CA DAO

I- ĐỊNH NGHĨA:

Ca: hát; Dao: bài hát không chương khúc. Vậy Ca dao là bài hát ngắn không có chương khúc, lưu hành trong giới bình dân.

Tinh thần Ca dao Việt Nam, trước hết là một tinh thần ham sống, vui vẻ, lạc quan tin tưởng ở thiên nhiên và tương lai.

Chúng ta lần lượt xét Ca dao qua hình thức và nội dung để xem văn chương của giới bình dân được xây dựng như thế nào.

II- HÌNH THỨC: Về hình thức ca dao gồm có hai thể

- Thể văn.

- Thể ca.

1. Thể văn: Theo thể văn Ca dao có thể chia làm ba loại : chính thức, biến thể và hổn hợp.

a- Loại chính thức:

1) Theo thể vè ba chữ: loại này mỗi câu gồm ba tiếng, khổ không hạn định.

a) Về nhịp : Thí dụ : Tập / tầm vong,       nhịp 1 - 2

                                  Chị/ lấy chồng.             “

                                  

b) Về thanh: Thông thường chữ thứ nhất và chữ thứ ba khác thanh.

Thí dụ : Tập tầm vong,               T-B

Chị lấy chồng.             T-B

Em ở giá.                    B-T

Chị ăn cá,                    T-T

Em húp xương.           B-B

Chị nằm giường,         T-B

Em nằm đất.               B-T

....................                ......

Qua bài này, về thanh chúng ta thấy trừ câu mở đầu không kể, các  câu còn lại thì chữ thứ nhất câu trên và chữ thứ nhất câu dưới đổi thanh, mà như vậy thì có khi cùng thanh với chữ thứ ba trong câu.

Nhưng cũng có bài, ta thấy trừ câu đầu các câu còn lại chữ thứ nhất có từng cập thanh giống nhau và luôn luôn chữ thứ nhất và chữ thứ ba trong câu khác thanh nhau. Đây chính là luật thanh của vè ba chữ như đã nói.

Thí dụ : VÈ SÀI GÒN

Chốn Sài Gòn,              T-B

Nơi đô hội.                    B-T

Nhiều đường phố,        B-T

Lắm phố phường,         T-B

Khách bốn phương.      T-B

..............................

Thượng Thanh

c) Về vần: Nhìn lại hai thí dụ trên,chúng ta thấy vần đi từng cập từ BẰNG chuyển sang TRẮC và ngược lại.

d) Về đối: Thông thường vè không bắt buộc phải có đối, nhưng qua bài tập tầm vong chúng ta thấy có tiểu đối.

Sau đây ghi lại toàn bài Tập Tầm  Vong

Tập tầm vong,

Chị lấy chồng,

Em ở giá,

Chị ăn cá.

Em húp xương.

Chị nằm giường,

Em nằm đất.

Chị húp mật,

Em liếm ve.

Chị ăn chè,

Em liếm bát.

Chị coi hát            ,          

Em vỗ tay.

Chị ăn mày,

Em xách bị.

Chị làm đĩ,

Em xỏ tiền.

Chị đi thuyền,

Em đi bộ.

Chị kéo gỗ,

Em lợp nhà.                     

Chị trồng cà,                    

Em trồng bí.                     

Chị tuổi tí,            

Em tuổi thân.                   

Chị tuổi dần,                    

Em tuổi mẹo.                    

Chị kéo kẹo,

Em đòi ăn.

Chị l