng tố cho cơ thể mà không ghẻ!?
Khi mùa lạnh thực sự ập đến Trảng Lớn, cùng một lượt với cái tin nay mai sẽ học tập 6 bài chính trị, và cả cái tin anh chàng thiếu úy Mạnh - người tự tử bằng lựu đạn lân tinh 5 tháng về trước - đã chết trên bệnh xá trung đoàn; thì con cái ghẻ bắt đầu hoành hành dữ dội. Bọn tù thuốc men không có. Hàng đống bác sỹ quân y ở tù cũng bó tay và ghẻ như ai. Ghẻ ở tay, ghẻ ở chân, ghẻ ở mồm, ghẻ ở mắt, ghẻ ở lưng, ghẻ ở bụng, ghẻ ở nách, ghẻ ở háng... Biết bao anh hùng hảo hán xông pha hòn tên mũi đạn không sao, một ngày sa cơ thất thế bị con cái ghẻ hạ sát thê thảm!
Lâm thế đường cùng, bọn tù bắt đầu tìm cách chế thuốc. Vỉệt Nam vào giai đoạn này bỗng dưng biến thành một xứ sở có nhiều dược sư nhất thế giới. Đi lao động vớ được bất cứ loại củ cành lá hoa gì họ cũng tha về nấu tắm, nấu thành cao để bôi. Đã có rất nhiều đấng dược sư bất đắc dĩ chết vì chính thuốc của mình sáng chế. Nhiều người lớn tuổi cho biết vỏ tràm đem nấu tắm cũng hết ghẻ, nhưng rừng Trảng Lớn không có tràm! Dần dần người ta bước sang lãnh vực hóa chất. Một số đi lao động tìm được chất nổ TNT và thuốc đạn đem về bôi, tuy nhiên kết quả thật kinh khủng khi những vết ghẻ lở đã không chỉ lở hơn mà còn sưng phồng lên như bị phỏng nước. Chỉ có một thứ sau cùng khả dĩ trị được bệnh ghẻ một khi còn nhẹ, ấy là thuốc bôi muỗi. Đây là một khám phá bất ngờ mà không rõ ai là tác giả. Thuốc bôi muỗi trong các căn cứ Mỹ xưa kia còn sót lại nơi các bụi rậm, nơi những nền nhà xi măng đã bị rêu phong tuế nguyệt phủ trùm, bỗng nhiên biến thành một phương thuốc trị ghẻ quý giá mà không tên tù nào không muốn có trong tay.
Vĩnh cũng ghẻ thê thảm như ai. Hơn một tháng anh mất ăn mất ngủ vì bị ghẻ hành. Một buổi chiều Nguyễn Thành Đính đi lao động về và đưa cho Vĩnh một chai thuốc bôi muỗi. Hắn nói.
- Bôi đi, bảo đảm đêm nay ngủ ngon.
Vĩnh cầm lấy cái ve nylon có màu cứt ngựa bên trong đựng thuốc bôi muỗi từ tay Đính, đùa giỡn.
- Nhỡ bôi xong nó sưng to như cái điếu cầy lủng lẳng hai quả bưởi như thằng em cột chèo của mày thì sao?
Đính cũng chẳng vừa.
- Thì tao sẽ thương vợ mày như thương vợ tao, thương con mày như con lối xóm...
Nói đùa xong chẳng đợi cho Vĩnh đáp lễ, Đính thò tay vào cái valise đặt trên đầu chỗ nằm moi ra một cục xà bông mới toanh trao cho Vĩnh. Hắn nói. Dial thứ thiệt đấy. Tao thủ từ hồi nhập trại, tính hôm về tắm tẩy trần một bữa; nhưng bây giờ ngày về xa quá người ơi... Mày ra tắm một lần cho đã ngứa đi, xong gói cục xà bông lại trả tao. Phải lau mình thật khô trước khi bôi thuốc muỗi nó mới "phê"...
Đêm hôm ấy quả nhiên Vĩnh được ngủ một giấc li bì.
Tuy nhiên thuốc muỗi chỉ có công hiệu làm giảm ngứa nhất thời cho những người mới bị hoặc bị nhẹ. Cũng có người khỏi hẳn như trường hợp của Vĩnh nhưng chẳng phải ai cũng may mắn như thế.
Trong khi bị ghẻ, hầu như ai cũng thèm ngọt. Cái thèm da diết không diễn tả nổi. Nhiều lúc Vĩnh nghĩ đến chuyện hết ghẻ của mình chẳng do thuốc muỗi mà do một đêm kia được ăn một miếng kẹo. Đêm ấy, Ngô Văn Tuyên lén lút và trịnh trọng gọi Vĩnh rời khỏi chỗ nằm. Vĩnh bước theo anh tới căn bếp tối đen. Tuyên chợt đứng sát vào Vĩnh và dúi cho Vĩnh một gói giấy nhỏ đủ lọt trong lòng bàn tay.
- Dấu đi, kẹo đậu phọng đấy!
Tuyên thì thầm. Quả thực lúc ấy Vĩnh choáng váng khi nghe thấy chữ kẹo. Trước khi bỏ đi, Tuyên còn dặn khẽ. Đừng cho ai biết cả nhé. Lỡ ra chúng cùm tôi đấy...
Vĩnh muốn nuốt ngay miếng kẹo nhưng cũng thầm thì hỏi một câu.
- Đào đâu ra thế?
- Tụi vệ binh nó bán lén sau dãy cầu tiêu, nhưng đừng mò ra nữa, bể rồi.
- Sao vậy?
- Anh em không kỹ ùa ra ào ào. Bây giờ tụi quản giáo nó đang ôm súng nằm phục ngoài đó...
Đúng ra chuyện này Vĩnh cũng đã biết từ lâu. Giáo giang Trương Thanh Long buôn qua bán lại cũng bằng ngả này. Tuy nhiên chuyện bán buôn qua lại đã chấm dứt từ lâu lắm từ dạo còn bên trại cũ. Không dè hôm nay lại tái diễn... Vĩnh cầm miếng kẹo của Tuyên cho trở về chỗ Đính nằm. Không có Đính ở đó. Vĩnh chui vào chỗ mình, dấu miếng kẹo dưới đống mền và lại chui ra ngoài ngồi nơi hàng ba đợi Đính. Anh lan man nhớ đến chuyện Đính đi mua kẹo của vệ binh hồi bên trại cũ...
Thỉnh thoảng vào ban đêm, bên ngoài hàng rào nơi những chỗ tối tăm như sau các dãy cầu tiêu, sau những đống cuốc xẻng, sau những lớp gỗ hoặc tôn phế thải xếp từng đống... cũng có một vài chú vệ binh tập tễnh học chuyện bán buôn để hy vọng có tí mùi tư sản. Một hai lần đầu việc bán buôn đã diễn ra giữa tù và vệ binh rất nghiêm túc. Dần dà, dựa vào tình trạng khẩn trương trong cái thế mua lén bán lậu, bọn vệ binh bắt đầu áp dụng thủ đoạn ma bùn đểu cáng.
Nửa đêm Đính trỗi dậy (sau khi đã có sự sắp xếp và làm một vòng quyên tiền anh em). Đính bước ra khỏi phòng, miệng hô lớn với quỷ thần mông lung một câu theo nội quy quy định: Báo cáo anh vệ binh tôi xin phép đi ỉa. Hô hoán xong, Đính tà tà đi xuống phía dãy nhà ỉa 1.
Thực tế Đính chẳng đi cầu tiêu mà là đi cầu âu xem có tay vệ binh nào lơ vơ lờ vờ bán hàng bên ngoài hàng rào hay không.
Một tiếng hỏi chợt khe khẽ cất lên dưới đường mương bên ngoài hàng rào, lẫn lộn với tiếng lau lách xào xạc. Đính làm bộ sợ hãi khựng lại thả lời dọ dẫm.
- Ai đấy?
- Vệ binh đây. Có mua gì thì nẹ nẹ nên không thằng quản ráo nó ra thì nôi thôi nắm!
- Nhiêu?
- Đường hả?
- Ừ.
- 400 một cân 2
- Có kẹo không?
- Có. Kẹo nạc. Một phong 10 miếng giá 200.
Có tiếng sột soạt đếm tiền.
- Cho 1 ký đường và 3 miếng kẹo nạc.
- Cái gì? Ký là cái gì?
- À, một cân ấy mà.
- Được, nhưng kẹo nạc không bán nẻ. Một gói 10 miếng 200 mua không?
- Không đủ tiền. Vậy mua đường thôi.
Kẻ nhận tiền người nhận đường nhanh như chớp rồi mạnh ai nấy biến.
Đính trở về phòng dấu ký đường thật kỹ rồi lần lượt đi báo tin mừng cho anh em. Tốt, cứ từ tù để ngày mai tính...
Đêm hôm ấy dĩ nhiên cơn xúc động rất khó lắng xuống vì sự may mắn đã cho mấy thằng tù nghiễm nhiên làm chủ cả một ký đường. Đính nhón ra một cục để thay mặt các ban, ngồi trong mùng vái bốn phương tám hướng tạ ơn quỷ thần. Rồi anh thay quỷ thần mà... thượng hưởng.
Cuộc đời của Đính hẳn đã có thừa ấm ức. Nhưng giữa cái ấm ức lúc thấy rõ thầy Mẫu cắn gấu áo nâu của mấy anh sư Cộng đến nỗi bị lừa vào thế rước voi dầy mồ, so với cái đau khổ ấm ức mình bị Cộng sản lừa đêm nay, thì cái cường độ ấm ức ấy chắc cũng chẳng kém nhau bao nhiêu.
Đính đã thay mặt bạn bè nhai nát trong miệng một cục đất sét...!
Đêm hôm ấy anh và Đính nhâm nhi miếng kẹo lạc của Tuyên cho đến sáng với một lon guigoz nước lạnh. Và khi hồi kẻng 5 giờ báo thức, Vĩnh đã liếm trắng bóc cả năm đầu ngón tay sau khi Nguyễn Thành Đính đã điểm tâm luôn... miếng giấy gói kẹo.
Dù sao Vĩnh vẫn tin rằng chính nhờ miếng kẹo đêm ấy mà anh khỏi hẳn bệnh ghẻ. Vĩnh khỏi bệnh ghẻ trong lúc bạn bè đã và đang tìm đường sang bên kia thế giới vì con cái ghẻ - một sản phẩm độc quyền của nhà nước CSVN.
Buổi trưa khi đi lao động về, giờ cơm xong, nếu trên máy bay nhìn xuống, người ta lại có thể tưởng lầm bên dưới là một bãi biển toàn dân Playboy đang nằm khỏa thân phơi nắng. Nhưng nếu vì một lý do gì máy bay được hạ cánh thấp xuống, người ta mới thấy được tất cả cái thê thảm của bọn tù cải tạo phơi nắng giết cái ghẻ. Ôi một rừng người mà thân thể họ đã biến thái vì đói vì khổ nhục, giờ đây còn được trang điểm thêm những vết lở lói khắp cùng thì còn gì thê thảm bầm dập hơn nữa!?
Người của thế giới Tự Do làm sao mà tưởng tượng ra được cái cảnh một cựu sỹ quan Dù hào hùng giờ đây đã nhão ra vì bị ghẻ hành!? Anh ta nằm đó, bàn tay ghẻ đã làm cứng lại các gân tay đến độ không còn bưng nổi chén cơm lên miệng. Mặt mũi, mồm mép đầy những lớp ghẻ mủ xanh lè. Anh ta đang cố gắng chổng mông lên cho anh Thủy Quân Lục Chiến bạn - cũng ghẻ đầy mặt mũi, chân cẳng, bụng bịu - cầm một miếng giể chấm mấy cái thứ thuốc tự chế quái quỷ để bôi lên mông người bạn của mình.
Thấy người bạn Dù vẫn nằm yên, anh Thủy Quân Lục Chiến lên tiếng hỏi.
- Có thấy phê không?
- Chẳng thấy gì!
- Lạ nhỉ? Tao bôi tao và bôi mấy thằng khác nữa, thằng nào cũng giẫy nẩy vì xót.
-.....
- Lạ nhỉ?
- Có chó gì mà lạ. Thịt tao coi như vữa rồi.
Anh sỹ quan Dù buồn buồn trả lời. Anh TQLC thương bạn tìm cách trấn an.
- Không, chắc nhiều khi xót quá nó tê đi...
- Tê quái gì! Tao biết tao chứ.
Buổi trưa Trảng Lớn tháng này nắng thật yếu ớt ngược hẳn với mặt trời tháng Tư tháng Sáu. Dù nắng yếu ớt nhưng phơi một lúc da thịt người vẫn như choắt lại vì sự co thắt của lớp ghẻ mủ trên da thịt. Thỉnh thoảng một bầy chim lạ từ phía núi Bà Đen bay ngang kêu những tiếng dạc dài trong trưa nắng. Chẳng bao giờ chúng đáp xuống đây, tuồng như chúng biết rằng nếu không lây bệnh ghẻ thì cũng khó thoát tay những kẻ bị ghẻ - cái đói, cái thèm có thể chớp mắt dựng những xác người sắp chết kia dậy để vồ chúng bằng những động tác nhanh đến độ đôi cánh chúng cũng không kịp bốc bay lên.
Người lính Dù lại hỏi vu vơ. Mày còn bi thuốc nào không?
Anh TQLC khẽ lắc đầu.
- Mấy ngày nay tao hút lá Tầu Ô nóng muốn ho ra máu...
Anh Dù chắt lưỡi.
- Thèm quá! Nói rồi anh nhìn ra phía những cánh đồng lau bát ngát bên ngoài dãy ụ đất phòng thủ, than khẽ. Đời chúng ta chẳng lẽ đều kết thúc với một cái thèm hèn hạ thế này thôi sao!?
Anh TQLC vẫn tiếp tục bôi thuốc cho bạn. Anh Dù chợt ra hiệu cho bạn đừng bôi nữa. Anh chống tay quỳ lên và tìm thế ngồi xổm trên tấm bao cát trải dưới đất. Anh TQLC ngồi xuống với bạn. Anh nhìn cặp giò lở lói của mình và chẳng nói gì...
--------------------------------
Việt cộng dùng chữ nôm na đôi khi rất khó nghe. Tỷ dụ ở mỗi cầu tiêu của trại L4T1 sang tới L4T3, chúng bắt tù kẻ các hàng chữ NHÀ ỈA gắn trên mỗi cửa. Bên cạnh những dãy nhà ỉa có một cầu kẻ chữ CÁCH LYdành cho những người bị kiết lỵ, tiêu chảy... Cũng trong cái thói dùng chữ khó nghe ấy, dân Sài gòn sau 75 đã có lần chấn động vì bọn y tế thành đề nghị hạ bảng Viện Bảo Sanh Từ Dũ để thay bằng nhãn hiệu Xưởng Đẻ. Nghe phong thanh bị các bà các cô họp hành tố quá thành thử dự án Xưởng Đẻ đã không thành.
| |
Giá bên ngoài mới độ 100 đồng một ký.
|
No comments:
Post a Comment